چای

[ویکی فقه] چای یکی از انواع برگها می باشد. از احکام آن به مناسبت در باب صلات سخن گفته اند.
چای برگهای گیاهی به همین نام است.
احکام چای
جواز سجده بر برگ چای محلّ بحث است. برخی به جهت صدق عنوان خوردنی بر آن، صحیح نمی دانند و برخی از آن جهت که خودش خورده نمی شود، بلکه رنگ و مزه حاصل از آن نوشیده می شود سجده بر آن را صحیح دانسته اند.

چای نام یک نوشیدنی معطر است که معمولاً با ریختن آب داغ یا در حال جوش بر روی برگ های عمل آورده شده گیاه «کاملیا سیننسیس»، که گیاهی همیشه سبز و بومی آسیای شرقی است[ ۳] به دست می آید. این نوشیدنی پس از آب، پرمصرف ترین نوشیدنی جهان است. [ ۴]
نام این گیاه در زبان چینی جنوبی چای و در زبان چینی شمالی به صورت تِی تلفظ می شد و هردو تلفظی از یک حرف چینی یگانه در چین قدیم هستند. [ ۵] مردم اروپای غربی نام این گیاه را از چینیان شمالی و مردم خاورمیانه و شمال آفریقا نام آن را از چینیان جنوبی آموختند.
نوشیدنی چای با دم کردن برگ ها، جوانه ها یا شاخه های فرآوری شدهٔ بوتهٔ چایِ گونهٔ کاملیا سیننسیس به مدت چند دقیقه در آب داغ ( نزدیک درجهٔ جوش ) درست می شود. فراوری آن می تواند شامل اکسیداسیون، حرارت دهی، خشک سازی و افزودن گیاهان، گل ها، چاشنی ها و میوه های دیگر به آن باشد.
چای یک منبع طبیعی از کافئین و آنتی اکسیدان ها است اما تقریباً بدون چربی، کربوهیدرات ها یا پروتئین، دارای طعمی مطلوب است که کمی تلخ و گس می باشد.
چای نوشیدنی محبوب در ایران است؛ و بیشتر مردم همه روزه آن را مصرف می کنند. ایرانیان چای را درمان خستگی نیز می دانند.
انواع چای براساس نوع فراوری خود قابل تمایز هستند. برگ های بوتهٔ گیاه چای، اگر به سرعت پس از چیده شدن، خشک نشوند، پلاسیده و اکسیده می شوند. این فرایند مشابه با تبدیل جو به مالت است، که در آن نشاسته به انواع شکر تبدیل می شود؛ برگ های آن به سرعت تیره می شوند، و سبزینهٔ آن تخریب شده و مواد جوهر مازو در آن آزاد می شود. گام بعدی در فرآوری، متوقف ساختن روند اکسیداسیون در مرحله ای ازپیش تعیین شده و از طریق از بین بردن آب برگ ها با حرارت دادن آن ها می باشد.
اصطلاح «تخمیر» ( احتمالاً به وسیلهٔ پرورش دهندگان انگور ) برای تشریح این فرایند بکار برده شده، و حتی در مواردی که هیچ گونه تخمیر واقعی ( یعنی این فرایند با مخمر انجام نگرفته و اتانول هم تولید نشود ) صورت نگرفته باشد، استعمال شده است. اما بدون کنترل دقیق رطوبت و دما، قارچ ها بروی سطح چای رشد می کنند. قارچ ها سبب تخمیر واقعی در چای می شوند که سبب آلودگی چای با مواد سمی و سرطان زا گشته، که در نتیجهٔ آن باید چای را دور ریخت.
از لحاظ سنتی، چای بر اساس درجه و دورهٔ تخمیر شدن ( اکسیداسیون ) برگ ها، به گروه های زیر طبقه بندی می شود:

چای (tea)
درختچه ای همیشه سبز۱، با نام علمی Camellia Sinensis، از خانوادۀ چای۲. برگ های خشک و تخمیرشدۀ آن را در آب داغ می خیسانند و از آن نوشیدنی نشاط آوری تهیه می کنند که آن نیز به چای معروف است. چینی ها این گیاه را از ۷۳۷ پ م می شناخته اند. چای نخستین بار در ۱۶۱۰ به اروپا رسید و سریعاً به نوشیدنی عامه پسندی تبدیل شد. در ۱۸۲۳، مشخص شد که بوتۀ چای به صورت وحشی در مناطق شمالی هندوستان می روید. پس از مدتی، این گیاه را در آسام و سری لانکا کشت کردند. ایران، چین، هندوستان، سیلان، ژاپن، افریقا، امریکای جنوبی، گرجستان، آذربایجان و اندونزی از تولید کنندگان چای اند. نخستین کسی که به فکر تولید و کشت چای در ایران افتاد، حاج محمدحسین اصفهانی بود که در ۱۳۰۲ق، در زمان ناصرالدین شاه، بذر چای را از چین به ایران آورد، اما در کشت چای موفق نشد. در ۱۳۱۷ق کاشف السلطنه، سرکنسول ایران در هندوستان، اصله و تخم چای را به ایران وارد کرد. سرسختی های او در کشف چای، موجب قتل او شد.گیاه چای. بوتۀ اصلی چای پیوسته سبز و اصلش از آسیای شرقی است و ارتفاعش به حدود دَه متر می رسد، اما هنگام پرورش آن برای مقاصد اقتصادی حداکثر به۱.۵ متر می رسد و هر پنج روز یک بار برگ ها و شاخه های جوان آن را می چینند. بوته های آن را با کاشتن دانه زیاد می کنند و از ۳ سالگی از آن بهره برداری می کنند.
طرز تهیۀ چای خشک. برگ های جوان را پس از چیدن در محوطه ای، که به آن هوا دمیده می شود، در طبقه هایی پخش می کنند، تا به مدت چهار تا هجده ساعت براثر جریان هوا مقداری از آب آن ها از دست برود. برای تهیۀ چای سیاه۳، که از سریلانکا و هندوستان به دست می آید، برگ ها را در ماشین هایی با غلتک هایی خاص می ریزند تا روغن های اسانس دار برگ ها آزاد شود. سپس، آن ها را تخمیر و سرانجام خشک و درجه بندی می کنند. فرآیند تخمیر باعث می شود که رنگ برگ چای، سیاه یا قهوه ای تیره شود. عطر چای به سبب اسانس های فرّار آن، خاصیت محرّکش به سبب تئین (← کافئین)، و گسی آن به واسطۀ مواد مازوئی است. برای تهیۀ چای سبز۴، که در چین، تایوان، و ژاپن مصرف می شود، ابتدا برگ ها را بخار می دهند و پس از آن، از غلتک هایی می گذرانند. این چای را بعد از خشک کردن درجه بندی می کنند. رنگ این محصول سبز یا تقریباً سبز است. بعضی چای ها را با روغن های گیاهی، مثلاً روغن برگاموت، معطر می کنند.
درجه بندی. اساس درجه بندی اندازۀ برگ است. بعضی از چای های سریلانکا (سیلان) را پس از درجه بندی به نام های گوناگون می خوانند. از آن جمله اند پرتقالی، گلی، شکسته، شکسته پرتقالی، و خرده. چای اخیر را اغلب به صورت کیسه ای به فروش می رسانند. در جهان، ۷۵ درصد تجارت چای منحصر به چای سیاه است.
مصرف. در کشورهای متفاوت، شیوۀ نوشیدن چای متفاوت است. در ژاپن، چایخانه های خاصی دایر است که تشریفاتی ویژه برای مصرف چای عرضه می کنند. در تبت۵، تکه های سخت و فشردۀ چای را بیش از آن که دَم کنند، مثل پول دست به دست می کنند. در ایران نیز چایخانه های معروفی برپا بوده اند که برخی هنوز هم دایرند.
تحقیقات جدید. چای سیاه حاوی فلاونول۶، ماده ای شیمیایی و ضداکسیدان، است که مواد اکسیدکنندۀ زیان آور بدن را ا بین می برد. در ۱۹۹۹، پژوهشگران امریکایی دریافتند که نوشیدن چای موجب جلوگیری از حمله های قلبی می شود. حملات قلبی در گروهی که چای می نوشند، در مقایسه با گروهی که عادت به نوشیدن چای ندارند، ۴۴ درصد کمتر است. در بسیاری از کشورهای جهان دم کردۀ چای پس از آب بیشترین نوشیدنی است که مصرف می شود.evergreen Theaceae Black tea green tea Tibet flavonol