گویش های فارسی

زبان فارسی یک زبان ایرانی باختری از زیرگروه ایرانی شاخه هندوایرانی خانواده زبان های هندواروپایی است، که بیشتر در کشورهای ایران، افغانستان، تاجیکستان و ازبکستان گفتگو می شود. این زبان دارای سه گونه سبک ادبی در ایران، افغانستان ( رسماً به نام دری ) و تاجیکستان ( رسماً به نام تاجیکی ) است. گویش های فارسی از نظر جغرافیایی به سه دسته بزرگ باختری ( رایج در ایران و کشورهای عربی پیرامون خلیج فارس ) ، خاوری ( رایج در افغانستان و پاکستان ) و فرارودی ( رایج در تاجیکستان و ازبکستان ) بخش می شوند. گویش های تاتی قفقاز نیز دیگر وندهای گروه گویش فارسی استند.
گروه های قومی و مذهبی نیز دارای گویش های ویژه خود استند که مهم ترین آن ها گویش های فارسیهود مربوط به یهودیان ایران و گویش هزارگی مربوط به هزاره ها هستند.
فارسی دارای بیش از ۲۰۰ میلیون گویشور بومی در سراسر جهان است که این بشمار با در نظر گرفتن گویشوران زبان دوم باهم به ۲۲۰ میلیون نفر می رسد. [ ۱] [ ۲] گویشوران زبان فارسی در سراسر جنوب، مرکز و باختر ایران، شمال، خاور، باختر و مرکز افغانستان، تاجیکستان و مناطق خاوری ازبکستان گسترش یافته اند. گروه های کهین ( اقلیت ) فارسی زبان در پاکستان ( بزرگترین جامعه هزاره در شهر کویته ) ، عراق، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، داغستان، امارات، بحرین، کویت و قطر نیز یافت می شوند.
گویش های فارسی باختری ( ایرانی ) . [ ۳] [ ۴]
• مرکزی:
• اراکی
• همدانی
• ملایری
• تهرانی
• یزدی
• کرمانی
• گرگانی
• قزوینی
• اصفهانی
• قمی
• نجف آبادی
• شهرضایی
• کاشانی
• کربلایی ( در عراق )
• کرمانشاهی
• شهرکردی
• آباده ای
• باصری
• شیرازی
• جهرمی
• کازرونی
• سده ای
• خوزستانی:
• بهبهانی
• دزفولی
• شوشتری
• آبادانی
• اهوازی
• خرمشهری
• خراسانی:
• مشهدی
• شاهرودی
• دامغانی
• نیشابوری
• کاشمری
• گویش کوهسرخی
• تونی
• بیرجندی
گویش های فارسی خاوری ( افغانستانی ) :[ ۵]
• گروه الف:
• کابلی
• پنجشیری
• پروانی
• لوگری
• لغمانی
• غوربندی
• ننگرهاری
• پکتیایی
• چیترالی
• بدخشی
• مزاری
• سمنگانی
• سرپلی
• بغلانی
• قطغنی
• کندی باغی
• کندوزی
• کاپیسایی
• تخاری
• مدک لشتی