[ویکی فقه] یکی از اساسی ترین نیاز انسان پس از نیازهای زیستی مثل آب و غذا و... نیاز به محبت است.در سیرۀرسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) به طور فراوان شاهد اظهار محبت ایشان به کودکان و خردسالان هستیم. سیرۀ عملی رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) بیان محبت و علاقه نسبت به کودکان بوده است.
یکی از اساسی ترین نیاز انسان پس از نیازهای زیستی مثل آب و غذا و... نیاز به محبت است. اگر این نیاز انسان برآورده شود، کودک تا اندازه زیاد در مقابل نیازهای زیستی پایداری کرده و آن را تحت تاثیر خویش قرار خواهد داد. نیاز به محبت در بعضی حیوانات نیز مشاهده شده اگر چه این نیاز در انسان زیاد لازم و ضروری است که خانواده به این نیاز کودک توجه ویژه داشته باشند اگر خانواده ها این نیاز کودک را ارضا کند، موجب آرامش روانی، امنیت خاطر، اعتماد به نفس، اعتماد به والدین وحتی سلامت جسمی او می شود، اگر این نیاز نوجوان و کودک ارضا نشود موجب فروپاشی روحی و روانی، بی اعتمادی او به خود و دیگران باعث احساس عجز و حقارت، بیماری جسمی و روانی متعدد و انحرافات اجتماعی زیادی خواهد شد.
اظهار محبت
در سیرۀرسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) به طور فراوان شاهد اظهار محبت ایشان به کودکان و خردسالان هستیم. سیرۀ عملی رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) بیان محبت و علاقه نسبت به کودکان بوده است. امام علی (علیه السّلام) که نزدیکترینِ اصحاب به رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) بود، می فرماید:شما موقعیت مرا نسبت به رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) در خویشاوندی نزدیک، در مقام و منزلت ویژه می دانید، پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) مرا در اتاق خویش می نشاند، در حالی که کودک بودم مرا در آغوش خود می گرفت، و در بستر مخصوص خود می خوابانید، بدنش را به بدن من می چسباند، و بوی پاکیزه خود را به من می بویاند، و گاهی غذایی را لقمه لقمه در دهانم می گذارد، هرگز دروغی در گفتار من، و اشتباهی در کردارم نیافت . اظهار لطف و محبت پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) در نماز هم شامل حال کودکان بود. رسول خدا که به هنگام ایستادن به نماز همه چیز و همه کس را به فراموشی می سپرد، مهر و عطوفتش برای کودکان در نماز نیز جاری بود. عبدالله بن شیبه از پدرش نقل می کند که روزی پیامبر قصد اقامۀ نماز کرد در حالی که امام حسن (علیه السّلام) به ایشان چسبیده بود. رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) امام حسن (علیه السّلام) را از خود جدا کرده و در مقابلشان روی زمین نشاندند و به خواندن نماز مشغول شدند. هنگامی که پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) به سجده رفتند سجدۀ ایشان به طول انجامید. من سر خود را به قصد آنکه ببینم چه اتفاقی افتاده است از سجده بلند نمودم، ناگاه دیدم که امام حسن (علیه السّلام) بر شانۀ پیامبر نشسته بود. هنگامی که نماز به پایان رسید مردم به پیامبر (علیه السّلام) عرض کردند که چه چیز باعث طولانی شدن سجدۀ ایشان شده است، در حالی که سجده ای چنین طولانی تاکنون سابقه نداشته، گویی که وحی بر شما نازل می گشت؟! رسول خدا فرمود: بر من وحی نازل نشد؛ اما فرزندم بر دوشم بود و من نخواستم او را برای پائین آمدن شتابزده کنم؛ لذا صبر کردم تا خودش پائین بیاید؛«عَنْ اَنَسٍ وَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ شَیبَةَ عَنْ اَبِیهِ اَنَّهُ دُعِی النَّبِی صاِلَی صَلَاةٍ وَ الْحَسَنُ مُتَعَلِّقٌ بِهِ فَوَضَعَهُ النَّبِی صمُقَابِلَ جَنْبِهِ وَ صَلَّی فَلَمَّا سَجَدَ اَطَالَ السُّجُودَ فَرَفَعْتُ رَاْسِی مِنْ بَینِ الْقَوْمِ فَاِذَا الْحَسَنُ عَلَی کَتِفِ رَسُولِ اللَّهِ صفَلَمَّا سَلَّمَ ع قَالَ لَهُ الْقَوْمُ یا رَسُولَ اللَّهِ لَقَدْ سَجَدْتَ فِی صِلَاتِکَ هَذِهِ سَجْدَةً مَا کُنْتَ تَسْجُدُهَا کَاَنَّمَا یوحَی اِلَیکَ فَقَالَ صلَمْ یوحَ اِلَی وَ لَکِنَّ ابْنِی کَانَ عَلَی کَتِفِی فَکَرِهْتُ اَنْ اُعَجِّلَهُ حَتَّی نَزَل.» هنگامی که رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) به نماز می ایستادند حسنین (علیهماالسّلام) به روی کمر ایشان می رفتند و هرگاه رسول خدا می خواست سر از سجده بردارد دست خود را به پشت آنان می گرفتند تا مبادا بیفتند. اظهار محبت رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) به کودکان در حدّی بود که زمانی تعجب فردی یهودی را برانگیخت و او را به پذیرش آئین اسلام واداشت؛روزی پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) در مسجد در حال اقامه نماز جماعت بودند و امام حسین (علیه السلام) که در آن زمان کودک خردسالی بود نزدیک آن حضرت نشسته بود. امام حسین (علیه السّلام) هنگامی که پیامبر به سجده می رفتند بر پشت پیامبر سوار می شد و پای خود را تکان می داد و می گفت: حل حل! (کلمه ای است برای حرکت سریع شتران) رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) هنگامی که سر از سجده بر می داشتند او را می گرفتند و در کنار خود می نشاندند؛ اما هنگامی که دوباره به سجده می رفتند، امام حسین دوباره بر کمر پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) سوار می شد و حرکات قبلی خود را دوباره تکرار می کرد تا اینکه نماز به پایان رسید. در این هنگام شخصی یهودی که رفتار پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) با امام حسین (صلی الله علیه و آله وسلّم) را مشاهده کرده بود به نزد ایشان آمد و گفت: ای محمد! شما با فرزندان خود به گونه ای رفتار می کنید که ما با فرزندانمان آنگونه رفتار نمی کنیم؟! رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) فرمود: اگر به خدا و رسول او ایمان داشتید شما نیز به کودکان مهربانی می کردید. مرد یهودی نیز به رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) ایمان آورد چرا که با چشمان خود دید که پیامبر اسلام با تمام بزرگی و علوشان، چه مهربانانه با کودکان رفتار می کند. محبت رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) به فرزندش چنان بود که به هنگام مرگ ابراهیم با چشمانی اشکبار خطاب به او فرمود: اگر غیر از آن بود که آنکه می رود به جهان باقی می شتابد و آیندگان به گذشتگان ملحق می شوند، ما به شدت برای از دست دادن تو غمگین می شدیم ای ابراهیم! سپس چشمان مبارکش از اشک پر شد و فرمود: از دیده اشک جاری و دل غمگین است، اما ما چیزی برخلاف رضای خداوند نمی گوییم و ما در غم از دست دادن تو غمگینیم!«وَ قَالَ (صلی الله علیه و آله وسلّم) لِابْنِهِ اِبْرَاهِیمَ وَ هُوَ یجُودُ بِنَفْسِهِ لَوْ لَا اَنَّ الْمَاضِی فَرَطُ الْبَاقِی وَ اَنَّ الْآخِرَ لَاحِقٌ بِالْاَوَّلِ لَحَزِنَّا عَلَیکَ یا اِبْرَاهِیمُ ثُمَّ دَمَعَتْ عَینُهُ وَ قَالَ تَدْمَعُ الْعَینُ وَ یحْزَنُ الْقَلْبُ وَ لَا نَقُولُ اِلَّا مَا یرْضَی الرَّبُّ وَ اِنَّا بِکَ یا اِبْرَاهِیمُ لَمَحْزُونُونَ»
اظهار محبت به نوادگان
محبت رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) در حق کودکان تنها منحصر به فرزندان نبود، بلکه مهر و علاقۀ ایشان شامل نوادگانشان هم می شد. پیامبر در حالی که نماز می خواندند امامه، دختر زینب را در آغوش خود گرفته بودند و هرگاه به رکوع می رفتند او را به زمین می گذاشتند و هرگاه قصد برخواستن می نمودند او را دوباره به آغوش می گرفتند.
بوسیدن فرزند
...
یکی از اساسی ترین نیاز انسان پس از نیازهای زیستی مثل آب و غذا و... نیاز به محبت است. اگر این نیاز انسان برآورده شود، کودک تا اندازه زیاد در مقابل نیازهای زیستی پایداری کرده و آن را تحت تاثیر خویش قرار خواهد داد. نیاز به محبت در بعضی حیوانات نیز مشاهده شده اگر چه این نیاز در انسان زیاد لازم و ضروری است که خانواده به این نیاز کودک توجه ویژه داشته باشند اگر خانواده ها این نیاز کودک را ارضا کند، موجب آرامش روانی، امنیت خاطر، اعتماد به نفس، اعتماد به والدین وحتی سلامت جسمی او می شود، اگر این نیاز نوجوان و کودک ارضا نشود موجب فروپاشی روحی و روانی، بی اعتمادی او به خود و دیگران باعث احساس عجز و حقارت، بیماری جسمی و روانی متعدد و انحرافات اجتماعی زیادی خواهد شد.
اظهار محبت
در سیرۀرسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) به طور فراوان شاهد اظهار محبت ایشان به کودکان و خردسالان هستیم. سیرۀ عملی رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) بیان محبت و علاقه نسبت به کودکان بوده است. امام علی (علیه السّلام) که نزدیکترینِ اصحاب به رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) بود، می فرماید:شما موقعیت مرا نسبت به رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) در خویشاوندی نزدیک، در مقام و منزلت ویژه می دانید، پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) مرا در اتاق خویش می نشاند، در حالی که کودک بودم مرا در آغوش خود می گرفت، و در بستر مخصوص خود می خوابانید، بدنش را به بدن من می چسباند، و بوی پاکیزه خود را به من می بویاند، و گاهی غذایی را لقمه لقمه در دهانم می گذارد، هرگز دروغی در گفتار من، و اشتباهی در کردارم نیافت . اظهار لطف و محبت پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) در نماز هم شامل حال کودکان بود. رسول خدا که به هنگام ایستادن به نماز همه چیز و همه کس را به فراموشی می سپرد، مهر و عطوفتش برای کودکان در نماز نیز جاری بود. عبدالله بن شیبه از پدرش نقل می کند که روزی پیامبر قصد اقامۀ نماز کرد در حالی که امام حسن (علیه السّلام) به ایشان چسبیده بود. رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) امام حسن (علیه السّلام) را از خود جدا کرده و در مقابلشان روی زمین نشاندند و به خواندن نماز مشغول شدند. هنگامی که پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) به سجده رفتند سجدۀ ایشان به طول انجامید. من سر خود را به قصد آنکه ببینم چه اتفاقی افتاده است از سجده بلند نمودم، ناگاه دیدم که امام حسن (علیه السّلام) بر شانۀ پیامبر نشسته بود. هنگامی که نماز به پایان رسید مردم به پیامبر (علیه السّلام) عرض کردند که چه چیز باعث طولانی شدن سجدۀ ایشان شده است، در حالی که سجده ای چنین طولانی تاکنون سابقه نداشته، گویی که وحی بر شما نازل می گشت؟! رسول خدا فرمود: بر من وحی نازل نشد؛ اما فرزندم بر دوشم بود و من نخواستم او را برای پائین آمدن شتابزده کنم؛ لذا صبر کردم تا خودش پائین بیاید؛«عَنْ اَنَسٍ وَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ شَیبَةَ عَنْ اَبِیهِ اَنَّهُ دُعِی النَّبِی صاِلَی صَلَاةٍ وَ الْحَسَنُ مُتَعَلِّقٌ بِهِ فَوَضَعَهُ النَّبِی صمُقَابِلَ جَنْبِهِ وَ صَلَّی فَلَمَّا سَجَدَ اَطَالَ السُّجُودَ فَرَفَعْتُ رَاْسِی مِنْ بَینِ الْقَوْمِ فَاِذَا الْحَسَنُ عَلَی کَتِفِ رَسُولِ اللَّهِ صفَلَمَّا سَلَّمَ ع قَالَ لَهُ الْقَوْمُ یا رَسُولَ اللَّهِ لَقَدْ سَجَدْتَ فِی صِلَاتِکَ هَذِهِ سَجْدَةً مَا کُنْتَ تَسْجُدُهَا کَاَنَّمَا یوحَی اِلَیکَ فَقَالَ صلَمْ یوحَ اِلَی وَ لَکِنَّ ابْنِی کَانَ عَلَی کَتِفِی فَکَرِهْتُ اَنْ اُعَجِّلَهُ حَتَّی نَزَل.» هنگامی که رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) به نماز می ایستادند حسنین (علیهماالسّلام) به روی کمر ایشان می رفتند و هرگاه رسول خدا می خواست سر از سجده بردارد دست خود را به پشت آنان می گرفتند تا مبادا بیفتند. اظهار محبت رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) به کودکان در حدّی بود که زمانی تعجب فردی یهودی را برانگیخت و او را به پذیرش آئین اسلام واداشت؛روزی پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) در مسجد در حال اقامه نماز جماعت بودند و امام حسین (علیه السلام) که در آن زمان کودک خردسالی بود نزدیک آن حضرت نشسته بود. امام حسین (علیه السّلام) هنگامی که پیامبر به سجده می رفتند بر پشت پیامبر سوار می شد و پای خود را تکان می داد و می گفت: حل حل! (کلمه ای است برای حرکت سریع شتران) رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) هنگامی که سر از سجده بر می داشتند او را می گرفتند و در کنار خود می نشاندند؛ اما هنگامی که دوباره به سجده می رفتند، امام حسین دوباره بر کمر پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) سوار می شد و حرکات قبلی خود را دوباره تکرار می کرد تا اینکه نماز به پایان رسید. در این هنگام شخصی یهودی که رفتار پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) با امام حسین (صلی الله علیه و آله وسلّم) را مشاهده کرده بود به نزد ایشان آمد و گفت: ای محمد! شما با فرزندان خود به گونه ای رفتار می کنید که ما با فرزندانمان آنگونه رفتار نمی کنیم؟! رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) فرمود: اگر به خدا و رسول او ایمان داشتید شما نیز به کودکان مهربانی می کردید. مرد یهودی نیز به رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) ایمان آورد چرا که با چشمان خود دید که پیامبر اسلام با تمام بزرگی و علوشان، چه مهربانانه با کودکان رفتار می کند. محبت رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) به فرزندش چنان بود که به هنگام مرگ ابراهیم با چشمانی اشکبار خطاب به او فرمود: اگر غیر از آن بود که آنکه می رود به جهان باقی می شتابد و آیندگان به گذشتگان ملحق می شوند، ما به شدت برای از دست دادن تو غمگین می شدیم ای ابراهیم! سپس چشمان مبارکش از اشک پر شد و فرمود: از دیده اشک جاری و دل غمگین است، اما ما چیزی برخلاف رضای خداوند نمی گوییم و ما در غم از دست دادن تو غمگینیم!«وَ قَالَ (صلی الله علیه و آله وسلّم) لِابْنِهِ اِبْرَاهِیمَ وَ هُوَ یجُودُ بِنَفْسِهِ لَوْ لَا اَنَّ الْمَاضِی فَرَطُ الْبَاقِی وَ اَنَّ الْآخِرَ لَاحِقٌ بِالْاَوَّلِ لَحَزِنَّا عَلَیکَ یا اِبْرَاهِیمُ ثُمَّ دَمَعَتْ عَینُهُ وَ قَالَ تَدْمَعُ الْعَینُ وَ یحْزَنُ الْقَلْبُ وَ لَا نَقُولُ اِلَّا مَا یرْضَی الرَّبُّ وَ اِنَّا بِکَ یا اِبْرَاهِیمُ لَمَحْزُونُونَ»
اظهار محبت به نوادگان
محبت رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) در حق کودکان تنها منحصر به فرزندان نبود، بلکه مهر و علاقۀ ایشان شامل نوادگانشان هم می شد. پیامبر در حالی که نماز می خواندند امامه، دختر زینب را در آغوش خود گرفته بودند و هرگاه به رکوع می رفتند او را به زمین می گذاشتند و هرگاه قصد برخواستن می نمودند او را دوباره به آغوش می گرفتند.
بوسیدن فرزند
...
wikifeqh: محبت_به_کودکان_در_سیره_نبوی