مهذب الاحکام

[ویکی نور] «مهذب الأحکام»، کتابی است در موضوع فقه استدلالی که توسط آیت الله سید عبدالأعلی سبزواری در سی جلد، به زبان عربی، در سال 1411 ق، به رشته تحریر درآمده است.
این کتاب دارای ویژگی های بسیاری است که ما به بخشی از آنها اشاره می کنیم.
این کتاب، در واقع شرحی است بر عروة الوثقای مرحوم سید یزدی که مسائل عنوان نشده در عروة را نیز در این کتاب آورده اند.
سلیس بودن عبارات و آسانی مطالعه این کتاب، آوردن سی تا چهل رساله علمی با ارزش که سید بزرگوار در بخش های گوناگون فقهی مانند ولایت فقیه، اسکناس و ارزش اسکنانس نوشته بودند در این کتاب، پرهیز از آوردن مباحث غیر ضروری از جمله ویژگی های این کتاب ارزش مند می باشد.
اعتنای ویژه مرحوم آیت الله سبزواری به احادیث کتب اربعه نظیر آنچه از مرحوم آقای نایینی(ره) سراغ داریم، از خصوصیات علمی ایشان است.

[ویکی فقه] مهذب الاحکام (للسبزواری). « مهذب الأحکام»، کتابی است در موضوع فقه استدلالی که توسط آیة الله سید عبد الأعلی سبزواری در سی جلد، به زبان عربی ، در سال ۱۴۱۱ ق، به رشته تحریر درآمده است.
آیة الله سید عبد الأعلی سبزواری فقیهی بزرگ و مفسری سترگ و یکی از مفاخر عالمان دینی به شمار می رفت. ایشان در ۱۸ ذیحجة الحرام ۱۳۲۸ یا ۱۳۲۹( عید سعید غدیر خم) در خانواده ای اهل دانش و تقوا در سبزوار دیده به جهان گشود. ۱۴ ساله بود که به حوزه مشهد مقدس رهسپار گردید، ادبیات را نزد مرحوم ادیب اول میرزا عبد الجواد نیشابوری ، سطوح عالی فقه و اصول را نزد آیت اللّه شیخ محمد حسن برسی و حکمت و فلسفه را نزد مرحوم آیت الله آقا بزرگ حکیم و آیت الله سید محمد عصار و تفسیر را در محضر آیت الله حاج شیخ حسنعلی نخودکی اصفهانی آموخت. پس از مدتی به نجف اشرف مهاجرت نمود و در محضر پر فیض حضرات آیات عظام سید ابو الحسن اصفهانی ، میرزای نائینی ، آقا ضیاء عراقی و شیخ محمد حسین اصفهانی حاضر شد و مبانی فقهی و اصولی خود را تکمیل نمود. همزمان از دروس آیت الله شیخ محمد جواد بلاغی تفسیر، علوم قرآن و کلام و مناظره و از آیت الله سید حسین بادکوبه ای حکمت و فلسفه را فرا گرفت. نیز ایشان از بیشتر مراجع و بزرگان عصر اجازه های متعدد روائی و اجتهادی داشتند. سی و شش ساله بود که بر کرسی تدریس خارج فقه و اصول تکیه زد و پس از مدتی به عنوان یکی از برترین مدرسان حوزه علمیه نجف و علمای طراز دوم مطرح گردید. جلسات تدریس ایشان در فقه، اصول، تفسیر، رجال و درایه ، دانشورانی را پرورید که هم اکنون از مدرسان حوزه های قم و نجف به شمار می روند. ایشان حافظ قرآن بود و هفته ای یک ختم قرآن می کرد.تألیفات گرانبهایش به بیش از هفتاد جلد سر می زند، نوشتارهای قرآنی ایشان عبارتند از:- مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن - تعلیقیه بر تفسیر صافی که در یک جلد به زبان عربی و شیوه روایی شامل بخشی از قرآن کریم می باشد. آن مرجع دینی، پس از پشت سر نهادن عمری سرشار از توفیق و خدمات دینی در روز ۲۷ صفر ۱۴۱۴ قمری( ۲۵ مرداد ۱۳۷۲ ش) در ۸۳ سالگی جهان را بدرود گفت.
درباره کتاب
این کتاب دارای ویژگی های بسیاری است که ما به بخشی از آنها اشاره می کنیم. این کتاب، در واقع شرحی است بر عروة الوثقای مرحوم سید یزدی که مسائل عنوان نشده در عروة را نیز در این کتاب آورده اند. سلیس بودن عبارات و آسانی مطالعه این کتاب، آوردن سی تا چهل رساله علمی با ارزش که سید بزرگوار در بخش های گوناگون فقهی مانند ولایت فقیه ، اسکناس و ارزش اسکناس نوشته بودند در این کتاب، پرهیز از آوردن مباحث غیر ضروری از جمله ویژگی های این کتاب ارزش مند می باشد. اعتنای ویژه مرحوم آیة الله سبزواری به احادیث کتب اربعه نظیر آنچه از مرحوم آقای نایینی( ره) سراغ داریم، از خصوصیات علمی ایشان است.
ساختار کتاب
همان گونه که اشاره نمودیم، کتاب شریف« مهذب الأحکام»، دارای سی جلد می باشد که به طور کامل تمام ابواب فقهی را در بر گرفته است.ترتیب ابواب فقهی در مجلدات کتاب به این صورت می باشد:جلد یک، حاوی احکام اجتهاد و تقلید و کتاب الطهارة می باشد. جلدهای دو، سه و چهار مشتمل بر تتمه کتاب طهارت می باشند. جلد پنج مشتمل بر کتاب الصلاة است و تتمه کتاب مزبور در جلدهای شش، هفت، هشت و نه آمده است. جلد ده، مشتمل بر کتاب های صوم و اعتکاف می باشد. جلد یازده، زکات و خمس را در بر دارد. جلد دوازده، کتاب حج و جلدهای سیزده و چهارده و قسمتی از جلد پانزده تتمه کتاب مزبور را در بر گرفته است. در ادامه جلد پانزده، کتاب های جهاد و امر به معروف و نهی از منکر آمده است. در جلد شانزده، کتاب مکاسب و متاجر و تتمه کتاب مکاسب و متاجر در جلد هفده و هیجده آمده است و در ادامه جلد هیجده، کتاب های شفعه، صلح، جعاله، عاریه و ودیعه بیان شده است. جلد نوزده، در بر گیرنده کتاب اجاره و کتاب مضاربه می باشد. جلد بیست، حاوی کتب شرکت، مزارعه، مساقات، ضمان، حواله و کفالت است. در جلد بیست و یک کتاب های دین و قرض، رهن، حجر، وکالت، اقرار، هبه، سبق و رمایه و غصب آمده است. در جلد بیست و دو کتاب های وقف و اخواتش، وصیت، ایمان و نذور و کفارات و در جلد بیست و سه کتاب الصید و الذباحة، کتاب الأطعمة و الأشربة، کتاب إحیاء الموات و المشترکات و کتاب اللقطة و در جلد بیست و چهار، کتاب نکاح و در جلد بعدش تتمه آن آمده است. در جلد بیست و شش کتاب طلاق، خلع و مبارات، ظهار، ایلاء، لعان و عتق مطرح می باشد. در جلد بیست و هفت، کتاب القضاء، کتاب الشهادات و کتاب الحدود و التعزیرات و در جلد بیست و هشت تتمه کتاب الحدود و التعزیرات به همراه کتاب القصاص و در جلد بیست و نه، تتمه کتاب القصاص با کتاب الدیات و بالاخره در جلد سی ام کتاب مواریث ذکر شده است.
گزارش محتوا
...