فناوری

فناوری[ ۲] یا تِکنولوژی ( به فرانسوی: Technologie ) مجموع تکنیک ها، مهارت ها، روش ها و فرایندهایی است که در تولید کالاها یا خدمات یا تحقق اهداف مانند تحقیقات علمی استفاده می شود. فناوری می تواند دانش تکنیک ها، فرایندها و مواردی از این دست باشد، یا می تواند در ماشین ها تعبیه شود تا بدون اطلاع دقیق از عملکرد آنها، امکان کار را فراهم آورد. سیستمی که از فناوری برای دریافت یک ورودی، و سپس تغییر آن با توجه به کاربرد، و تولید خروجی استفاده می کند به عنوان سیستم تکنولوژی یا فناوری شناخته می شود.
ساده ترین شکل فناوری، توسعه و استفاده از ابزارهای اساسی است. کشف چگونگی کنترل آتش در پیش از تاریخ و انقلاب نوسنگی بعدی، منابع غذایی موجود را افزایش داد و اختراع چرخ به انسان ها کمک کرد تا در محیط زندگی خود سفر کرده و آنها را کنترل کنند. تحولات در زمان های تاریخی، از جمله چاپ فشاری، تلفن و اینترنت، موانع جسمانی برقراری ارتباط را کاهش داده و به انسان ها امکان تعامل آزادانه در مقیاس جهانی را داده است.
فناوری تأثیرات بسیاری دارد. فناوری به توسعه اقتصادهای پیشرفته تر ( از جمله اقتصاد جهانی امروز ) کمک کرده و امکان ایجاد طبقه خوشگذران را فراهم کرده است. بسیاری از فرایندهای فناوری، محصولات جانبی ناخواسته ای تولید می کنند که به عنوان آلودگی شناخته می شوند و منابع طبیعی را کاهش داده و به محیط زیست زمین آسیب می زنند. نوآوری ها همیشه بر ارزش های یک جامعه تأثیر گذاشته و سوالات جدیدی را در اخلاق فناوری مطرح کرده اند. به عنوان مثال می توان به افزایش مفهوم بازده از نظر کارایی انسانی و چالش های اخلاق زیستی اشاره کرد.
فناوری ( به معنای "دانش مهارت یا هنرِ ساختن یا تکنیک شناسی" ) از واژه لاتین τέχνη ( techne ) به معنای "هنر یا مهارت" و پسوند λογία ( logia ) به معنای "دانش" گرفته شده است. [ ۳]
فناوری استفادهٔ عملی از دانش و مهارت برای ساختن ابزار، ماشین، ساختمان، وسیلهٔ نقلیه و سایر وسایل مورد نیاز دیگر است. در طول تاریخ تعاریف متعددی توسط صاحب نظران در مورد مفهوم فناوری ارائه شده است. برخی همچون نژی آن را در معنای ابزاری برای حفظ بقای انسان های نخستین تعبیر کرده اند و برخی دیگر مانند کلاکستون آن را ابزاری در دست بشر برای چیرگی بر محیط دانسته اند. فناوری، دانش - مهارت تولید افزار ( سخت و نرم ) است. فناوری ( تکنولوژی ) شیوه و شگرد ساخت و کاربرد ابزار، دستگاه ها، ماده ها و فرایندهایی است که گره گشای دشواری های انسان است. فناوری یک فعالیت انسانی است و از همین رو، هم از دانش و هم از مهندسی دیرینه تر است.

فَناوَری (technology)
فَناوَری
فَناوَری
استفاده از ابزار، توان، و مواد، معمولاً با هدف تولید. تقریباً هر فرآیندی که انسان برای تهیۀ غذا و سرپناه صورت می دهد، به سیستم های فناوری پیچیده ای وابسته است که طی دوره ای ۳میلیون ساله تکمیل شده اند. نقاط عطف مهم در این سیر تکاملی عبارت اند از پیدایش ماشین بخار در ۱۷۱۲، به کارگیری الکتریسیته و موتور احتراق داخلی در اواسط دهۀ ۱۸۷۰، و پیشرفت های اخیر در ارتباطات، الکترونیک، و صنایع هسته ای و فضایی. فناوری پیشرفتۀ بسیار خودکار و تخصصی را، که جامعۀ صنعتی مدرن به آن متکی است، غالباً با فناوری عقب مانده یا سطح پایین مقایسه می کنند که نیازمند به نیروی کار فراوان و غیرتخصصی و وجه مشخصۀ بعضی از کشورهای در حال توسعه است. فناوری متوسط کوششی برای وفق دادن اختراعات علمی پیشرفته با شرایط نواحی توسعه نیافته، با استفاده از مصالح و روش های تولید محلی است. منظور از فناوری مناسب ابزار و ماشین آلات ساده و کوچکی است که در کشورهای در حال توسعه به کار می رود. پیش از تاریخ یگانه توان در دسترس انسان، توان ماهیچه ای بود که آن را با ابزارهای ابتدایی، مانند گوه یا اهرم، به کار می گرفت. با اهلی کردن حیوانات در حدود ۸۵۰۰پ م، و اختراع چرخ در حدود ۲۰۰۰پ م، راه برای ساخت آسیای آبی در قرن ۱پ م، و بعدها آسیای بادی در حدود ۴۰۰م، در قارۀ آسیا، هموار شد. در ۱۷۱۲، منبع توان دیگری، به شکل نخستین ماشین بخار قابل استفاده پدیدار شد. این ماشین را مخترعی انگلیسی با نام توماس نیوکامن ساخت و اصلاحات بعدی طرح این ماشین را بهبود بخشید. در ۱۸۱۳، شیمی دان و فیزیک دان انگلیسی، مایکل فارادی، با به نمایش گذاشتن دینام توانایی های بالقوۀ القای الکترومغناطیسی و تولید الکتریسیته را آشکار کرد. در ۱۸۷۶، نیکلاوس اوتو، دانشمند آلمانی، چرخۀ چهارزمانۀ مورد استفاده در موتورهای احتراق داخلی مدرن را عرضه کرد. در دهۀ ۱۹۴۰، نخستین انفجار بمب اتمی صورت گرفت و درپی آن صنعت تولید برق با استفاده از انرژی هسته ای آغاز شد. نگرانی های اخیر در زمینۀ مصرف منابع انرژی تجدیدناپذیر و آلودگی ناشی از سوزاندن سوخت های فسیلی سبب توجه روزافزون فناوران به کشف منابع انرژی تجدیدپذیر، به ویژه انرژی خورشیدی، انرژی باد، و انرژی امواج شده است.مواد. چوب، استخوان، شاخ، و سنگ نخستین موادی بودند که انسان به کار می برد. فلزات کمیاب بودند و به دشواری به دست می آمدند. با این همه، بعضی از انواع آهن از ۱۰۰۰پ م به کار می رفت. با تکمیل کورۀ بلند در قرن ۱۵م، تولید چدن امکان پذیر شد، اما هزینۀ این فرآیند گزاف بود. بعدها آبراهام داربی انگلیسی در ۱۷۰۹ کک را جایگزین زغال چوب کرد و در آغاز انقلاب صنعتی، تولید چدن فراوان و ارزان میسر شد. موادی مانند لاستیک، شیشه، چرم، کاغذ، آجر، و چینی نیز، پیش از آن که به آسانی در دسترس همه قرار گیرند، با فرآیندهای آزمون و خطای مشابه تولید می شدند. از اواسط قرن ۱۸، موادی کاملاً نو و مصنوعی پدیدار شدند. ابتدا رنگیزه ها به بازار آمدند و پس از آن نوبت پلاستیک و سلولوئید رسید. بعدها، داروهای ترکیبی مصنوعی نیز ساخته شدند و این روند تا دهۀ ۱۹۸۰ ادامه یافت. در این دهه، مهندسی ژنتیک پا به میدان گذاشت و تولید مصنوعی انسولین و هورمون های رشد را امکان پذیر کرد.
تولید. به کارگیری منابع انرژی و مواد اولیه به منظور تولید همواره نسبت به زمان کشف این مواد و منابع تاخیر داشته است. ماشین تراش یا خراطی در عهد باستان به صورت تیرکی که با رکاب پایی به چرخش در می آمد شناخته شده بود. این ماشین در قرن ۱۸ تکمیل و برای تولید قطعات دقیق، اسباب های اخترشناسی، و تولید انبوه پیچ ها به کار گرفته شد. با دریافت این نکته که چرخ دنده ها، لنگ ها، بادامک ها، و چرخ ها هماهنگ با هم به کار می افتند و حرکتی پیچیده را صورت می دهند، ماشینی شدن کارها امکان پذیر شد. در ۱۷۶۹، مهندس اسکاتلندی، جیمز وات، با نصب گاورنر روی ماشین بخار نخستین کوشش برای اتوماسیون (خودکارسازی) را صورت داد. کار گاورنر تنظیم خودکار میزان بخار ماشین بود. همچنین، در ۱۸۰۴، پارچه باف فرانسوی، ژوزف ماری ژاکار، ماشین بافندگی خودکاری را که با کارت های منگنه شده کنترل می شد، به نمایش گذاشت. در ۱۸۷۰، نخستین خط مونتاژ متحرک در کارخانه های بسته بندی گوشت شیکاگو در امریکا به کار گرفته شد. در ۱۹۱۳، در صنایع ساخت خودرو نیز از این خط مونتاژ استفاده کردند. با تکمیل رایانه الکترونیکی برنامه پذیر در دهۀ ۱۹۶۰، راه احداث واحدهای صنعتی کاملاً خودکار باز شد. توسعۀ دامنه دار صنایع الکترونیک و میکروالکترونیک، و نیز توسعۀ صنایع ارتباطات ابتدا در جهان غرب و بعدها در ژاپن و کشورهای حوزۀ اقیانوس آرام صورت گرفته است.