عدسی

عدسی یا لنز ( به انگلیسی: Lens ) از ابزارهای نوری است که نور در اثر عبور از آن می شکند و همگرا یا واگرا می شود. عدسی ها از ماده های شفاف مانند شیشه و پلاستیک ساخته می شوند. عینک طبی و ذره بین و لنز دوربین های عکاسی و دوربین دوچشمی همه با عدسی ساخته شده اند. عدسی ها از نظر شیوهٔ شکست نور در آن ها به دو دستهٔ همگرا ( محدب یا کوژ ) و واگرا ( مقعر یا کاو ) تقسیم می شوند. این واژه از عدس و پسوند ی ساخته شده مانند بیضی و لوزی.
یک عدسی ساده تنها از یک عنصر نوری تشکیل شده است. یک عدسی مرکب از یک مجموعه عدسی ساده که یک محور مشترک دارند، تشکیل شده است. مزیت عدسی مرکب نسبت به عدسی ساده این است که بسیاری از بیراهش های نوری در آن قابل رفع هستند در حالی که این کار تنها با یک عدسی ساده امکان پذیر نیست. کاربرد عدسی تنها به امواج نوری محدود نمی شود، هر ابزاری که سایر امواج الکترومغناطیسی در اثر عبور از آن بشکنند نیز عدسی خوانده می شود؛ به طور مثال، لنز پارافین برای امواج ریزموج وجود دارد.
قدیمی ترین عدسی، عدسی نمرود است که به ۲۷۰۰ سال قبل و دورهٔ آشوریان بر می گردد. از این عدسی احتمالاً برای متمرکز کردن نور خورشید برای روشن کردن آتش یا برای درشت نمایی استفاده می شده است. بعضی محققان استدلال می کنند که بر اساس شواهد باستان شناسی از عدسی ها به طور گسترده در عهد عتیق استفاده می شده است. به طور مثال صنعت نگاران برای انجام کارهای ظریف یا برای تصدیق کردن اثر مهر از آن ها استفاده می کرده اند.
اولین کسی که از عدسی استفادهٔ علمی نمود، ابن هیثم، پدر علم نورشناسی بود که در رسالهٔ خود به شرح آن پرداخته است. بعدها گالیله و کمال الدین فارسی و ابوریحان بیرونی به مطالعه و کاربرد آن پرداختند.
عدسی همگرا: در عدسی همگرا پرتوهای تابش پس از شکست و گذر از عدسی، به هم نزدیک می شوند ( یعنی همگرا می شوند ) . در عدسی های همگرا، لبه ها نازک تر از وسط آن است و به طور معمول برای کاربردهای متفاوت به شکل های دو کوژ، کوژ تخت و هلالی همگرا ساخته می شوند. این عدسی از اتّصال دو منشور که از قاعده به یکدیگر وصل شده اند تشبیه شده است. از این نوع عدسی در میکروسکوپها ( تمام قسمت ها ) تلسکوپ ها ( برخی قسمت ها ) و عینک افراد دوربین یا آستیگمات ( ترکیب عدسی های محدّب با چینش مخصوص ) استفاده می شود. این نوع عدسی، شیء را بزرگ تر نشان می دهد.

عدسی (چشم). عدسی یا لِنز ( به انگلیسی: Lens ) جزئی شفاف از ساختار چشم است که همراه با قرنیه، پرتوهای نور را شکسته و آن ها را بر روی شبکیه متمرکز می کند. عدسی به وسیلهٔ رشته هایی به ماهیچهٔ مژکی متصل شده است. به این ترتیب، عدسی با توجه به فاصلهٔ اجسام با چشم، نازک یا قطور می شود تا پرتوهای نور را به درستی بر روی شبکیه متمرکز کند و تصویری واضح ایجاد کند. به این اعمال تطابق می گویند.
• پیرچشمی:به علت افزایش سن، عدسی چشم سفت شده و انعطاف خود را از دست می دهد. به همین از قدرت تطابق آن کاسته می شود.
• آب مروارید: با افزایش سن ممکن است عدسی کدر شود و به تدریج بینایی کم شود.
• آستیگماتیسم:به علت صاف نبودن سطح عدسی یا قرنیه، پرتوهای نور به طور نامنظم به یکدیگر می رسند و روی یک نقطهٔ شبکیه متمرکز نمی شوند و تصویر واضحی به وجود نمی آورند.

عدسی (هندسه). عَدَسی یا لِنز در هندسه، اشتراک دو قرص یک دایره است. اگر دو دایره شعاع برابر داشته باشند عدسی متقارن و در غیر این صورت عدسی نامتقارن پدید می آید. مساحت عدسی متقارن با شعاع R ( Radius ) و طول کمان θ رادیان عبارت است از:

عدسی (lens)
در نورشناسی، قطعه ای از جنس ماده ای شفاف، مثل شیشه، برای ایجاد تغییرات اصلاحی در مسیر حرکت پرتوهای نور. هر عدسی دو سطح صیقلی دارد که یکی به صورت کاو یا کوژ، و دیگری به صورت تخت، کاو یا کوژ است. عدسی کوژ یا همگرا پرتوهای نور را به هم نزدیک، ولی عدسی کاو یا واگرا پرتوها را از هم دور می کند. عدسی ها از قطعات اساسی عینک ها، میکروسکوپ ها، تلسکوپ ها، دوربین ها، و تقریباً همۀ وسایل اُپتیکی اند. تصویر تشکیل شده در هر عدسی منفرد، به سبب بعضی عیب ها و ابیراهیها، ممکن است نقص داشته باشد. مهم ترین نقص ها عبارت اند از ابیراهی کروی که در آن تصویر به صورت محو و غیرواضح دیده می شود، و ابیراهی رنگی که در آن تصویری که با نور سفید پدید می آید دارای لبه ها و حاشیه های رنگی است. ابیراهی ها را با عدسی های ترکیبی، متشکل از دو یا چند عدسی با ضریب شکستهای متفاوت، اصلاح می کنند.