بِیْلَقان ( به زبان لاتین Beyləqan ) بخشی در جنوب جمهوری آذربایجان است و با مرکزیت بیلقان است که در کرانه شمالی رود ارس واقع شده و با ایران هم مرز است. این بخش جمعیتی نزدیک به ۸۲۰۰۰ نفر را در خود جای داده است.
بنای شهر بیلقان را مانند بردع به قباد یکم ساسانی ( ۴۸۸ - ۵۳۱م ) نسبت داده اند. [ ۳] التنبیه و الاشراف اران را در شمار ولایات ایران آورده و پارسیان را قومی شناسانده که قلمرو آنان سراسر ماد و آذربایجان تا ارمنیه و اران و بیلقان بوده است. [ ۴]
ظاهراً عربی شدهٔ بیلگان [ ۵] از شهرهای قدیم اران است، در حدود چهارده فرسنگی جنوب بردعه و هفت فرسنگی شمال رود ارس واقع و سابقاً از توابع شروان بود ولی اکنون خرابست. یاقوت حموی در معجم البلدان می نویسد شهری است نزدیک دربند که آن را باب الابواب گویند و از توابع ارمینیهٔ کبری و نزدیک شروان قرار دارد[ ۶] . ابن فقیه آن را از بناهای قباد فرزند فیروز ساسانی معرفی کرده است. در ۱۱۲ هـ. ق در دومین جنگ اعراب با خزرها سردار مسلمانان، سعید بن عمروالحراشی پیروزی مهمی بر خزرها بدست آورده است. بیلقان را به ارمنی پایتاکاران می گفته اند. ابن حوقل در سده چهارم آن را شهری نیکو، دارا آب فراوان و باغستانها و آسیابهای متعدد نوشته است. این شهر که پس از ویران شدن بردع، کرسی اران بود در زمان مغول آبادی خود را از دست داد. . . [ ۷]
سعدی در باب هشتم گلستان می گوید:
از شاعران منطقه:[ ۸]
بدیع بیلقانی
از شاعران ناشناخته ایست که در سده هفتم یا قبل از آن میزیسته.
از اشعار اوست:
رشید بیلقانی
در قرن فتم هجری قمری یا قبل از آن در قید حیات بوده.
از اشعار اوست :
شمس اقطع بیلقانی
شمس الدین اقطع قاضی یکدست بیلقان و معاصر مجیر بیلقانی بود.
صالح بیلقانی
شرف الدین صالح بعد از مجیر از معروفترین شاعران این شهر بشمار می رود.
صفی بیلقانی
در سده هفتم یا پیش از آن می زیسته.
مجیر بیلقانی
مجیرالدین مکنی به ابوالمکارم و متخلص به مجیر از سخنوران سده ششم هجری قمری بیلقان است. وی با ظهیر فاریابی و اشهری نیشابوری معاصر بوده و افتخار شاگردی خاقانی شروانی را داشته است.
از رباعیات اوست :
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفبنای شهر بیلقان را مانند بردع به قباد یکم ساسانی ( ۴۸۸ - ۵۳۱م ) نسبت داده اند. [ ۳] التنبیه و الاشراف اران را در شمار ولایات ایران آورده و پارسیان را قومی شناسانده که قلمرو آنان سراسر ماد و آذربایجان تا ارمنیه و اران و بیلقان بوده است. [ ۴]
ظاهراً عربی شدهٔ بیلگان [ ۵] از شهرهای قدیم اران است، در حدود چهارده فرسنگی جنوب بردعه و هفت فرسنگی شمال رود ارس واقع و سابقاً از توابع شروان بود ولی اکنون خرابست. یاقوت حموی در معجم البلدان می نویسد شهری است نزدیک دربند که آن را باب الابواب گویند و از توابع ارمینیهٔ کبری و نزدیک شروان قرار دارد[ ۶] . ابن فقیه آن را از بناهای قباد فرزند فیروز ساسانی معرفی کرده است. در ۱۱۲ هـ. ق در دومین جنگ اعراب با خزرها سردار مسلمانان، سعید بن عمروالحراشی پیروزی مهمی بر خزرها بدست آورده است. بیلقان را به ارمنی پایتاکاران می گفته اند. ابن حوقل در سده چهارم آن را شهری نیکو، دارا آب فراوان و باغستانها و آسیابهای متعدد نوشته است. این شهر که پس از ویران شدن بردع، کرسی اران بود در زمان مغول آبادی خود را از دست داد. . . [ ۷]
سعدی در باب هشتم گلستان می گوید:
از شاعران منطقه:[ ۸]
بدیع بیلقانی
از شاعران ناشناخته ایست که در سده هفتم یا قبل از آن میزیسته.
از اشعار اوست:
رشید بیلقانی
در قرن فتم هجری قمری یا قبل از آن در قید حیات بوده.
از اشعار اوست :
شمس اقطع بیلقانی
شمس الدین اقطع قاضی یکدست بیلقان و معاصر مجیر بیلقانی بود.
صالح بیلقانی
شرف الدین صالح بعد از مجیر از معروفترین شاعران این شهر بشمار می رود.
صفی بیلقانی
در سده هفتم یا پیش از آن می زیسته.
مجیر بیلقانی
مجیرالدین مکنی به ابوالمکارم و متخلص به مجیر از سخنوران سده ششم هجری قمری بیلقان است. وی با ظهیر فاریابی و اشهری نیشابوری معاصر بوده و افتخار شاگردی خاقانی شروانی را داشته است.
از رباعیات اوست :
wiki: شهرستان بیلقان