قبیله خزاعه

[ویکی فقه] خُزاعه، از قبایل بزرگ اَزْدی یمن، می باشد که به مکه مهاجرت کردند.
افراد این قبیله بزرگ و مشهور عرب نسبت خود را به عمروبن (عامربن) لُحَیّ (رَبیعَة) بن حارثة بن عمرو (مُزَیْقِیاء) بن عامر (ماءالسماء) بن حارثه می رسانند. بعضی، اَفْصی برادر لُحیّ را نیز منشأ گروهی از خزاعه شمرده اند و پاره ای دیگر، خزاعه را شامل تمام نسل و فرزندان (حارثة بن) عمروبن عامر دانسته اند. نسب شناسان نسب خزاعه را به فُهَیَره دختر عامر/ عمرو بن حارث بن مُضاض بن عمرو جُرهُمی، یا قَمْعَة دختر مُضاض بن عمرو جُرهمی، یا خِندِف/ لیلا دختر حُلوان بن عِمران بن الحاف بن قضاعه رسانده اند. عده کمی از مورخان و نسب شناسان بر این باورند که نسبت خزاعه به عمروبن (عامربن) لُحَی بن قَمْعَة/ عُمَیْربن إلیاس بن مُضَربن نِزاربن مَعَدبن عدنان می رسد. برحسب نظر برخی مورخان، همسر قمعة بن الیاس پس از مرگ وی با حارثة بن ثعلبة بن عمرو بن عامر جرهمی ازدواج کرد و او لُحَی را به فرزندخواندگی پذیرفت؛ ازاین رو هر دو نسب در مورد خزاعه می تواند صحیح باشد. اجمالا نسب شناسان فرزندان عمروبن لُحّی را خزاعه دانسته اند، اما در مورد قحطانی یا عدنانی بودن وی اختلاف نظر دارند، به نحوی که برخی او را منتسب به مُضَر (از قبایل عدنانی) و بیش تر منتسب به اَزد (از قبایل قحطانی) دانسته اند.
شاخه های قبایل و طوایف خزاعه
کَعْب، عَوف، و مُلَیح (از تُماضِر، دختر حارث بن ثَعْلَبَة بن دُودان بن أسَد)، عَدی (از رُحْم، دختر کاهل بن أسد) و سعد (از عَمْرَه دختر سعدبن عبداللّه بَجَلی معروف به اُمّم خارِجَه که در سرعت و کثرت ازدواج در میان عرب عصر جاهلی مَثَل بود) فرزندان عمروبن لُحَی بودند که از آنان طوایف و تیره های مختلف خزاعه همچون بنی سَلوُل، بنی قُمَیر، بنی حُلَیل، بنی ضاطِر، بنی کُلَیب (هر چهار طایفه منسوب به حُبشیّة بن سَلول)، بنی حِزمِربن سلول و بنی مصطلق به وجود آمدند. برخی از مورخان و نسب شناسان اَسْلَم، مالِک و مَلِکان/ مِلْکان، سه تن از فرزندان اَفصی بن حارثة بن عَمْروبن عامر، را نیز جزو خزاعه دانسته اند.
علت نام گذاری به خزاعه
افراد منسوب به خزاعه را خُزاعِی می گویند. براثر سیل عَرِم و شکسته شدن سد مَأرِب در یمن، کوچ کردن قبایل یمنی ازد از سرزمین خود (سبأ) به سمت شمال جزیرة العرب به ریاست عمرو (مُزیقیاء) بن عامر (ماءالسماء) بن حارثه و پراکنده شدن قبایل و تیره های مختلف آن، قبیله خزاعه در تهامه و حجاز از دیگر قبایل ازد جدا شد و در اطراف مکه در بطن مَرّ یا مَرّالظَّهران (یک منزلی مکه) رحل اقامت افکند، و از این رو به آن خزاعه (به معنای به جا ماندن یا جدا شدن از دیگران) اطلاق گردید. هرچند تاریخ دقیق این کوچ معلوم نیست، اما بنابر برخی گزارش های مورخان مهاجرت خزاعه در فاصله ظهور حضرت مسیح علیه السلام تا مبعث پیامبر اسلام صلی اللّه علیه وآله وسلم یا در دوران حکومت عمرو بن تُبَّع (از پادشاهان حمیری در قرون چهارم و پنجم میلادی) که ۳۳ سال به درازا کشید، رخ داده است.
مناطق سکونت
...

[ویکی شیعه] خُزاعه، از قبایل بزرگ اَزْدی یمن، که در روزگار پیش از اسلام به حجاز مهاجرت کردند. این قبیله، با جُرهُمیانِ حاکم بر مکه جنگیدند و پس از بیرون راندن آنان از مکه، اداره کعبه را برعهده گرفتند. گفته اند اعضای قبیله خزاعه، از نخستین کسانی بودند که آیین توحیدی ابراهیم را تغییر دادند و بت پرستی را در جزیرة العرب رایج ساختند.
حجابت کعبه در میان بزرگان خزاعه موروثی بود اما سرانجام حجابت و کلیدهای کعبه را به قُصَی بن کلاب، جد پنجم پیامبر (ص)، واگذار کردند. خزاعیان در عصر جاهلی، پیامبر (ص) را خویشاوند و رازدار خود می دانستند و پس از ظهور اسلام و در صلح حدیبیه، با پیامبراکرم (ص) هم پیمان شدند.
بسیاری از افراد قبیله خزاعه شهرت یافته اند به اینکه صحابی، تابعی، عالم، شاعر، ادیب و امیر بوده اند، از جمله عاتکه دختر خالدبن خُلَیف معروف به امّ مُعبد خزاعی، صحابی؛ همسرش اَکثَم بن جَوْن خزاعی، صحابی؛ سلیمان بن صُرَد خزاعی؛ عمرو بن حمق خزاعی از صحابه پیامبر اکرم(ص) و حضرت علی(ع)؛ دِعْبِل خزاعی و ...