پنج تن

[ویکی فقه] پنج تن، عنوانی برای حضرت محمد، حضرت علی، حضرت فاطمه، امام حسن و امام حسین (علیهم السّلام) است که فضایل و مقامات مشترک و مشابه ایشان سبب امتیاز آنان در میان معصومین چهارده گانه نزد شیعه امامیه شده است.
پنج تن به آل عبا، آل کسا و خمسه طیبه نیز مشهورند.
علل شهرت پنج تن از آیات قرآن
شهرت پنج تن در وهله اول بر گرفته از برخی آیات قرآن است که به بررسی آن ها پرداخته می شود.
← از آیه تطهیر
در تفسیر آیات اهل بیت در روایات مباحث مختلفی مطرح گشته است.
← اشتقاق اسامی پنج تن
...

[ویکی شیعه] پنج تن، عنوانی برای حضرت محمّد، حضرت علی، حضرت فاطمه، امام حسن و امام حسین علیهم السّلام که فضایل و مقامات مشترک و مشابه ایشان سبب امتیاز آنان در میان معصومین چهارده گانه نزد شیعه امامیه شده است. اینان به آل عبا، اصحاب کساء یا آل کسا، خمسه آل عبا و خمسه طیبه نیز مشهورند.
شهرت پنج تن، در آیات و روایات برگرفته از شأن نزول آیه تطهیر است. این آیه هنگام گردآمدن پیامبر (ص) و اهل بیت وی در زیر عبایی نازل شد. مفسّران شیعه و بسیاری از عامّه، اهل بیت پیامبر (ص) را در آن زمان منحصر به حضرت فاطمه (س) و شوهر و فرزندانش دانسته اند که در این آیه بدان اشاره شده و آنان را به دور از هرگونه پلیدی معرفی کرده است. عناوین آل عبا و آل کسا نیز ناظر به این امر است.
از آیات دیگری نیز فضیلت پنج تن استنباط شده است از جمله:

[ویکی اهل البیت] این صفحه مدخلی از دانشنامه جهان اسلام است
پنج تن، عنوانی برای حضرت محمد، حضرت علی، حضرت فاطمه، امام حسن و امام حسین علیهم السلام که فضایل و مقامات مشترک و مشابه ایشان سبب امتیاز آنان در میان معصومین چهارده گانه نزد شیعه امامیه شده است. اینان به آل عبا، آل کسا و خمسه طیّبه نیز مشهورند.
شهرت پنج تن برگرفته از شأن نزول آیه تطهیر (سوره احزاب: 33) است. این آیه هنگام گردآمدن پیامبر و اهل بیت وی در زیر عبایی نازل شد. مفسران شیعه و بسیاری از عامّه، اهل بیت پیامبر را در آن زمان منحصر به حضرت فاطمه و شوهر و فرزندانش دانسته اند که در این آیه بدان اشاره شده و آنها را به دور از هر گونه پلیدی معرفی کرده است. عناوین آل عبا و آل کسا نیز ناظر به این امر است.
از آیات دیگری نیز فضیلت پنج تن استنباط شده است، از جمله آیه مُباهله (سوره آل عمران: 61) که در آن از علی علیه السّلام به نفس پیامبر، از حضرت فاطمه علیهاالسّلام به زن برگزیده خاندان پیامبر و از حسنین علیهماالسلام به فرزندان پیامبر تعبیر شده است؛ آیات 5 تا 22 سوره دهر که به دنبال روزه گرفتن سه روزه علی، فاطمه و حسنین علیهم السلام و بخشیدن افطار خود در هر سه شب به مسکین و یتیم و اسیر نازل شد و اخلاص و ایثار ایشان ستایش شد؛ آیه مودت (سوره شوری: 23) که در آن مطابق تفاسیر عامه و خاصه مصداق ذوی القربای پیامبر، علی و فاطمه و حسنین علیهماالسلام بوده و مودت ایشان اجر رسالت پیامبر قرار داده شده است.
آیات 19 تا 22 سوره الرحمن که در آنها از علی و فاطمه علیهماالسلام به دو دریا تعبیر شده است که پیامبر به مثابة برزخی میان ایشان بوده و حسنین علیهماالسلام چون لؤلؤ و مرجانی هستند که از ملاقات این دو دریا پدید می آیند. آیه 30 سوره بقره، «فتلقّی آدم من ربّه کلمات» که مطابق بعضی روایات عامه و خاصه در تفسیر این آیه، توسل حضرت آدم علیه السلام به انوار خمسة طیبه و خواندن خداوند به اسماء ایشان («کلمات») سبب آمرزش و قبولی توبه وی گردید. در بعضی از این روایات
به اشتقاق نامهای پنج تن (محمّد، علی، فاطمه، حسن و حسین) از اسامی باری (محمود و حمید، علی و عالی و اعلی، فاطر و فاطم، محسن و ذوالاحسان و ذوالاسماء الحسنی) با اختلاف تصریح شده است. نیز در تفسیر و تأویل این آیه و آیة «واذ ابتلی ابراهیم ربّه بکلماتٍ فاتمهّن» (سوره بقره: 124) علاوه بر تأویل «کلمات» به پنج تن و تأویل «فَأتَمَّهُنَّ» به نُه امام از نسل امام حسین علیهم السّلام، مناقب و فضایل عدیده ای در شأن آل عبا نقل شده است. همچنین در آیه «اَسْتَکْبَرْتَ اَم کَنتَ مِن العالین» (ص75) از «عالین» به خمسه طیبه تأویل شده است. آیات دیگری نیز مطابق بعضی روایات عامه و خاصه به مقام پنج تن اشاره دارد که از آن جمله است: سوره نسا: 69؛ سوره ابراهیم: 24؛ سوره نحل: 43؛ سوره طه: 132؛ سوره فرقان: 74؛ سوره ذاریات: 27؛ سوره طور: 21؛ سوره حشر: 9.
گذشته از آیات قرآن در جوامع روایی عامّه و خاصّه، ابوابی در اختصاصات و مناقب پنج تن آمده است. در بعضی از روایات نیز جبرئیل ششمین نفر پس از پنج تن (جَبْریلُ سادِسُنا») خوانده شده است. نیز برای فضیلت پنج تن، محبت به ایشان و تعابیری که درباره مقام دنیوی و اخروی ایشان بکار رفته است.