کربیه

[ویکی فقه] در بحث فرق و مذاهب همیشه با اندیشه هایی که در گستره زمان استمرار داشته باشد روبه رو نیستیم؛ بلکه بسیاری از اندیشه هایی که در غالب فرق بحث می شوند، دیگر وجودی در اجتماع نداشته و به اصطلاح منقرض شده اند و به سیاهی قلم در برخی کتب مبدل شده اند. گرچه این مطلب دامن بسیاری از فرق را می گیرد. در این مقاله به ذکر یکی از انشعابات درون فرقه ای کیسانیه به نام فرقه (کربیه) می پردازیم.
کیسانیه در ابتدا ایشان از اصحاب مختاربن ابی عبیده الثقفی بودند و با او انقلاب کردند و در نتیجه پیروزی نسبی بر ایشان حاصل شد و بعضی از سران بنی امیه را نابود کردند و در کوفه یعنی مرکز عراق به حکومت پرداختند. ایشان قائل به امامت محمد بن علی بن ابی طالب معروف به محمد بن حنفیه بودند و از طریق و اعتقاد امامیه خارج شدند و عده ای از این گروه بعد از وفات محمد بن حنفیه به امامت فرزندش یعنی ابوهاشم عبدالله بن محمد بن علی معتقد شدند و عده ای از ایشان وفات محمد بن حنفیه قائل شده و او را غایب پنداشتند؛ اما عده کمی هم از فرقه کیسانیه جدا شدند و به اعتقاد امامیه باز گشتند و قائل به امامت امام علی بن الحسین (علیه السلام) شدند. حتی در زمان خود محمد بن حنفیة بزرگانی بودند که قائل به امامت او بوده؛ ولی با تحقیق و معجزه امام علی بن الحسین (علیه السلام) از این عقیده برگشتند و به امامیه ملحق شدند. از این مستبصرین می توان ابوخالد کابلی را نام برد که از بزرگان اصحاب امام زین العابدین شد.
اسباب انشعاب فرق
انشعاب فرق، یکی از تحولات اجتناب ناپذیر در هر فرقه محسوب می شود و از مهم ترین دلیل انشعابات درون فرقه ای سه عامل اساسی است:
← ظهور رهبری در مقابل رهبری دیگر
سال ۵۸۱ ه ق را می توان سالی مهم در فرقه کیسانیه دانست؛ زیرا این سال منشأ فروپاشی در پیروان فرقه کیسانیه است. در این سال بود که محمد بن حنفیه امام فرقه کیسانیه، وفات کرد. و این فرقه با فقدان این رهبر دچار چالش در موجودیت خویش شد. عده ای از ایشان با این حادثه به طور طبیعی برخورد کردند و مانند هر مکتب و مذهب و فرقه ای جانشینی برای رهبر فقید خویش تعیین کردند و بر مسلک خویش به طور طبیعی باقی ماندند؛ اما عده ای حادثه وفات محمد را بحرانی در اندیشه خویش تلقی کردند؛ زیرا همان طور که می دانیم کیسانیه در زمان حیات محمد قائل به مهدویت او شده بودند و با مرگ او مصداق اندیشه مهدویت در نظر ایشان از هم فرو پاشید؛ ولی برای اینکه دست از مهدویت او برندارند، مرگ او را به منزله غیبت او توجیه کردند و صریحا قائل به زنده بودن او شدند و در واقع به سومین عامل در انشعابات فرقه ای کشیده شدند. در نتیجه اولین عامل انحلال در فرقه کیسانیه، اعتقاد داشتن محمد بن حنفیه است، فرقه دوم همان گروه کربیه می باشند.
رهبر فرقه کربیه
...