عبدالله بن یوسف جوینی

[ویکی فقه] جوینی ، عبداللّه بن یوسف ، فقیه و مفسر شافعی قرن چهارم و پنجم است.
لقب او رکن الاسلام و کنیه اش ابومحمد است و نسب وی ، به گفته خودش ، به قبیله سِنْبِسْ ، شاخه ای از قبیله طَی ، می رسد.
از تاریخ تولد او اطلاعی نیست .
وی در جوین به دنیا آمد.

فعالیت علمی
ادبیات را نزد پدرش و فقه را از ابویعقوب ابیوَردی (متوفی ح ۴۰۰) فرا گرفت ، سپس در نیشابور اقامت گزید و از محضر ابوطیب صُعْلوکی بهره برد.
پس از آن ، به مرو رفت و نزد فقیه مشهور شافعی ، عبداللّه بن احمد قَفّالِ مَروَزی ، مبانی و اصول مذهب شافعی را آموخت .
در ۴۰۷ به نیشابور بازگشت و به کار تدریس و افتا پرداخت و مجالس مناظره برپا داشت .
اشخاص بسیاری نزد جوینی تلمذ کردند، از جمله فرزندش امام الحرمین (جوینی، عبدالملک بن عبداللّه )، علی باخَرْزی ، محمدبن قاسم بن عَبدوس ، ابوسعید ناصحی نیشابوری و اسماعیل بن احمد طُرَیثیثی .
جوینی از محدّثان بسیاری در شهرهای گوناگون حدیث شنید، از جمله در مکه از ابن نظیف ، در کوفه از ابومحمد جناح بن نذیر، در بغداد از ابوالحسین بن بِشران و در نیشابور از ابونُعَیم ازهری و قَفّال مروزی .
همچنین فرزندش امام الحرمین ، علی بن احمد مَدینی و سهل بن ابراهیم مَسجدی (سجزی ) از او حدیث نقل کرده اند.

علمیت
جوینی در عصر خود در علوم گوناگون سرآمد بود، از جمله در فقه ، اصول ، تفسیر ، حدیث و ادبیات عرب .
وی برای تدریس فقه و علوم دیگر، مدرسه ای در نیشابور افتتاح کرد که پس از او فرزندش امام الحرمین اداره آن را برعهده گرفت .
شرح حال نگاران ، جوینی را به زهد و پرهیزگاری ستوده و سخنان مبالغه آمیزی نقل کرده اند.
همچنین گفته اند که وی از حُسن خلق و بیان رسا و مهارت در تدریس و وقار و هیبت برخوردار بود.
ابن خلّکان نیز گزارش مبالغه آمیزی از مراسم کفن کردن او ارائه کرده است .

وفات
...