چلیپاسنگ∗ یا خاچکار ( به ارمنی: "Խաչքար" ) نام سنگهایی است که بر روی آن ها نقش صلیب کنده شده و هزاران عدد از آن ها در سراسر ارمنستان پراکنده است. خاچ به ارمنی یعنی صلیب یا چلیپا ( واژه خاج که ما در ورق بازی بکار می بریم وام واژه ای ارمنی است در فارسی ) و کار یعنی سنگ، پس خاچکار را می توان در فارسی به چلیپاسنگ ترجمه نمود.
پیشینه چلیپاسنگهای ارمنی بقولی به روزگار پیش از مسیحی شدن ارمنیان برمیگردد. بنظر کاوه فرخ میان چلیپا سنگ های ارمنستان و صلیب میترایی یا صلیب ایرانی ارتباط وجود دارد. در آن زمان نقش اژدها و دیگر موجودات افسانه ای را بر روی چوب می کندند. نخستین چلیپاسنگهای مسیحی بر روی چوب و سنگ هر دو کنده کاری می گشت و از سده نهم میلادی به این سو در سراسر سرزمین ارمنستان چلیپاسنگهایی برپا گشت. آن ها بیشتر به عنوان یادمان برای رویدادهای کهن و مهم مسیحی ساخته می شدند. بر روی برخی از آن ها شرح آن رویدادها نگاشته شده است. مردم ارمنستان به دور برخی از چلیپاسنگ ها زیارتگاه هایی برپا کرده اند و برخی هم معجزاتی را به آن ها نسبت می دهند.
چلیپاسنگ برای ارمنیان حکم همان پیکر مقدس کاتولیکها و شمایل ارتودوکس های یونانی را دارد. به جز نقش صلیب این سنگ ها نماد رنج مسیح و برخاستن او نیز هست. به علاوه چلیپاسنگ ها نماد درخت زندگی نیز هستند و این جنبه با آذینهای برگ مانند روی آن ها مشخص تر می گردد. باور توده مسیحی بر آن بوده که جنس چوب چلیپایی که عیسی در گُلگُتا بر آن میخکوب شد از جنس چوب درخت زندگی در باغ عدن بود.
واپسین گروه چلیپاسنگ های ارمنی هزاران خاچکاری ست که در سده های ۱۶ تا ۱۸ میلادی در گورستان شهر جلفا ( به ارمنی: هین جوغا ) ساخته و پرداخته گشته است. منطقه جلفا به یک کانون بازرگانی میان غرب و ایران تبدیل شده بود و تأثیر هنر ایرانی بر چلیپاسنگ های جلفا کاملاً هویداست. این تأثیر باعث شد تا چلیپاسنگ ها شکل ستون مانند و باریکتری پیدا کنند، صلیب میانی در میان یک محراب باریک قرار گیرد و بخش بالای محراب به یک کمان نوک تیز ختم شود که از ویژگی های هنری ایران و شرق است.
پس از استقلال جمهوری های سابق شوروی و آغاز مناقشهٔ قره باغ، ارمنیان باقی مانده در نخجوان نیز از این منطقه اخراج شدند. طی سال های پس از استقلال، جمهوری آذربایجان با پیروی از سیاست های ترکیه برای اثبات عدم تعلق ارمنیان به این منطقه و نبود پیشینه ای از آنان اقدام به تخریب بناهای تاریخی به جای مانده از ارمنیان در ابعاد بسیار وسیع کرد. [ ۱]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفپیشینه چلیپاسنگهای ارمنی بقولی به روزگار پیش از مسیحی شدن ارمنیان برمیگردد. بنظر کاوه فرخ میان چلیپا سنگ های ارمنستان و صلیب میترایی یا صلیب ایرانی ارتباط وجود دارد. در آن زمان نقش اژدها و دیگر موجودات افسانه ای را بر روی چوب می کندند. نخستین چلیپاسنگهای مسیحی بر روی چوب و سنگ هر دو کنده کاری می گشت و از سده نهم میلادی به این سو در سراسر سرزمین ارمنستان چلیپاسنگهایی برپا گشت. آن ها بیشتر به عنوان یادمان برای رویدادهای کهن و مهم مسیحی ساخته می شدند. بر روی برخی از آن ها شرح آن رویدادها نگاشته شده است. مردم ارمنستان به دور برخی از چلیپاسنگ ها زیارتگاه هایی برپا کرده اند و برخی هم معجزاتی را به آن ها نسبت می دهند.
چلیپاسنگ برای ارمنیان حکم همان پیکر مقدس کاتولیکها و شمایل ارتودوکس های یونانی را دارد. به جز نقش صلیب این سنگ ها نماد رنج مسیح و برخاستن او نیز هست. به علاوه چلیپاسنگ ها نماد درخت زندگی نیز هستند و این جنبه با آذینهای برگ مانند روی آن ها مشخص تر می گردد. باور توده مسیحی بر آن بوده که جنس چوب چلیپایی که عیسی در گُلگُتا بر آن میخکوب شد از جنس چوب درخت زندگی در باغ عدن بود.
واپسین گروه چلیپاسنگ های ارمنی هزاران خاچکاری ست که در سده های ۱۶ تا ۱۸ میلادی در گورستان شهر جلفا ( به ارمنی: هین جوغا ) ساخته و پرداخته گشته است. منطقه جلفا به یک کانون بازرگانی میان غرب و ایران تبدیل شده بود و تأثیر هنر ایرانی بر چلیپاسنگ های جلفا کاملاً هویداست. این تأثیر باعث شد تا چلیپاسنگ ها شکل ستون مانند و باریکتری پیدا کنند، صلیب میانی در میان یک محراب باریک قرار گیرد و بخش بالای محراب به یک کمان نوک تیز ختم شود که از ویژگی های هنری ایران و شرق است.
پس از استقلال جمهوری های سابق شوروی و آغاز مناقشهٔ قره باغ، ارمنیان باقی مانده در نخجوان نیز از این منطقه اخراج شدند. طی سال های پس از استقلال، جمهوری آذربایجان با پیروی از سیاست های ترکیه برای اثبات عدم تعلق ارمنیان به این منطقه و نبود پیشینه ای از آنان اقدام به تخریب بناهای تاریخی به جای مانده از ارمنیان در ابعاد بسیار وسیع کرد. [ ۱]
wiki: چلیپاسنگ