شمیران

شِمیران، شهری در شمال استان تهران، ایران است که در گفتار عامیانه به این شهر «شمرون» می گویند. [ ۱] شمیران که بر دامنه های رشته کوه های البرز قرار دارد، شمالی ترین منطقه شهری تهران را تشکیل می دهد.
از گذشته، تجریش مهم ترین آبادی و مرکز منطقه شمیران به حساب می آید. خیابان شریعتی با نام پیشین جاده قدیم شمیران، مهم ترین راه مواصلاتی این منطقه به تهران قدیم بوده است. با احداث خیابان ولیعصر ( جاده پهلوی ) توسط رضاشاه، دسترسی به تجریش و شمیران برای ساکنین تهران آسان تر شد و روند پیشرفت آن را سرعت بخشید.
شمیران از شمال به ارتفاعات البرز، از شرق به لواسانات و از غرب به منطقه ۲ شهرداری تهران محدود می شود. مرز جنوبی این منطقه امروزه محدوده مشخصی ندارد و شامل منطقه ۳ شهرداری تهران میباشد. گرچه شمیران از نظر تقسیمات کشوری بخشی از تهران بزرگ و شهرستان شمیرانات استان تهران به شمار می آید ولی گاهی در منابع غیررسمی از آن به عنوان یک منطقه شهری مستقل با نام شهر شمیران یاد می شود. شمیران شامل تمامی منطقه ۱ شهرداری تهران و همین طور شامل تمامی منطقه ۳ می باشد.
شمیران در گذشته منطقه ای ییلاقی و خوش آب و هوا در شمال تهران به شمار می آمد و محل اقامت تابستانی پادشاهان قاجار و پهلوی نیز بوده است و چندین مجموعه کاخ و اقامتگاه توسط آنان در شمیران ساخته شده بود. کاخ موزه سعدآباد و کاخ نیاوران نمونه هایی از این کاخ ها به شمار می رود. به علت گسترش تدریجی شهر تهران، شمیران رفته رفته در شهر تهران ادغام شده و امروزه تحت نظارت مناطق ۱ و ۳ شهرداری تهران اداره می شود.
شمیران به دلیل قرارگیری بر روی دامنه های رشته کوه البرز، از آب و هوای معتدل کوهستانی برخوردار است و دارای زمستان هایی سرد و مرطوب و تابستان هایی خنک می باشد. شمیران دارای فضای سبز گسترده ای می باشد و تعداد بی شماری درخت چنار تنومند و کهنه سال در خیابان های آن به چشم می خورد؛ به گونه ای که درخت چنار به نمادی از این منطقه تبدیل شده است.
بیشتر سفارتخانه های کشورهای خارجی و محل دائمی نمایشگاه های بین المللی تهران در شمیران واقع شده است. امامزاده صالح و منزل پیشین سید روح الله خمینی نیز در شمیران قرار دارد. [ ۲]
شمیران دارای تعداد بسیار زیادی محله کوچک و بزرگ می باشد. تعدادی از این محله ها در گذشته مستقلاً قریه بوده اند. تعدادی دیگر نیز از املاک و باغ های اشراف قاجار بوده است و به رسم شیوه نامگذاری اماکن در آن عصر، بیشتر دارای پسوند ( ـیه ) می باشند. برخی از محله های مشهور شمیران عبارتند از: سوهانک، ازگل، اراج، دارآباد، میرداماد، اقدسیه، آجودانیه، صاحبقرانیه، نیاوران، جماران، جمشیدیه، منظریه، کامرانیه، حصاربوعلی، فرمانیه، اختیاریه، احتشامیه، دروس، قلهک، لویزان ، حسن آباد و زرگنده، پاسداران، داودیه، قیطریه، چیذر، دزاشیب، تجریش، گلاب دره، امامزاده قاسم، دربند، زعفرانیه، ولنجک، مینی سیتی، محمودیه، الهیه، پل رومی، هروی، جردن، اوین ، محله قبا و درکه.

شِمیران
دروازه شمیران قدیم
(در تداول عام، شِمران) مجموعۀ مناطق دامنۀ رشته کوه البرز. از شرق به لواسان، از جنوب به تهران، از غرب به شهریار و از شمال به کوه البرز محدود شده است. از قدیم ییلاق اهالی ری و سپس تهران بود. در منابع قرن ۴ق به آن اشاره شده است. شمیران حدفاصل ری و مازندران به شمار می رفت و بیش از ۸۰ قریه داشت، ازجمله قلهک، نارمک، شمس آباد، سرخ حصار، سوهانک و ونک امروزی. نایب الحکومۀ آن در تجریش سکونت داشت. شمیران سراسر باغ و مزرعه بود و به سبب لطافت آب و هوا مورد توجه شاهان و اعیان و اشراف و محل قصرها و باغ هایی مانند محمدیه و فرمانیه بود. باغ های ییلاقی سفارت های اتریش، بلژیک و فرانسه در تجریش بود. دره های آن از غرب به شرق، فره زاد (فرح زاد)، درکه، پس قلعه، امامزاده قاسم که در سرپل تجریش به درۀ دربند متصل می شود و دارآباد است. دهات اصلی آن ها هم نام دره هاست. به سبب کوهستانی و صعب العبوربودن اهمیت نظامی داشت و دژهایی در آن ساخته شده بود. نام های دزاشیب، پس قلعه و دربند یادآور این امر است. امروز با نام شمیرانات از دو بخش، سه دهستان و دو شهر تشکیل شده و جزئی از تهران است.

شمیران (اسطوره). شِمیران (اسطوره)
(یا: شِمیران شِگَنی) در شاهنامۀ فردوسی، فرمانروای شِگَن. در نبرد هَماوَن همراه کاموس کُشانی ، شَنگُل هِندی ، فَرطوس چُغانی و گُهار گُهانی از پهلوانان تورانی سپاه پیران ویسه بود . شمیران در رایزنی های خاقان چین دربارۀ جنگ با ایران حضور داشت .