[ویکی فقه] جمال الدین ابوالعباس احمد بن محمد (۶۵۵ -۱۶ ربیع الاول ۷۲۳ق / ۱۲۵۷- ۲۵ مارس ۱۳۲۳م )، قاضی القضاة دمشق ، قاضی عسکر، فقیه ، محدث و ادیب بود.
وی در دمشق زاده شد و در کودکی از پدر و جد مادریش مسلم بن علان حدیث شنید. در ۶۵۹ق در درس رشیدالدین عطار حاضر شد و حدیث فرا گرفت . وی نزد دیگر استادان بزرگ آن روز دمشق نیز به فراگیری حدیث و نحو و فقه پرداخت .نحو را نزد شرف الدین فزاری و فقه را از تاج الدین فزاری آموخت . هم چنین در مصر نزد شمس الدین اصفهانی به فراگیری فقه پرداخت و از نجیب الدین عبداللطیف و ابن عبدالدائم و ابن ابی میسر حدیث آموخت . نجم الدین ابوالعباس از ۱۸۰ نفر اجازه دریافت داشت و در روایت به درجه ای رسید که افراد برجسته آن روز مانند سبکی ، برزالی ، ذهبی ، علائی از او روایت کردند و علائی مشیخه ای برای او تخریج کرد. نجم الدین از جوانی به امور دیوانی و قضا آشنا شد و از ۶۷۹ق مدتی در دیوان درج (انشاء) دمشق به کار پرداخت . از ۶۲۸ق در مدارس بزرگ آن روز دمشق شروع به تدریس کرد. ابتدا در مدرسه عادلیه صغیره و از ۶۹۰ق در مدرسه امینیه و از ۶۹۴ق در مدرسه غزالیه و از ۷۱۵ق در مدرسه اتابکیه به تدریس پرداخت . وی علاوه بر تدریس سمت های دیگر نیز داشت . در رمضان ۶۹۴ در ایام دولت عادل کتبغا به سمت قاضی عسکر دمشق برگزیده شد و از ۷۰۲ق به قاضی القضاتی شام منصوب شد. در۷۱۲ق نظارت اوقاف شام و از ۷۱۶ق سمت مشیخة الشیوخ دمشق را بعد از شهاب الدین محمد بن عبدالرحمان کاشغری به عهده گرفت . در ۷۲۰ق بعد از وفات ابن جماعه منصب قضای دمشق یافت و این سمت را تا آخر عمر خود داشت . نجم الدین حافظه ای قوی داشت و خطوط هفت گانه را خوش می نوشت و در نوشتن سریع بود. گفته شده نجم الدین در سال های تصدی قضا با بصیرت داوری می کرد و در صدور احکام دقیق بود و از کسی رشوه دریافت نمی کرد. او در ۷۰۵ق برای محاکمه ابن تیمیه از دمشق به مصر آورده شد و یکی از چند قاضی محکمه بود. بعد از زندان رفتن ابن تیمیه وی دوباره به دمشق بازگشت .
وفات
قاضی القضات در ۶۸ سالگی بر اثر بیماری وفات یافت و پیکر وی در نزدیکی رکنیه به خاک سپرده شد و بر مرگ وی شهاب الدین محمود مرثیه ای سرود.
وی در دمشق زاده شد و در کودکی از پدر و جد مادریش مسلم بن علان حدیث شنید. در ۶۵۹ق در درس رشیدالدین عطار حاضر شد و حدیث فرا گرفت . وی نزد دیگر استادان بزرگ آن روز دمشق نیز به فراگیری حدیث و نحو و فقه پرداخت .نحو را نزد شرف الدین فزاری و فقه را از تاج الدین فزاری آموخت . هم چنین در مصر نزد شمس الدین اصفهانی به فراگیری فقه پرداخت و از نجیب الدین عبداللطیف و ابن عبدالدائم و ابن ابی میسر حدیث آموخت . نجم الدین ابوالعباس از ۱۸۰ نفر اجازه دریافت داشت و در روایت به درجه ای رسید که افراد برجسته آن روز مانند سبکی ، برزالی ، ذهبی ، علائی از او روایت کردند و علائی مشیخه ای برای او تخریج کرد. نجم الدین از جوانی به امور دیوانی و قضا آشنا شد و از ۶۷۹ق مدتی در دیوان درج (انشاء) دمشق به کار پرداخت . از ۶۲۸ق در مدارس بزرگ آن روز دمشق شروع به تدریس کرد. ابتدا در مدرسه عادلیه صغیره و از ۶۹۰ق در مدرسه امینیه و از ۶۹۴ق در مدرسه غزالیه و از ۷۱۵ق در مدرسه اتابکیه به تدریس پرداخت . وی علاوه بر تدریس سمت های دیگر نیز داشت . در رمضان ۶۹۴ در ایام دولت عادل کتبغا به سمت قاضی عسکر دمشق برگزیده شد و از ۷۰۲ق به قاضی القضاتی شام منصوب شد. در۷۱۲ق نظارت اوقاف شام و از ۷۱۶ق سمت مشیخة الشیوخ دمشق را بعد از شهاب الدین محمد بن عبدالرحمان کاشغری به عهده گرفت . در ۷۲۰ق بعد از وفات ابن جماعه منصب قضای دمشق یافت و این سمت را تا آخر عمر خود داشت . نجم الدین حافظه ای قوی داشت و خطوط هفت گانه را خوش می نوشت و در نوشتن سریع بود. گفته شده نجم الدین در سال های تصدی قضا با بصیرت داوری می کرد و در صدور احکام دقیق بود و از کسی رشوه دریافت نمی کرد. او در ۷۰۵ق برای محاکمه ابن تیمیه از دمشق به مصر آورده شد و یکی از چند قاضی محکمه بود. بعد از زندان رفتن ابن تیمیه وی دوباره به دمشق بازگشت .
وفات
قاضی القضات در ۶۸ سالگی بر اثر بیماری وفات یافت و پیکر وی در نزدیکی رکنیه به خاک سپرده شد و بر مرگ وی شهاب الدین محمود مرثیه ای سرود.
wikifeqh: نجم الدین _احمد_بن _محمد