مفهوم النص

[ویکی فقه] مفهوم النص (کتاب). کتاب مفهوم النص تالیف نصر حامد ابو زید کتاب پیرامون مسائل علوم قرآن نوشته شده که در آن مؤلف بعضی از موضوعات مهم علوم قرآنی را همچون: مفهوم وحی مکی و مدنی ، نسخ ، اعجاز ، عام و خاص و... را مورد بحث و بررسی قرار می دهند.
آنچه که در این کتاب به چشم می خورد، دیدگاههای مؤلف است که پیرامون موضوعات ارائه شده است وی با دیدگاهی جدید و از زاویه ای نو، مسائل را مورد بررسی قرار داده و به عبارت دیگر وی کوشیده است مباحث علوم قرآنی را از منظری تازه و با نگرشی امروزی مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد و لذا این اثر در بیان موضوعات علوم قرآنی، اثری نو و جدید به شمار می رود. نویسنده کتاب معتقد است که متن قرآن با واقعیت پیوندی اساسی دارد. لذا برای شناخت مفاهیم قرآنی، شناخت واقعیت های (زمان نزول) امری لازم و ضروری است. وی در بخش پایانی کتاب افکار و عقاید غزالی را (در کتاب جواهر القرآن ) مورد نقد و بررسی قرار می دهد.
ساختار کتاب
کتاب دارای ۳ بخش می باشد که بخش اول و دوم آن دارای ۵ فصل است مطالب آن به قرار زیر است: بخش اول: شکل گیری و شکل دهی متن در فرهنگ فصل اول: مفهوم وحی شامل: وحی عملی ارتباطی است، ارتباط بشر یا جن وحی قرآن ، قرآن و کتاب، رسالت.فصل دوم: نخستین گیرنده وحی شامل: حضرت محمد صلی الله علیه و آله وسلّم و حنیفیت ، آیین ابراهی م، نخستین ارتباطفصل سوم: مکی و مدنی شامل: معیارهای تفکیک، معیار اسلوب روش تلفیق میان روایات، فرض تکرار نزول، تفکیک میان متن قرآنی و حکم آنفصل چهارم: اسباب نزول شامل: علت پاره پاره بودن نزول، کیفیت تبخیم ، تعیین سبب نزول تکرار نزول یک آیه به اسباب مختلففصل پنجم: ناسخ و منسوخ شامل: مفهوم نسخ ، کارکرد نسخ ، گونه های نسخ ، نسخ و ازلی بودن قرآنبخش دوم: ساز و کارهای متن شامل: فصل اول: اعجاز شامل: قرآن و شعر ، قرآن و سجع ، جنبه های برون متنی اعجاز جنبه های درون متنی اعجاز، اعجاز در زبان متن قرآن .
ویژگی ها
۱- بخش اول- فصل اول- در این فصل پس از تعریف وحی و اقسام آن پیرامون کیفیت ارتباط خدا با فرشته وحی از یک طرف و ارتباط فرشته وحی با انبیاء از طرف دیگر، توضیحاتی را ارائه می نماید. ۲- بخش اول- فصل چهارم ( اسباب نزول ) - در این فصل پس از بیان اسباب نزول، بحث تعدد نزول را مطرح نموده و معتقد است که قبول روایات تعدد نزول مستلزم فراموشی آیه از طرف پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم می باشد و لذا قابل قبول نیست. ۳- بخش دوم- فصل اول: اعجاز در این فصل تفاوت های متن قرآن با شعر شاعران و نیز تشابه آن دو را بررسی می نمایند۴- بخش دوم- فصل پنجم: در این فصل پس از بیان معنای لغوی و اصطلاحی تاویل و تفسیر ، کاربردهای مختلف تاویل را همراه با نمونه ای از آیات بیان نمود. در ادامه تفاوت بین تاویل و تفسیر را ذکر می نماید فصل دوم: مناسبت میان آیات و سوره ها.فصل سوم: غموض و وضوح شامل: مفهوم و منطوق ، مجمل ، اختلاف های موهم تناقض، حروف مقطعه.فصل چهارم: عام و خاص شامل: ساز و کارهای عموم، ساز و کارهای خصوص، مطلق و مقید.فصل پنجم: تفسیر و تاویل شامل: معنای لغوی تفسیر و تاویل، معنای اصطلاحی تفسیر و تاویل، ساز و کارهای تاویل.بخش سوم: تغییر مفهوم و کارکرد متن شامل: علوم قشر و صدف، علوم لباب (طبقه علیا)، علوم لباب (طبقه سفلی) جایگاه فقیهان و متکلمان، تاویل از قشر به لب، تاویل از مجاز به حقیقت عوام و خواص، تفاوت لایه های متن .
نسخه شناسی
...