فقه استدلالی

[ویکی فقه] فقه استدلالی بیان احکام فقهی به گونه مستدل و مستند می باشد.
فقه استدلالی گونه ای از ارائه فقه است که فقیه احکام فقهی و نظریات مختلف مطرح در باره یک مسئله را همراه با استدلال و مستندات و نیز اشکالاتی که بر هر نظریه وارد است، بیان و از نظریه برگزیده خود دفاع می کند.
مصادیق
کتاب های « المبسوط » شیخ طوسی ، « تذکرة الفقهاء » علامه حلی ، « الروضة البهیة » شهید ثانی و « جواهر الکلام » شیخ محمد حسن نجفی با این رویکرد نگارش یافته اند.

[ویکی شیعه] فقه استدلالی روشی برای بیان احکام شرعی که در آن، در کنار ذکر فتوا، دلایل فتوا نیز ارائه می شود. در این روش فقیه نظریات مختلف را نقل و نقد کرده و فتوای خود را با ذکر دلایل آن تبیین می کند. موضوع درس خارج در حوزه های علیمه، فقه استدلالی است و از این آثار پرشماری در این زمینه و در باب های مختلف فقهی وجود دارد. قدیمی ترین کتاب فقه استدلالی در شیعه المبسوط نوشته شیخ طوسی و مشهورترین کتاب، جواهر الکلام است. اکثر کتاب های فقه استدلالی به زبان عربی هستند.
فقه استدلالی اشاره به روشی برای بیان احکام شرعی دارد که در آن فتوا به همراه دلایل آن ارائه می شود. در این روش فقیه نظریات مختلف را درباره یک مسئله خاص نقل و نقد کرده و فتوای خود را با ذکر دلایل آن تبیین می کند. گرچه اصطلاح فقه استدلالی، اصطلاحی جدید است و در مقابل فقه فتوایی به کار می رود، ولی روش تدوین فقه به صورت مستدل روشی قدیمی است. به نوشته گروهی از محققان تاریخ فقه شیعه، نخستین اثر در فقه استدلالی المبسوط نوشته شیخ طوسی (م ۴۶۰ق) است. با این حال محقق دیگری معتقد است ابن ابی عقیل(م۳۲۹ق) و ابن جنید اسکافی(م حدود ۲۹۰ق) نیز آثاری به شیوه فقه استدلالی داشته اند. هر چند این آثار شامل همه ابواب فقهی نبوده و تک نگاری هستند. وی هم چنین کتاب های الانتصار و الناصریات نوشته سید مرتضی را نیز جزو آثار فقه استدلالی شمرده است.
با توجه به اینکه موضوع اصلی درس های خارج در حوزه های علمیه ، فقه استدلالی است، آثار فراوان و متعددی با این موضوع منتشر شده است. بخشی از این آثار توسط خود مؤلف نوشته شده اند و و بخشی دیگر کتاب هایی هستند که در واقع تقریرات درس خارج یک استاد هستند و اغلب توسط شاگردان او تنظیم و منتشر شده اند. تعداد این کتاب های فقهی به خصوص بعد از دوران شیخ انصاری بسیار زیاد و غیرقابل شمارش است.