[ویکی فقه] خداوند متعال در آیاتی از قرآن کریم، با تایید برتری و فضیلت برخی از انبیاء و هم رتبه ندانستن آنها؛ به معیارهای فضیلت پیامبر اسلام بر سایر انبیاء اشاره نموده و برتری نبی اعظم (صلی الله علیه و آله وسلّم) را در سه بخش فضیلت ایشان بر دیگر افراد در ارتباط با معبود، در ارتباط با دیگر انسان ها و برتری های فردی و نفسانی ایشان تبیین می کند.
افعال اختیاری و کمالات اخلاقی انسان با توجّه به متعلّق شان، بر سه دسته تقسیم شوند:۱. افعال و کمالاتی که به رابطه انسان با خدا مربوط می شود و از آن به فضائل معنوی تعبیر می گردد؛۲. افعال و کمالاتی که به شخصیت فردی و نفس انسانی مربوط می شود و فضائل نفسانی نامیده می شوند؛۳. افعال و کمالاتی که به رابطه انسان با سایر مخلوقات و انسان های دیگر در جامعه مربوط می شود و ناظر به فضائل اجتماعی انسان است.مسئله روابط انسان در تمام ابعاد به بهترین شکل در قرآن توصیف شده به نحوی که با فطرت الهی انسان مطابق بوده و همه فضائل روحی و روانی و اعمال و صفات نیک انسان را، در عالی ترین شکل بیان می نماید. خداوند متعال، پیامبران و فرستادگان الهی را بعنوان نمونه های عینی و شواهد ملموس در فضائل به انسان ها معرفی می نماید و پیامبران الهی قبل از نبی مکرم اسلام (صلی الله علیه و آله وسلّم) را به برخی از اوصاف اخلاقی خاصّ ستوده است؛ مثلا حضرت ابراهیم (علیه السّلام) را به تسلیم خدا بودن، مطیع خداوند، حق گرایی، شاکر نعمت های الهی، بسیار راستگو، خداترس و بردبار، و وفادار به پیمان؛ حضرت نوح (علیه السّلام) را به بنده شاکر بودن؛ حضرت ادریس (علیه السّلام) را به بسیار راستگو بودن؛ حضرت هود (علیه السّلام) را به ناصح (خیرخواه) و امین بودن؛ حضرت اسماعیل (علیه السّلام) را به بردباری و صادق بودن در وعده ها؛ حضرت یوسف (علیه السّلام) را به اخلاص در بندگی؛ حضرت ایوب (علیه السّلام) را به صابر و اوّاب (تواب، بسیار بازگردنده) بودن؛ حضرت موسی (علیه السّلام) را به مخلص بودن؛ حضرت داوود (علیه السّلام) را به اواب بودن؛ و حضرت عیسی (علیه السّلام) را به نیکی به مادرش ستوده است؛ اما خداوند تبارک و تعالی رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) را به دارا بودن همه اوصاف و کمالات مشترک و مختص دیگر پیامبران الهی ستوده و آن وجود مقدس را به جامعیت در تمامی کمالات و داشتن خلق عظیم وصف نموده است: «واِنَّکَ لَعَلی خُلُق عَظیم». و به عنوان نمونه و الگویی برای تمام انسان ها در همه ابعاد و در همه اعصار و قرون معرفی می کند.
ملاک های برتری پیامبر
آیا پیامبران الهی در یک رتبه و درجـه اند یا مـیان این فـرزانگان بی بدیل جهان خلقت، تفاوت وجود دارد؟ با مراجعه به عقل و نقل ، می توان گفت: پیغمبران الهی در مـقام و منزلتِ واحدی نیستند بلکه جایگاه های گوناگونی در پیشگاه الهی دارند. فضیلت پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله وسلّم) بر انبیای عظام الهی به صراحت در قرآن کریم بیان شده است، خداوند سبحان در آیاتی از قرآن به صراحت از فضیلت بعضی از انبیاء بر بعضی دیگر خبر داده و ایـن موضوع که بین انبیاء نحوه ای از تفاضل و برتری وجود دارد را امری ثابت و به تشریح آن می پردازد؛• «تلک الرسل فضلنا بعضهم علی بعض؛ این پیغمبران را برخی بر بعضی برتری و فضیلت دادیم.» در این آیه به نظر می رسد که مراد از کلمه «الرسل» همه پیامبران است، زیرا این کلمه به اصطلاح جمع محلی به لام است و دلالت بر عموم دارد و همه رسـولان خـدا را شامل می شود و از جمله «فضلنا بعضهم علی بعض» به روشنی فهمیده می شود که همه پیامبران با اینکه از نظر نبوت و رسالت همانند بودند ولی از نظر مقام یکسان نمی باشند؛ زیرا ماموریت آنها متفاوت بوده و با اینکه همه فـداکار بـودند باز هم درجه فداکاری آنها نیز با هم تفاوت دارد. لذا فرموده بعضی از پیامبران را بر بعضی دیگر برتری دادیم. • «لقد فضّلنا بعض النّبیّین علی بعض؛ و همانا ما بعضی از انبیاء را بر بعضی دیگر برتری دادیم.»در روایات هم به این موضوع تاکید شده است. امام صادق (علیه السّلام) می فرمایند: «سادة النّبیّین و المرسلین خمسة... و هم اولوالعزم من الرّسل... نوح و ابراهیم و موسی و عیسی و محمّد (صلی الله علیه و آله وسلّم) و علی جمیع الانبیاء؛ سیّد و سرور پیامبران و مرسلان... که پیامبران اولوالعزم هستند و آسیاب خلقت بـه برکت وجودشان می چرخد، پنج تن اند: نوح، ابراهیم، موسی ، عیسی و محمّد که درود و سلام خدا بر او و آلش و تمامی پیامبران باد.» پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) در روایتی می فرمایند: «انّ اللّه تعالی فضّل انبیائه المرسلین علی الملائکة المقرّبین و فضّلنی علی جـمیع الانـبیاء و المرسلین... ؛ خدای متعال ، پیامبران مرسل خویش را بر فرشتگان مقرّبش برتری داد و مرا بر تمامی پیامبران و مرسلان...»
← بشارت های انبیای گذشته
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) مجمع فضایل و خصلت های نیکو بوده و در عین عبادت و تهجد و حمد و تسبیح به درگاه ذات احدیّت، اهل استغفار و توبه و انابه و تضرع بود و با همه پاکی و تقوایی کـه داشـت، اهل خوف از خدا بود. قاطعیّت و قدرت او همراه با توکل بر خدا و جهاد و شجاعت او همراه با مدارا و مهربانی بود. تنها روایت گری که به زیبایی و به صورت جامع، زوایای مختلف آن شخصیّت الهی را به ما نـشان داده، قرآن کریم است. زیباترین و جامع ترین توصیف قرآن مجید از آن دردانه هستی و آخرین فرستاده الهی این آیه است: «انّک لعلی خلق عظیم»
← تقوا
...
افعال اختیاری و کمالات اخلاقی انسان با توجّه به متعلّق شان، بر سه دسته تقسیم شوند:۱. افعال و کمالاتی که به رابطه انسان با خدا مربوط می شود و از آن به فضائل معنوی تعبیر می گردد؛۲. افعال و کمالاتی که به شخصیت فردی و نفس انسانی مربوط می شود و فضائل نفسانی نامیده می شوند؛۳. افعال و کمالاتی که به رابطه انسان با سایر مخلوقات و انسان های دیگر در جامعه مربوط می شود و ناظر به فضائل اجتماعی انسان است.مسئله روابط انسان در تمام ابعاد به بهترین شکل در قرآن توصیف شده به نحوی که با فطرت الهی انسان مطابق بوده و همه فضائل روحی و روانی و اعمال و صفات نیک انسان را، در عالی ترین شکل بیان می نماید. خداوند متعال، پیامبران و فرستادگان الهی را بعنوان نمونه های عینی و شواهد ملموس در فضائل به انسان ها معرفی می نماید و پیامبران الهی قبل از نبی مکرم اسلام (صلی الله علیه و آله وسلّم) را به برخی از اوصاف اخلاقی خاصّ ستوده است؛ مثلا حضرت ابراهیم (علیه السّلام) را به تسلیم خدا بودن، مطیع خداوند، حق گرایی، شاکر نعمت های الهی، بسیار راستگو، خداترس و بردبار، و وفادار به پیمان؛ حضرت نوح (علیه السّلام) را به بنده شاکر بودن؛ حضرت ادریس (علیه السّلام) را به بسیار راستگو بودن؛ حضرت هود (علیه السّلام) را به ناصح (خیرخواه) و امین بودن؛ حضرت اسماعیل (علیه السّلام) را به بردباری و صادق بودن در وعده ها؛ حضرت یوسف (علیه السّلام) را به اخلاص در بندگی؛ حضرت ایوب (علیه السّلام) را به صابر و اوّاب (تواب، بسیار بازگردنده) بودن؛ حضرت موسی (علیه السّلام) را به مخلص بودن؛ حضرت داوود (علیه السّلام) را به اواب بودن؛ و حضرت عیسی (علیه السّلام) را به نیکی به مادرش ستوده است؛ اما خداوند تبارک و تعالی رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) را به دارا بودن همه اوصاف و کمالات مشترک و مختص دیگر پیامبران الهی ستوده و آن وجود مقدس را به جامعیت در تمامی کمالات و داشتن خلق عظیم وصف نموده است: «واِنَّکَ لَعَلی خُلُق عَظیم». و به عنوان نمونه و الگویی برای تمام انسان ها در همه ابعاد و در همه اعصار و قرون معرفی می کند.
ملاک های برتری پیامبر
آیا پیامبران الهی در یک رتبه و درجـه اند یا مـیان این فـرزانگان بی بدیل جهان خلقت، تفاوت وجود دارد؟ با مراجعه به عقل و نقل ، می توان گفت: پیغمبران الهی در مـقام و منزلتِ واحدی نیستند بلکه جایگاه های گوناگونی در پیشگاه الهی دارند. فضیلت پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله وسلّم) بر انبیای عظام الهی به صراحت در قرآن کریم بیان شده است، خداوند سبحان در آیاتی از قرآن به صراحت از فضیلت بعضی از انبیاء بر بعضی دیگر خبر داده و ایـن موضوع که بین انبیاء نحوه ای از تفاضل و برتری وجود دارد را امری ثابت و به تشریح آن می پردازد؛• «تلک الرسل فضلنا بعضهم علی بعض؛ این پیغمبران را برخی بر بعضی برتری و فضیلت دادیم.» در این آیه به نظر می رسد که مراد از کلمه «الرسل» همه پیامبران است، زیرا این کلمه به اصطلاح جمع محلی به لام است و دلالت بر عموم دارد و همه رسـولان خـدا را شامل می شود و از جمله «فضلنا بعضهم علی بعض» به روشنی فهمیده می شود که همه پیامبران با اینکه از نظر نبوت و رسالت همانند بودند ولی از نظر مقام یکسان نمی باشند؛ زیرا ماموریت آنها متفاوت بوده و با اینکه همه فـداکار بـودند باز هم درجه فداکاری آنها نیز با هم تفاوت دارد. لذا فرموده بعضی از پیامبران را بر بعضی دیگر برتری دادیم. • «لقد فضّلنا بعض النّبیّین علی بعض؛ و همانا ما بعضی از انبیاء را بر بعضی دیگر برتری دادیم.»در روایات هم به این موضوع تاکید شده است. امام صادق (علیه السّلام) می فرمایند: «سادة النّبیّین و المرسلین خمسة... و هم اولوالعزم من الرّسل... نوح و ابراهیم و موسی و عیسی و محمّد (صلی الله علیه و آله وسلّم) و علی جمیع الانبیاء؛ سیّد و سرور پیامبران و مرسلان... که پیامبران اولوالعزم هستند و آسیاب خلقت بـه برکت وجودشان می چرخد، پنج تن اند: نوح، ابراهیم، موسی ، عیسی و محمّد که درود و سلام خدا بر او و آلش و تمامی پیامبران باد.» پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) در روایتی می فرمایند: «انّ اللّه تعالی فضّل انبیائه المرسلین علی الملائکة المقرّبین و فضّلنی علی جـمیع الانـبیاء و المرسلین... ؛ خدای متعال ، پیامبران مرسل خویش را بر فرشتگان مقرّبش برتری داد و مرا بر تمامی پیامبران و مرسلان...»
← بشارت های انبیای گذشته
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) مجمع فضایل و خصلت های نیکو بوده و در عین عبادت و تهجد و حمد و تسبیح به درگاه ذات احدیّت، اهل استغفار و توبه و انابه و تضرع بود و با همه پاکی و تقوایی کـه داشـت، اهل خوف از خدا بود. قاطعیّت و قدرت او همراه با توکل بر خدا و جهاد و شجاعت او همراه با مدارا و مهربانی بود. تنها روایت گری که به زیبایی و به صورت جامع، زوایای مختلف آن شخصیّت الهی را به ما نـشان داده، قرآن کریم است. زیباترین و جامع ترین توصیف قرآن مجید از آن دردانه هستی و آخرین فرستاده الهی این آیه است: «انّک لعلی خلق عظیم»
← تقوا
...
wikifeqh: فضیلت های_پیامبر