قُفل یا کوپله[ ۱] [ ۲] آلتی فلزی است که با آن در خانه، صندوق، قفسه، گنجه، دولابچه یا زنجیر
دوچرخه و غیره را می بندند.
قفل وسیله ای برای بسته نگه داشتن در است به طوری که فقط با کلیدش بتوان آن را باز کرد. قفل درهای خانه ها بیشتر قفل
استوانه ای است. قسمت بیرون زده از قفل یک زبانهٔ فنرسوار و گوه ای شکل است. هنگامی که در را می بندید این زبانه با صدای مختصری در قاب خود جای می گیرد.
بعضی قفل ها اصلاً کلید ندارند. در
قفل رمزی از رمز استفاده می شود. با چرخاندن حلقه هایی یا فشار دادن دکمه هایی رمز را به قفل می دهند تا باز شود.
اتاق های امن بانک ها غالباً قفل های زمانی دارند. این قفل ها درها را شب بسته نگه می دارند و تا زمان معینی باز نمی کنند.
قفل های ضامن دار صدها سال، تنها وسیله اطمینان بخش برای مردمان به شمار می رفت. در واقع ضامن ها همان برآمدگی های اطراف سوراخ کلید در قفل هستند، به طوری که اگر کلیدی، شیارهایی متناظر با ضامن ها نداشته باشد، گردانیدن و حرکت آن در قفل ممکن نیست. طی قرن های متمادی، قفل سازها ابتکارهای فراوانی در طرح ضامن ها ارائه کردند و در نتیجه، کلیدهای پرپیچ و خمی پیدا شد. رومیان، کلیدهای کوچکی هم می ساختند و آن ها را به عنوان
انگشتر به دست می کردند؛ همچنین علاوه بر قفل های ثابت، قفل قابل انتقال را هم وارد کار کردند.
در چین و
مصر بیش از ۴۰۰۰ سال قبل از نوعی قفل چوبی استفاده می شد. در قرن پانزدهم میلادی، صنعت گران اروپایی قفل های ساده ای از
فلز ساختند. اولین بار قفل های طرح جدید را رابرت بارون و جوزف برامه در دههٔ ۱۷۸۰
میلادی در
انگلستان ساختند.
در هزارهٔ دوم ق. م در مصر و
بین النهرین قفل کردن
خزانه ها و
انبارهای گندم و پرستشگاه ها متداول بوده است. به نظرمی رسد که رومی ها پاره ای از این نوع قفل و
کلیدها را از کشورهای
مدیترانهای به دست آورده اند. پاره ای از قفل های ایرانی همانند قفل های مصری و یونانی است و برخی دیگر مانند قفل های رومی می باشند. برخی به قفل های چینی و هندی می ماند و تعدادی هم مانند قفل هایی است که در اروپا از
قرون وسطی تا
انقلاب صنعتی بکاربرده می شد. قفل ساز ایرانی یک
کوره متوسط بادم فانوسی داردکه شکل های مختلف قفل را به کمک آن تهیه می کند.
لحیم کاری آن را در بوته های گلی کوچک انجام می دهد.
از ایام قدیم تا قرن ۱۸ میلادی، قدیمی ترین شکل قفل، قفلی است که در ویرانه های خرساباد نزدیکی نینوا، پیدا شده است و حدود ۴ هزار سال قدمت دارد. این قفل چوبی است و چند میله چوبی قابل حرکت دارد که در سوراخ هایی مناسب روی
کلون می افتند و کلون را در
وضعیت بسته نگه می دارند. کلید آن هم چوبی است و میله هایی دارد و می توان آن را در شیاری در کلون داخل کرد. میله های کلید، میله های قابل حرکت قفل را به ارتفاع مناسب بالا می برند و بیرون کشیدن کلون ممکن می شد. مصریان قدیم، این نوع قفل را می شناختند و نمونه هایی از آن در
ژاپن و
نروژ نیز به دست آمده است. در حفره های تپه چغازنبیل در استان ایلام، کلون و میله هایی سنگی پیدا شده که قدمت آن به
قرن سیزدهم میلادی می رسد. رومیان، قفل ها و کلیدهای فلزی را اختراع کردند و برای اولین بار از ضامن ها برای ایمنی قفل استفاده کردند.
قفل (فراگونار). قفل ( انگلیسی: The Lock ) یک
نقاشی از
ژان اونوره فراگونار نقاش
فرانسوی سبک
روکوکو می باشد که به سال ۱۷۷۷ طرح گردید، این نقاشی یکی از معروف ترین آثار هنرمند می باشد که دو
معشوقهٔ در هم پیچیده را در
اتاق خواب نشان می دهد در حالی که مرد در حال قفل کردن
درب اتاق می باشد. این نقاشی در حال حاضر در
موزه لوور قرار دارد
این اثر فراگونار یک نقاشی مرجع واقعی قرن هجدهم و در واقع یک نماد واقعی از روح افسارگسیختهٔ این قرن می باشد که نشان دهندهٔ طرز فکر تصویب شدهٔ نقاشان آن زمان از جمله
فرانسوا بوشه یکی از استادان فراگونار است.
این طرح در سال ۱۷۷۳ و به درخواست لوییس گابریل وری رایونارد[ ۱] که خواهان ترسیم این نقاشی توسط فراگونار برای محفل خصوصی خودشان بود اجرا گردید، این نقاشی وابسته به عشق شهوانی و
تن کامگی با تأکید بر یک تمنای آتشین و جاه طلبانه به عنوان بخشی از اجرای عاشقانه است، کمی هرزه و نماینده ای از روح برجستهٔ جامعهٔ فرانسه در یک زمان واقعی به شمار می رود.
