[ویکی فقه] کیفر تعصب (قرآن). بر اساس آیات شریفه قرآن کریم تعصب های جاهلانه موجب استحقاق عذاب شدید، سعیر و الیم است.
تعصب های جاهلی در قلب مشرکان، زمینه استحقاق آنان برای عذاب الهی:•«واذا جاءتهم ءایة قالوا لن نؤمن حتی نؤتی مثل ما اوتی رسل الله الله اعلم حیث یجعل رسالته سیصیب الذین اجرموا صغار عند الله وعذاب شدید بما کانوا یمکرون:و چون آیه و معجزه ای بر آن ها (کفار قریش) بیاید می گویند: ما هرگز ایمان نمی آوریم تا به ما نیز آنچه به فرستادگان خدا داده شده (از نبوت و کتاب و معجزه) داده شود؛ خداوند داناتر است که رسالت خود را در کجا قرار دهد؛ به زودی کسانی را که گناه کرده اند ذلّت و خواریی در نزد خدا، و عذابی سخت به سزای مکری که انجام می دادند خواهد رسید.» •«ان کاد لیضلنا عن ءالهتنا لولا ان صبرنا علیها وسوف یعلمون حین یرون العذاب من اضل سبیلا:به راستی نزدیک بود که ما را از خدایانمان گمراه سازد اگر ما بر (عبادت) آنها صبر نمی ورزیدیم! و آن گاه که عذاب(قبر یا برزخ یا قیامت) را ببینند خواهند دانست که چه کسی گمراه تر بوده است.» •«واذا قیل لهم اتبعوا ما انزل الله قالوا بل نتبع ما وجدنا علیه ءاباءنا او لو کان الشیطـن یدعوهم الی عذاب السعیر:و چون به آن ها گفته شود از آنچه که خدا فرو فرستاده (کتاب و برنامه دینی) پیروی کنید، گویند: (نه) بلکه از آنچه پدرانمان را بر آن یافته ایم (عبادت بت ها و سنن جاهلیت) پیروی می کنیم! آیا (از آنها پیروی می کنند) هر چند که شیطان آنها را به سوی عذاب شعله ور (دوزخ) دعوت کند؟!» •«هم الذین کفروا وصدوکم عن المسجد الحرام والهدی معکوفـا ان یبلغ محله ولولا رجال مؤمنون ونساء مؤمنـت لم تعلموهم ان تطـوهم فتصیبکم منهم معرة بغیر علم لیدخل الله فی رحمته من یشاء لو تزیلوا لعذبنا الذین کفروا منهم عذابـا الیمـا اذ جعل الذین کفروا فی قلوبهم الحمیة حمیة الجـهلیة فانزل الله سکینته علی رسوله وعلی المؤمنین والزمهم کلمة التقوی وکانوا احق بها واهلها وکان الله بکل شیء علیمـا:آنها هستند کسانی که کفر ورزیدند و شما را از (زیارت) مسجد الحرام بازداشتند و نیز قربانی (شما) را منع کردند از اینکه به محلّ خود (مکّه یا منی) برسد. و اگر نه این بود که مردان و زنان مؤمنی را که نمی شناختید (و مخلوط با کفار مکه بودند) زیر پای گذارید و از این راه، ناآگاهانه گزند و ناخوشایندی (و دیه هایی) به شما برسد (شما را از جنگ با آنها بازنمی داشت، و چنین کرد) تا کسانی را که می خواهد (شما و مسلمین مخلوط با کفّار را) در رحمت خود داخل کند. و اگر آنها (از مسلمان ها) جدا بودند بی تردید کسانی از آنان را که کفر ورزیدند به عذاب دردناکی عذاب می کردیم.(به یاد آر) زمانی که کافران در دل های خود خشم و تعصّب جاهلیت نهادند (و در حدیبیه قرارداد منع پیامبر و یارانش را از مکه امضا نمودند) پس خداوند اطمینان و آرامش دل را بر رسول خود و بر مؤمنین فرو فرستاد و کلمه تقوی را ( توحید و ثبات و تسلیم را) همراه آنان نمود و آنها سزاوارتر به آن و اهل آن بودند، و خداوند همواره به همه چیز داناست.»
تفسیر آیه اول
واذا جاءتهم ءایة...:این آیه در مقام بیان لجاج و تعصب گروه ستمگر و مغرور است هنگامی که رسول گرامی (ص) آنان را به دین اسلام دعوت نموده در پاسخ بطور استهزاء گفتند چنانچه پروردگار گوید برای ما معجزات و خارق عادتی ارائه دهد مانند اینکه با ما سخن بگوید و یا فرشتگان را زمین بفرستد ما آنها را دیده گفتگو نمائیم و یا پروردگار را با دیدگان مشاهده نموده آنگاه دعوت پیامبر اسلام را خواهیم پذیرفت.سردمداران قدرتمند و متعصب به دلیل خودبرتربینی، استکبار نموده ودعوت اسلام را نمی پذیرند.در آیه سرنوشتی را که در انتظار متعصبان و رهبران پر ادعای باطل است بیان کرده می گوید:" به زودی این گنهکاران به خاطر مکر و فریبی که برای گمراه ساختن مردم به کار زدند، گرفتار کوچکی و حقارت در پیشگاه خدا و عذاب شدید خواهند شد؛ این خودخواهان می خواستند با کارهای خلاف خود موقعیت و بزرگی خویش را حفظ کنند ولی خدا آنها را آن چنان تحقیر خواهد کرد که دردناکترین شکنجه های روحی را احساس کنند، به علاوه چون سر و صدای آنها در راه باطل زیاد و تلاش آنها شدید بود کیفر و عذاب آنها نیز شدید و پر سر و صدا خواهد بود.
تفسیر آیه دوم
ان کاد لیضلنا...: صبر و مقاومت در همه جا ارزش نیست، گاهی یکدندگی و لجاجت است، همچون صبر و مقاومت در گمراهی و انحراف موجب نابودی و ضلالت انسان می گردد. این آیه تهدیدی است از خدای تعالی به انسان های متعصب و لجوج و تنبیهی است که متوجه شان می کند به اینکه از عذابی که رو به ایشان می آید در غفلت اند. و نیز نمی دانند که به زودی به ضلالت و گیجی خود یقین پیدا خواهند کرد. این عذاب ممکن است اشاره به عذاب قیامت باشد چنان که بعضی از مفسران مانند طبرسی در مجمع البیان گفته اند، و یا عذاب دنیا همچون شکست دردناک روز بدر و امثال آن، چنان که قرطبی در تفسیر معروف خود گفته است.و نیز ممکن است اشاره به هر دو باشد.
تفسیر آیه سوم
...
تعصب های جاهلی در قلب مشرکان، زمینه استحقاق آنان برای عذاب الهی:•«واذا جاءتهم ءایة قالوا لن نؤمن حتی نؤتی مثل ما اوتی رسل الله الله اعلم حیث یجعل رسالته سیصیب الذین اجرموا صغار عند الله وعذاب شدید بما کانوا یمکرون:و چون آیه و معجزه ای بر آن ها (کفار قریش) بیاید می گویند: ما هرگز ایمان نمی آوریم تا به ما نیز آنچه به فرستادگان خدا داده شده (از نبوت و کتاب و معجزه) داده شود؛ خداوند داناتر است که رسالت خود را در کجا قرار دهد؛ به زودی کسانی را که گناه کرده اند ذلّت و خواریی در نزد خدا، و عذابی سخت به سزای مکری که انجام می دادند خواهد رسید.» •«ان کاد لیضلنا عن ءالهتنا لولا ان صبرنا علیها وسوف یعلمون حین یرون العذاب من اضل سبیلا:به راستی نزدیک بود که ما را از خدایانمان گمراه سازد اگر ما بر (عبادت) آنها صبر نمی ورزیدیم! و آن گاه که عذاب(قبر یا برزخ یا قیامت) را ببینند خواهند دانست که چه کسی گمراه تر بوده است.» •«واذا قیل لهم اتبعوا ما انزل الله قالوا بل نتبع ما وجدنا علیه ءاباءنا او لو کان الشیطـن یدعوهم الی عذاب السعیر:و چون به آن ها گفته شود از آنچه که خدا فرو فرستاده (کتاب و برنامه دینی) پیروی کنید، گویند: (نه) بلکه از آنچه پدرانمان را بر آن یافته ایم (عبادت بت ها و سنن جاهلیت) پیروی می کنیم! آیا (از آنها پیروی می کنند) هر چند که شیطان آنها را به سوی عذاب شعله ور (دوزخ) دعوت کند؟!» •«هم الذین کفروا وصدوکم عن المسجد الحرام والهدی معکوفـا ان یبلغ محله ولولا رجال مؤمنون ونساء مؤمنـت لم تعلموهم ان تطـوهم فتصیبکم منهم معرة بغیر علم لیدخل الله فی رحمته من یشاء لو تزیلوا لعذبنا الذین کفروا منهم عذابـا الیمـا اذ جعل الذین کفروا فی قلوبهم الحمیة حمیة الجـهلیة فانزل الله سکینته علی رسوله وعلی المؤمنین والزمهم کلمة التقوی وکانوا احق بها واهلها وکان الله بکل شیء علیمـا:آنها هستند کسانی که کفر ورزیدند و شما را از (زیارت) مسجد الحرام بازداشتند و نیز قربانی (شما) را منع کردند از اینکه به محلّ خود (مکّه یا منی) برسد. و اگر نه این بود که مردان و زنان مؤمنی را که نمی شناختید (و مخلوط با کفار مکه بودند) زیر پای گذارید و از این راه، ناآگاهانه گزند و ناخوشایندی (و دیه هایی) به شما برسد (شما را از جنگ با آنها بازنمی داشت، و چنین کرد) تا کسانی را که می خواهد (شما و مسلمین مخلوط با کفّار را) در رحمت خود داخل کند. و اگر آنها (از مسلمان ها) جدا بودند بی تردید کسانی از آنان را که کفر ورزیدند به عذاب دردناکی عذاب می کردیم.(به یاد آر) زمانی که کافران در دل های خود خشم و تعصّب جاهلیت نهادند (و در حدیبیه قرارداد منع پیامبر و یارانش را از مکه امضا نمودند) پس خداوند اطمینان و آرامش دل را بر رسول خود و بر مؤمنین فرو فرستاد و کلمه تقوی را ( توحید و ثبات و تسلیم را) همراه آنان نمود و آنها سزاوارتر به آن و اهل آن بودند، و خداوند همواره به همه چیز داناست.»
تفسیر آیه اول
واذا جاءتهم ءایة...:این آیه در مقام بیان لجاج و تعصب گروه ستمگر و مغرور است هنگامی که رسول گرامی (ص) آنان را به دین اسلام دعوت نموده در پاسخ بطور استهزاء گفتند چنانچه پروردگار گوید برای ما معجزات و خارق عادتی ارائه دهد مانند اینکه با ما سخن بگوید و یا فرشتگان را زمین بفرستد ما آنها را دیده گفتگو نمائیم و یا پروردگار را با دیدگان مشاهده نموده آنگاه دعوت پیامبر اسلام را خواهیم پذیرفت.سردمداران قدرتمند و متعصب به دلیل خودبرتربینی، استکبار نموده ودعوت اسلام را نمی پذیرند.در آیه سرنوشتی را که در انتظار متعصبان و رهبران پر ادعای باطل است بیان کرده می گوید:" به زودی این گنهکاران به خاطر مکر و فریبی که برای گمراه ساختن مردم به کار زدند، گرفتار کوچکی و حقارت در پیشگاه خدا و عذاب شدید خواهند شد؛ این خودخواهان می خواستند با کارهای خلاف خود موقعیت و بزرگی خویش را حفظ کنند ولی خدا آنها را آن چنان تحقیر خواهد کرد که دردناکترین شکنجه های روحی را احساس کنند، به علاوه چون سر و صدای آنها در راه باطل زیاد و تلاش آنها شدید بود کیفر و عذاب آنها نیز شدید و پر سر و صدا خواهد بود.
تفسیر آیه دوم
ان کاد لیضلنا...: صبر و مقاومت در همه جا ارزش نیست، گاهی یکدندگی و لجاجت است، همچون صبر و مقاومت در گمراهی و انحراف موجب نابودی و ضلالت انسان می گردد. این آیه تهدیدی است از خدای تعالی به انسان های متعصب و لجوج و تنبیهی است که متوجه شان می کند به اینکه از عذابی که رو به ایشان می آید در غفلت اند. و نیز نمی دانند که به زودی به ضلالت و گیجی خود یقین پیدا خواهند کرد. این عذاب ممکن است اشاره به عذاب قیامت باشد چنان که بعضی از مفسران مانند طبرسی در مجمع البیان گفته اند، و یا عذاب دنیا همچون شکست دردناک روز بدر و امثال آن، چنان که قرطبی در تفسیر معروف خود گفته است.و نیز ممکن است اشاره به هر دو باشد.
تفسیر آیه سوم
...
wikifeqh: کیفر_تعصب_(قرآن)