شیخ صدوق

[ویکی شیعه] محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی مشهور به شیخ صدوق، (۳۰۵ ـ ۳۸۱ق.) از علمای شیعه در قرن چهارم هجری قمری که بزرگ ترین محدّث و فقیه مکتب حدیثی قم به شمار می آید. حدود ۳۰۰ اثر علمی به او نسبت داده شده ولی بسیاری از آنها امروزه در دسترس نیست. کتاب من لایحضره الفقیه از کتب اربعه شیعه اثر اوست. از دیگر آثار مهم و معروف وی می توان معانی الاخبار، عیون الاخبار، الخصال، علل الشرائع و صفات الشیعة را نام برد.
برخی از مشهورترین شاگردان وی عبارتند از سید مرتضی، شیخ مفید و تلعکبری. مدفن شیخ صدوق در ری است.
ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی مشهور به شیخ صدوق، از علمای قرن ۴ق بوده است.

[ویکی اهل البیت] محمد بن علی بن بابویه قمی (305 تا 381 ه . ق) معروف به شیخ صدوق و ملقب به رئیس المحدثین، سرآمد حدیث شناسان شیعه است و از این رو که در نقل روایات، جز به راستی سخن نمی گفت، به «صدوق» شهرت یافت. او که نزدیک به عصر معصومان می زیست، با جمع آوری روایات اهل بیت و تالیف آنها در کتاب های ارزنده بسیار خدمات کم نظیری به اسلام و تشیع نمود. مشهورترین کتاب برجامانده از او کتاب "من لایحضره الفقیه" است که یکی از کتاب های چهارگانه حدیث شیعه است.
محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی، مشهور به «شیخ صدوق» در سال 305 هجری قمری، در خاندان علم و تقوی در شهر قم دیده به جهان گشود.(سالهای 306 و 307 نیز برای ولادت شیخ ذکر شده است)
شیخ طوسی جریان ولادت وی را چنین نقل نموده: علی بن بابویه با دخترعموی خود ازدواج کرده بود؛ ولی از او فرزندی به دنیا نیامد. او در نامه ای از حضور شیخ ابوالقاسم، حسین بن روح تقاضا کرد تا از محضر حضرت بقیة الله عجل الله تعالی فرجه بخواهد برای او دعا کند تا خداوند اولاد صالح و فقیه به او عطا نماید.
پس از گذشت مدتی از ناحیه آن حضرت این گونه جواب رسید: «تو از این همسرت صاحب فرزند نخواهی شد؛ ولی بزودی کنیزی دیلمیه نصیب تو می شود که از او دارای دو پسر فقیه خواهی گشت». شیخ صدوق نیز، جریان ولادت خود را که با تقاضای کتبی پدرش از محضرامام زمان عجل الله تعالی فرجه و دعای آن حضرت بوده، در کتاب کمال الدین به صورت حدیث آورده و می افزاید:
هرگاه ابوجعفر محمد بن علی الاسود مرا می دید که برای فراگرفتن علم و دانش به محضر استاد می روم به من می فرمود: این میل و اشتیاق به علم و دانش که در تو وجود دارد مایه شگفتی نیست؛ زیرا تو به دعای امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف متولد شده ای.
پدر شیخ صدوق یعنی علی بن حسین بن بابویه قمی، از برجسته ترین علما و فقهای بزرگ زمان خود بود. در آن روزگار با آن که عالمان و محدثان بسیاری در قم می زیستند، پرچم هدایت و مرجعیت فتوا بر دوش این عالم عابد و محدث زاهد و صاحب کرامات بود. او دکه ای کوچک در بازار قم داشت که از راه کسب و تجارت و در نهایت زهد و عفاف، امرار معاش می کرد و ساعاتی از روز را نیز در منزل خود به تدریس و تبلیغ احکام و نقل روایات می پرداخت.
شخصیت های نامداری که شیخ صدوق از محضرشان بهره علمی می برده، در منطقه جغرافیایی خاصی بسر نمی برده اند. آنها بنا به اقتضای شرایط سیاسی یا فرهنگی، هر کدام در یکی از نقاط جهان اسلام اقامت داشتند. و گوشه ای از جغرافیای پهناور عالم اسلام را به نور افکار و آرای فقهی خود روشنی می بخشیدند. از این رو به درستی، استادان او را نمی توان شمارش کرد، ولی بعضی از علما گفته اند: تعداد استادان شیخ صدوق، 252 تن بوده است. افزون بر آنان، شیخ از هفتاد عالم دیگر نیز حدیث نقل کرده است.
از اساتید بزرگ او می توان این افراد را نام برد: