سیدمحمد موسوی عاملی

[ویکی فقه] ناحیه جبل عامل لبنان به داشتن ستارگانی فروزان و بی شمار در آسمان علم و فقاهت مکتب انسان ساز شیعه معروف خاص و عام است. تا آنجا که علامه بزرگوار قاضی سید نور الله شوشتری؛ شهیدثالث که مدفنش در شهر آگرا (اکبر آباد) در کشور هند می باشد در کتاب شریف مجالس المومنین این گونه نوشته:تجلی انوار رحمت الهی همیشه شامل اهل جبل عامل بوده و نور محبت خاندان (اهل البیت) از ناحیه ایمان ایشان چون بارقه نور از شاهق طور ظهور می نموده و هیچ قریه ای از آن نیست که جمعی از فقها و فضلای امامیه در آن جمع نباشند.
در نقلی دیگر این چنین آمده که:در زمان شهید ثانی و در تشیع جنازه شخصی در یکی از قریه های جبل عامل هفتاد مجتهد امامیه شرکت کرده بودند. شیخ حر عاملی نیز در این خصوص جمله ای بسیار زیبا دارد که تحسین انسان را بر می انگیزاند:تعداد علمای جبل عامل لبنان یک پنجم علمای شیعه اند، با اینکه جمعیت آنان یک دهم؛ از یک دهم شیعیان جهان نیز کمتر است. یکی از این ستارگان که همچون خورشیدی تابناک بر آسمان فقه و فقاهت می درخشد؛ دانشمندی پرکار و پرتوان به نام سید محمد بن علی بن حسین بن ابی الحسن موسوی عاملی جبعی ملقب به شمس الدین است که به «صاحب مدارک» معروف بوده و امروز دهم ربیع الاول مصادف با وفات ایشان می باشد.
تحولات سیاسی
تحولات سیاسی عهد این دانشمند بزرگ شیعه دوره زندگی ۶۲ ساله این دانشمند خستگی ناپذیر در دوره ای ممتاز در تاریخ جهان تشیع واقع شده است. چون مصادف با دوره ای است که برای اولین بار مذهب نجات بخش شیعه در بخش وسیعی از جهان اسلام مذهب رسمی حکومتی مقتدر شد. باید اشاره نمود که اگر کمک علمای شیعه مخصوصا علمای ناحیه جبل عامل لبنان نبود صفویان هرگز به انجام این کار شگرف نائل نمی شدند. این دوره؛ دوره رونق علم و فرهنگ شیعی است که تلاشهای علمای جبل عامل در این خصوص ستودنی است. برخی از آنها همراه صفویان شده و به تبلیغ و تحکیم مبانی تشیع مشغول شدند و برخی نیز که به همکاری با صفویان روی نیاوردند به پیشبرد فرهنگ و علوم تشیع کمک فراوانی نمودند. سیدمحمد موسوی عاملی جبعی از جمله کسانی است که وارد دربار صفوی نشد و به کوشش هر چه بیشتر در پیشبرد فرهنگ غنی و علوم انسان ساز شیعی روی آورد.
خاندان سید محمد
شمس الدین سید محمد در سال ۹۴۶ قمری در خانواده ای با تقوا و عارف به احکام اسلامی متولد شد. پدرش عالم فاضل سید علی موسوی عاملی بود که در زمان خود دانشمندی ممتاز بود. مادرش نیز دختر (شهید ثانی) شیخ زین الدین عاملی بود که از دانشمندان بزرگ و سرآمد شیعه محسوب می شود. کسی که واژه شهید و شهادت زیباترین لقب اوست و بسان شهید اول در میان علمای شیعه همچون خورشیدی می درخشند. بدین ترتیب سید محمد از ناحیه پدر از تبار سادات و دانشمندان؛ و از ناحیه مادر نیز از نوادگان شهید ثانی محسوب شده و سبط آن دانشمند شهید است ؛ لذابه همین دلیل عنوانی بهتر از خانواده آسمانی برای این خاندان پاک نمی توان پیدا نمود. لازم به ذکر است که سید علی فرزند دیگری به نام سید علی داشته که به نورالدین ثانی معروف؛ و ایشان نیز از دانشمندان و فقهای عصر خود در شام و مکه بوده است.
تحصیلات
...

[ویکی شیعه] سید محمد بن علی موسوی عاملی (۹۴۶-۱۰۰۹ق) معروف به صاحب مدارک، از فقهای شیعه و نوه دختری شهید ثانی.
عالمان رجالی، علم و تقوای وی را ستوده و او را محققی دقیق معرفی کرده اند. از اساتید وی می توان از پدرش سید نورالدین علی موسوی عاملی و مقدس اردبیلی نام برد. سید محمد همچنین با دایی خود حسن بن زین الدین معروف به صاحب معالم هم درس بود و شاگردان بسیاری از جمله محمدامین استرآبادی تعلیم داده است.
بنابر مشهور، سید محمد از آن دست دانشورانی است که با وجود داشتن تحقیقات علمی بسیار، کمتر تالیف کرده است؛ در عین حال آثار قابل توجهی مانند: مدارک الاحکام فی شرح شرائع الاسلام، حاشیه بر استبصار و حاشیه بر تهذیب الاحکام از وی به جای مانده است. وی از جمله عالمان شیعه است که به وجوب عینی نماز جمعه در زمان غیبت، اعتقاد داشت و در تالیفاتش بر آن تصریح کرد؛ همچنین وی از جمله فقیهانی است که به لزوم ولایت داشتن فقیه جامع الشرایط در امور اجتماعی و سیاسی جامعه اسلامی حکم می‎کند. صاحب مدارک در سال ۱۰۰۹ق و در ۶۲ سالگی درگذشت.