لاتین

لاتین یا لاتینی یا رومی ( latīnum ) یک زبان کلاسیک متعلق به شاخه ایتالی زبان های هندواروپایی است. زبان لاتین در اصل در نواحی اطراف رم، معروف به لاتیوم گفتگو می شد. با قدرت گیری جمهوری روم، لاتین به زبان اصلی در ایتالیا و سپس در سراسر غرب امپراتوری روم تبدیل شد. لاتین نیای زبان های رومی امروزی در اروپاست و واژگان بسیاری را به دیگر زبان های اروپایی همچون انگلیسی وارد کرده است. در انگلیسی از ریشه های لاتین ( و یونانی باستان ) در الهیات، علوم، پزشکی و قانون استفاده می شود. لاتین در سریر مقدس ( شهر واتیکان ) زبان رسمی است.
در اواخر دوران جمهوری روم ( ۷۵ قبل از میلاد ) ، لاتین باستان به لاتین کلاسیک معیار تبدیل شده بود. لاتین عامیانه گونه محاوره ای لاتین بود که در همان زمان گفتگو می شد و در کتیبه ها و آثار طنزنویسانی مانند پلوتس و ترنتیوس و نویسندگانی همچون پترونیوس از آن یاد شده است. [ ۴] لاتین پسین زبان نوشتاری از قرن ۳ است. شکل محاوره ای آن لاتین عامیانه در قرن های ۶ تا ۹ به زبان های رومی، مانند ایتالیایی، ساردنیایی، ونتی، ناپولی، سیسیلی، پیدمونتی، لومبارد، فرانسوی، فرنکو - پروونسال، اکسیان، کرسی، لادین، فریولی، رومانش، کاتالان/والنسیایی، آراگونی، اسپانیایی، آستوری، گالیسی و پرتغالی توسعه یافت است. لاتین قرون وسطی از قرن ۹ تا رنسانس به عنوان زبان ادبی اروپا مورد استفاده قرار می گرفت. این زبان سپس به لاتین نوین تکامل یافت. لاتین تا اواخر قرن هجدهم، تا زمانی که زبان های بومی ( از جمله زبان های رومی ) جایگزین آن شدند، زبان ارتباطات بین المللی و تحصیلات علمی بود. لاتین کلیسایی زبان رسمی سریر مقدس و آیین رومی کلیسای کاتولیک است.
لاتین یک زبان کاملاً اشتقاقی، دارای سه جنس، شش یا هفت حالت دستوری، پنج صرف، چهار نوع صرف فعل، شش زمان، سه شخص، سه وجه، دو جهت فعل، دو یا سه نمود و دو شمار است. الفبای لاتین از الفبای اتروسکی و یونانی و در نهایت از الفبای فنیقی گرفته شده است.
در سال ۱۴۶ قبل از میلاد جمهوری روم بر یونان استیلا یافت. رومیان درحالی که زبان خود یعنی لاتین را حفظ کردند به زودی آنچه را که از فرهنگ و هنر یونان می توانستند فراگرفتند و در ظرف دو یا سه قرن امپراتوری ای تشکیل دادند که مشتمل بر دنیای متمدن قدیم ( مغرب ایران ) و متضمن مصر، یونان، آسیای صغیر و سوریه بود که هرکدام ایالتی از ایالات روم شدند. رومی ها اگرچه در غلبه و استیلای خویش رحم و شفقتی نشان نمی دادند اما دست کم قاصد تمدن بودند و به عبارتی دیگر به این نواحی عقب افتاده عصارهٔ تمدن کهن یونانی - رومی را تحویل دادند. رومی شدن این نواحی چنان شدید بود که زبان لاتین در مغرب زبان رایج مردم گردید. بعداً در آفریقا، عربی جای لاتین را گرفت امّا در سایر جاها به ویژه در فرانسه، اسپانیا، ایتالیا و پرتغال تا به امروز آثار تحریف شدهٔ لاتین باقی مانده است. [ ۵]