میرعلی شیر قانع تتوی

[ویکی فقه] میرعلیشیر ، مورخ و شاعر فارسی گوی شبه قاره هند در قرن دوازدهم بود.
نام او علیشیر حسینی شیرازی است. در شعر ، قانع تخلص می کرد. خاندانش از سادات محله دشتک شیراز بودند. از مشاهیر این خاندان در سند و شیراز، سیدمیراصیل الدین عبدالله بن عبدالرحمان الدشتکی، سیدمیرجمال الدین عطاءالله محدمث الدشتکی، سیدالحکما، میرصدرالدین محمد شیرازی، میرغیاث الدین منصور و آصف الدوله عبدالوهاب شیرازی بودند. میراصیل الدین در عهد سلطان ابوسعید تیموری با خاندان خود به هرات رفت . نیای قانع تتوی، میرقاضی سیدشکرالله بن وجیه الدین، همراه میرزاشاه بیک ارغون در فتح سند شرکت کرد و در سند اقامت گزید و در ۹۲۶ قاضی تته شد و تا پایان عمر (۹۶۲) در آن شهر زیست. قانع تتوی، فرزند میرعزت الله (متوفی ۱۱۶۱)، در ۱۱۴۰ در تته به دنیا آمد او نزد ادیبان سندی تحصیل کرد و از دوازده سالگی شعر سرود، اما اهتمامی برای حفظ و نگهداری آن ها نداشت. در ۱۱۵۵ تخلص مظهری و سپس تخلص قانع را برگزید در ۱۱۷۵ به خدمت میان غلام شاه کلهور، حاکم سند، در آمد و مأمور نوشتن تاریخ حاکمان کلهوره، به نام تاریخ عباسیه ، شد. اما پس از چندی، دربار غلام شاه را ترک و تألیف کتاب را رها کرد و باقی عمر را به تألیف و تحقیق پرداخت. وی در ۱۲۰۳ در تته درگذشت.
مذهب
اجداد قانع تتوی همگی شیعه بودند. وی خود را شاگرد ابوالقاسم نقشبندی دانسته است. در قرن سیزدهم، مؤلف ریاض السیاحه از گروه اندکی از نقشبندیه سخن گفته است که بر مذهب شیعه اند و بعید نیست که قانع تتوی نیز، ضمن قائل بودن به تشیع، پیرو طریقه نقشبندیه بوده باشد.
آثار و تالیفات
قانع تتوی در شرح حال و فضایل خلفا و برخی دیگر از صحابه پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم، به عنوان مشایخ صوفیه در قرن اول هجری، مطالبی آورده است. برخی از آثار وی عبارت اند از:تحفة الکرام در تاریخ سند ، در سه مجلد: جلد نخست، در تاریخ انبیا و خلفا و سلاطین اسلام . جلد دوم، شامل احوال ملوک و امرا و اولیای اقالیم سبعه؛ جلد سوم، تاریخ و احوال مشاهیر سند، در سه قسمت: تاریخ پیش از اسلام تا زمان کلهوره (۱۱۸۱)، ذکر قصبات سند و شرح حال رجال و مشاهیر آن، و ذکر دارالحکومۀ تته و مشاهیر و ادبا و علما ی آن. تتوی این کتاب را در ۱۱۸۱ تألیف کرد، اما تا ۱۱۸۸ مطالبی به آن کتاب دارای نظم تاریخی است و به عنوان تاریخ محلی سند، از امتیاز ویژه ای برخوردار است. در مقدمه، برخی از منابع خود، چون ازغون نامه، ترخان نامه و بیگلرنامه، را نام برده است. نثر کتاب ساده و روان و به دور از مغلق گویی و مداهنه است.تذکره مقالات الشعراء، در احوال بیش از هفتصد تن از شاعران و نویسندگان فارسی گوی اهل سند و نیز شاعران مهاجر به این خطه، به ترتیب الفبایی. تألیف این کتاب در ۱۱۶۹ آغاز شد و در ۱۱۷۴ به پایان رسید . معیار سالکان طریقت، در شرح حال مشایخ صوفیه از صدر اسلام تا پایان قرن دوازدهم. وی شرح حال ها را در ذیل هر سده، براساس تاریخ درگذشت مشایخ تنظیم کرده است.مَکْلی نامه/ بوستان بهار ، در شرح حال عرفا و مشایخ مدفون در قبرستانی در تپه های مَکْلی. این کتاب مختصر که به نظم و نثر نوشته شده، با مقدمه و تعلیقاتی مفصّل حسام الدین راشدی، در ۱۳۴۶ش/۱۹۶۷ به چاپ رسیده است.از دیگر آثار موجود قانع تتوی است: مثنوی قضا و قدر، مثنوی اعلان غم، زبدة المناقب، مختار نامه، نصاب البلغاء، مثنوی ختم السلوک، طومار سلاسل گزیده، روضةالانبیاء، مثنوی قصاب نامه، حدیقه غَلباء، بیاض محک الشعراء، انشای قانع و سرفرازنامه. آثاری نیز به وی نسبت داده شده که نسخه ای از آن تاکنون (۱۳۹۰ش) به دست نیامده است.
منابع
...