[ویکی فقه] آیة الله العظمی حاج سید محمد محقق داماد، مرد دانش و تحقیق، یکی از انجم فروزان فقاهت و یکی از فقیهان نامدار شیعه در قرن چهاردهم هجری می باشد که شاگردان برجسته و رجال عـلـمی تربیت کرده او، امروز نورافکنان اجتماع می باشند وهمگی به وجود چنین استاد فرزانه ای افتخار و شکرگزاری دارند.
ایشان در یک بیت رفیع علمی و ولائی، در احمدآباد یزد، پا به عرصه حیات نهادند والد عالیقدرش مرحوم حجة الاسلام والمسلمین آقای حاج سید جعفر موسوی، یکی از ارادتمندان و شیفتگان مقام شامخ اهل بیت عصمت و طهارت بودندبارها به سفر عتبات عالیات تشرف پیدا کرده بودند در سفر اخیر که با پای پیاده عازم دیار دوست بودند، روح خداجویش به ملکوت اعلی پیوست و کودک هنوز از مادرمتولد نگردیده بود.بـسـیار طبیعی است کودکی که در چنین فضای ولایی و دوستی اهل بیت (ع) چشم و گوش باز نماید، چگونه بار خواهد آمد؟او در ممات پدر، تحت حمایت وعنایت مادر پارسا و عفیفه اش تربیت و پـرورش مـی یـافـت کـه داغ مـادر را نـیز به زودی بر دل گرفت و با کوله باری از غم و اندوه به تحصیلات مقدماتی پرداخت.مـدت کـوتـاهی در اردکان بوده، سپس عازم یزد گردید و پیش اساتید نامداری مانند: مرحوم آقا سید احمد مدرس، مرحوم حاج سید یحی واعظ، مرحوم آقای سید حسن باغ گندمی و مرحوم آقا سید محمد علیرضا حائری به تحصیل مقدمات علوم وسطوح پرداخت و مقداری از قوانین را پیش آیة الله آقای حاج شیخ غلامرضا یزدی تلمذ نمود، و با اشارت و صلاحدید وی، شاگرد ساعی و کـوشـا، عـازم حوزه علمیه قم گردید و این مسافرت همراه بدرقه استاد مهربان و طالب کمال دانشجویش توام بوده است.مرحوم محقق به برکت استعداد ذاتی و ذوق و شوق فراوان تحصیلی، در طی نه سال اقامت در قم، به مراتب عالیه علمی نائل آمدند ضمن تحصیل به تدریس وتعلیم نیز پرداختند.ایـشـان در سال ۱۳۴۱ ه ق، یعنی در حدود ۱۶ سالگی به دروس حضرات آیات میر سید علی یثربی کاشانی (م ۱۳۸۰ ه ق)، مرحوم آقا سید محمد تقی خوانساری (م۱۳۷۱ ه ق)، مرحوم حاج میرزا محمد همدانی (م ۱۳۶۵) و آیات عظام شیخ محموداردکانی، و سید ابوالحسن رفیعی قزوینی و مـرحـوم سید محمد حجت کوه کمری (۱۳۷۲) و سرانجام درس آیة الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری (قدس سره) راه یافته و تلمذ نموده است، و استعداد درخشان خود را در این مـحـاضر منور نشان داده است، و بیشترین بهره را از محضر مبارک زعیم عالیقدر و مؤسس حوزه علمیه قم برده اند، و در اثر احساس لیاقت و استعداد شاگرد، مورد عنایت و توجه خاص استاد عـالـیـقـدرش قـرار گرفته است، و همین عنایت خاص استاد موجب گردیده است که به افتخار دامـادی و مـصـاهـرت وی نـیز نائل آید، و این امر بس بود که عنوان جدیدی بر عنوان پیشین وی (محقق) افزوده شده، و آن کلمه «داماد» است، که به صورت «محقق داماد» در آمده است.حوزه درس فعال پـس از ارتـحال استاد بزرگوار و مؤسس حوزه علمیه قم، معظم له تدریس در حوزه علمیه قم را شـروع و در مـدت انـدکی، محضر درس وی به صورت مجمع فضلا و دانشمندان و محل ملاقات انـدیـشـمـندان اهل درد درآمد، و ایشان از این فرصت عالی ترین بهره ها را برده، و در تمام ایام به تـدریـس و تربیت پرداخته اندروزهایی هم که حوزه تعطیل می شد، بیت شریف ایشان یک مدرس بزرگ، و یک جایگاه رفع اشکالات و بحث و گفتگوی فقهی درمی آمد روزهای جشن و سرور، یاایام سوگواری و عزا نیز، بحث و گفتگوی پربرکت فقهی و اصولی منقطع نمی گردید،و روح جویای کـمـال وی هـرگز از زلال آب شیرین علم سیراب نمی گشت از اینرو، بااینکه ایشان مرجعیت و رفـت و آمد و بیا و برو مردمی دیگر مراجع عظام را نداشتند، واصولاعلاقه ای نیز به این قبیل امور، نـشان نمی دادند، رشته ها وریشه های مرجعیت را از دل کنده و به «غارب» آن افکنده، ومتمحض در علم و تعلیم و تربیت گردیده بودند، و این امرشوخی نیست،ریاضت و مبارزه طولانی می طلبد ازاینرو درس ایشان،مجتهدپرور و مرکزتلاقی افکار و تضارب اندیشه ها بود در اثرهمین تمحض در علم بود که جمعی اززبدگان حوزه به محفل گرم و باصفای وی می شتافتند. شاگردان ۱ ـ مرحوم آیة الله حاج شیخ مرتضی حائری یزدی (درس کفایه). ۲ ـ استاد شهید، آیة الله مرتضی مطهری (اعلی اللّه مقامه الشریف). ۳ ـ شهید دکتر سید محمد حسینی بهشتی. ۴ ـ شهید شیخ عبدالرحیم ربانی شیرازی. ۵ ـ شهید امام موسی صدر (رهبر شیعیان لبنان). ۶ ـ شهید آیة الله حاج آقا مصطفی خمینی. ۷ ـ شهید دکتر محمد مفتح. ۸ ـ شهید حاج شیخ علی قدوسی. ۹ ـ آیة الله حاج شیخ حسینعلی منتظری. ۱۰ ـ آیة الله حاج شیخ علی مشکینی. ۱۱ ـ آیة الله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی. ۱۲ ـ آیة الله استاد حاج شیخ ناصر مکارم شیرازی. ۱۳ ـ آیة الله حاج سید موسی شبیری زنجانی. ۱۴ ـ آیة الله حاج سید مهدی روحانی. ۱۵ ـ آیة الله حاج میرزا علی احمدی زنجانی. ۱۶ ـ آیة الله سید کرامت الله شیرازی. ۱۷ ـ آیة الله حاج سید ابوالفضل میرمحمدی. ۱۸ ـ آیة الله شیخ احمد آذری قمی. ۱۹ ـ آیة الله حاج سید فخرالدین طاهری شیرازی. ۲۰ ـ آیة الله حاج سید نورالدین شیرازی. ۲۱ ـ آیة الله حاج شیخ حسین نوری همدانی. ۲۲ ـ آیة الله حاج شیخ عباس ایزدی نجف آبادی. ۲۳ ـ آیة الله حاج سید جلال طاهری اصفهانی. ۲۴ ـ آیة الله حاج سید محمد ابطحی کاشانی. ۲۵ ـ آیة الله حاج سید عبدالرسول شریعتمداری. ۲۶ ـ آیة الله حاج سید محمد حسین تهرانی (لاله زاری). ۲۷ ـ آیة الله حاج شیخ عبدالله جوادی آملی. ۲۸ ـ آیة الله حاج سید محمد حسن مرتضوی لنگرودی. ۲۹ ـ آیة الله حاج شیخ محمد تقی ستوده اراکی. ۳۰ ـ آیة الله حاج شیخ حسین مظاهری اصفهانی. ۳۱ ـ آیة الله حاج شیخ محمد مؤمن قمی. ۳۲ ـ آیة الله حاج سید محمد حسینی کاشانی. ۳۳ ـ آیة الله حاج سید علی محقق یزدی. ۳۴ ـ آیة الله حاج شیخ محمد علی ذاکری شیرازی. ۳۵ ـ آیة الله حاج شیخ حسن شریعتمداری. و جمعی دیگر از بزرگان و معاریف حوزه. خصوصیات و روحیات مـرحوم آیة الله محقق داماد، فرد زاهد و پارسا و بسیار صریح اللهجه،خوش مجلس و شیرین سخن بـودنـد هـرگـز بـه مـقامات صوری و مناصب ظاهری اهمیت نمی دادند از تواضع و ادب خاصی بـرخـوردار بودند او در ایام ماه رمضان در مسجد بازار قم به وعظ و ارشاد می پرداختند، و سخنان وی تاثیر عمیقی در دل شنوندگان باقی می گذاشت. آثار از آثـار عـمـده ایشان، حواشی بر العروة الوثقی مرحوم یزدی، به قلم خودش می باشد ولی تقریرات دروس فقه و اصول ایشان توسط جمعی از فضلای جلسه درس ایشان تحریر و تالیف، و به مرحله چاپ رسیده است. ۱ ـ مـباحث حج، صلوة، صوم، اعتکاف، خمس و قسمت عمده زکات توسط حضرت آیة الله جوادی آملی تقریر و تحریر به چاپ رفته است دوره کتاب الحج درسه جلد چاپ و نشر و کتاب صلوة نیز. ۲ ـ استاد بزرگوار آیة الله مکارم شیرازی دوره درس اصول ایشان را نوشته اند. ۳ ـ آیة الله طاهری اصفهانی، مبحث طهارت و دوره اصول ایشان را تقریر وتحریر نموده اند. ۴ ـ آیة الله شیخ محمد مؤمن، بحث صلوة ایشان را تقریر و تحریر نموده اند. ۵ ـ آیة الله جوادی آملی بحث حج ایشان را تقریر و تحریر نموده اند. وفات مـرحـوم آیة الله العظمی محقق داماد، پس از عمری تلاش و کوشش در راه انجام وظیفه الهی، و پس از تربیت جمعی از شاگردان مجتهد و شایسته، روز چهارشنبه ۲ذی الحجة الحرام سال ۱۳۸۸ ه ق بر اثر سکته قلبی، پس از ۷۵ روز بیماری دار فانی راوداع گفت، و در مقبره ای از مقابر سمت شـرقـی صـحـن مطهر حضرت معصومه (س) باتجلیل و تشییع کم سابقه مدفون گردید . منبعسایت اندیشه قم
ایشان در یک بیت رفیع علمی و ولائی، در احمدآباد یزد، پا به عرصه حیات نهادند والد عالیقدرش مرحوم حجة الاسلام والمسلمین آقای حاج سید جعفر موسوی، یکی از ارادتمندان و شیفتگان مقام شامخ اهل بیت عصمت و طهارت بودندبارها به سفر عتبات عالیات تشرف پیدا کرده بودند در سفر اخیر که با پای پیاده عازم دیار دوست بودند، روح خداجویش به ملکوت اعلی پیوست و کودک هنوز از مادرمتولد نگردیده بود.بـسـیار طبیعی است کودکی که در چنین فضای ولایی و دوستی اهل بیت (ع) چشم و گوش باز نماید، چگونه بار خواهد آمد؟او در ممات پدر، تحت حمایت وعنایت مادر پارسا و عفیفه اش تربیت و پـرورش مـی یـافـت کـه داغ مـادر را نـیز به زودی بر دل گرفت و با کوله باری از غم و اندوه به تحصیلات مقدماتی پرداخت.مـدت کـوتـاهی در اردکان بوده، سپس عازم یزد گردید و پیش اساتید نامداری مانند: مرحوم آقا سید احمد مدرس، مرحوم حاج سید یحی واعظ، مرحوم آقای سید حسن باغ گندمی و مرحوم آقا سید محمد علیرضا حائری به تحصیل مقدمات علوم وسطوح پرداخت و مقداری از قوانین را پیش آیة الله آقای حاج شیخ غلامرضا یزدی تلمذ نمود، و با اشارت و صلاحدید وی، شاگرد ساعی و کـوشـا، عـازم حوزه علمیه قم گردید و این مسافرت همراه بدرقه استاد مهربان و طالب کمال دانشجویش توام بوده است.مرحوم محقق به برکت استعداد ذاتی و ذوق و شوق فراوان تحصیلی، در طی نه سال اقامت در قم، به مراتب عالیه علمی نائل آمدند ضمن تحصیل به تدریس وتعلیم نیز پرداختند.ایـشـان در سال ۱۳۴۱ ه ق، یعنی در حدود ۱۶ سالگی به دروس حضرات آیات میر سید علی یثربی کاشانی (م ۱۳۸۰ ه ق)، مرحوم آقا سید محمد تقی خوانساری (م۱۳۷۱ ه ق)، مرحوم حاج میرزا محمد همدانی (م ۱۳۶۵) و آیات عظام شیخ محموداردکانی، و سید ابوالحسن رفیعی قزوینی و مـرحـوم سید محمد حجت کوه کمری (۱۳۷۲) و سرانجام درس آیة الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری (قدس سره) راه یافته و تلمذ نموده است، و استعداد درخشان خود را در این مـحـاضر منور نشان داده است، و بیشترین بهره را از محضر مبارک زعیم عالیقدر و مؤسس حوزه علمیه قم برده اند، و در اثر احساس لیاقت و استعداد شاگرد، مورد عنایت و توجه خاص استاد عـالـیـقـدرش قـرار گرفته است، و همین عنایت خاص استاد موجب گردیده است که به افتخار دامـادی و مـصـاهـرت وی نـیز نائل آید، و این امر بس بود که عنوان جدیدی بر عنوان پیشین وی (محقق) افزوده شده، و آن کلمه «داماد» است، که به صورت «محقق داماد» در آمده است.حوزه درس فعال پـس از ارتـحال استاد بزرگوار و مؤسس حوزه علمیه قم، معظم له تدریس در حوزه علمیه قم را شـروع و در مـدت انـدکی، محضر درس وی به صورت مجمع فضلا و دانشمندان و محل ملاقات انـدیـشـمـندان اهل درد درآمد، و ایشان از این فرصت عالی ترین بهره ها را برده، و در تمام ایام به تـدریـس و تربیت پرداخته اندروزهایی هم که حوزه تعطیل می شد، بیت شریف ایشان یک مدرس بزرگ، و یک جایگاه رفع اشکالات و بحث و گفتگوی فقهی درمی آمد روزهای جشن و سرور، یاایام سوگواری و عزا نیز، بحث و گفتگوی پربرکت فقهی و اصولی منقطع نمی گردید،و روح جویای کـمـال وی هـرگز از زلال آب شیرین علم سیراب نمی گشت از اینرو، بااینکه ایشان مرجعیت و رفـت و آمد و بیا و برو مردمی دیگر مراجع عظام را نداشتند، واصولاعلاقه ای نیز به این قبیل امور، نـشان نمی دادند، رشته ها وریشه های مرجعیت را از دل کنده و به «غارب» آن افکنده، ومتمحض در علم و تعلیم و تربیت گردیده بودند، و این امرشوخی نیست،ریاضت و مبارزه طولانی می طلبد ازاینرو درس ایشان،مجتهدپرور و مرکزتلاقی افکار و تضارب اندیشه ها بود در اثرهمین تمحض در علم بود که جمعی اززبدگان حوزه به محفل گرم و باصفای وی می شتافتند. شاگردان ۱ ـ مرحوم آیة الله حاج شیخ مرتضی حائری یزدی (درس کفایه). ۲ ـ استاد شهید، آیة الله مرتضی مطهری (اعلی اللّه مقامه الشریف). ۳ ـ شهید دکتر سید محمد حسینی بهشتی. ۴ ـ شهید شیخ عبدالرحیم ربانی شیرازی. ۵ ـ شهید امام موسی صدر (رهبر شیعیان لبنان). ۶ ـ شهید آیة الله حاج آقا مصطفی خمینی. ۷ ـ شهید دکتر محمد مفتح. ۸ ـ شهید حاج شیخ علی قدوسی. ۹ ـ آیة الله حاج شیخ حسینعلی منتظری. ۱۰ ـ آیة الله حاج شیخ علی مشکینی. ۱۱ ـ آیة الله سید عبدالکریم موسوی اردبیلی. ۱۲ ـ آیة الله استاد حاج شیخ ناصر مکارم شیرازی. ۱۳ ـ آیة الله حاج سید موسی شبیری زنجانی. ۱۴ ـ آیة الله حاج سید مهدی روحانی. ۱۵ ـ آیة الله حاج میرزا علی احمدی زنجانی. ۱۶ ـ آیة الله سید کرامت الله شیرازی. ۱۷ ـ آیة الله حاج سید ابوالفضل میرمحمدی. ۱۸ ـ آیة الله شیخ احمد آذری قمی. ۱۹ ـ آیة الله حاج سید فخرالدین طاهری شیرازی. ۲۰ ـ آیة الله حاج سید نورالدین شیرازی. ۲۱ ـ آیة الله حاج شیخ حسین نوری همدانی. ۲۲ ـ آیة الله حاج شیخ عباس ایزدی نجف آبادی. ۲۳ ـ آیة الله حاج سید جلال طاهری اصفهانی. ۲۴ ـ آیة الله حاج سید محمد ابطحی کاشانی. ۲۵ ـ آیة الله حاج سید عبدالرسول شریعتمداری. ۲۶ ـ آیة الله حاج سید محمد حسین تهرانی (لاله زاری). ۲۷ ـ آیة الله حاج شیخ عبدالله جوادی آملی. ۲۸ ـ آیة الله حاج سید محمد حسن مرتضوی لنگرودی. ۲۹ ـ آیة الله حاج شیخ محمد تقی ستوده اراکی. ۳۰ ـ آیة الله حاج شیخ حسین مظاهری اصفهانی. ۳۱ ـ آیة الله حاج شیخ محمد مؤمن قمی. ۳۲ ـ آیة الله حاج سید محمد حسینی کاشانی. ۳۳ ـ آیة الله حاج سید علی محقق یزدی. ۳۴ ـ آیة الله حاج شیخ محمد علی ذاکری شیرازی. ۳۵ ـ آیة الله حاج شیخ حسن شریعتمداری. و جمعی دیگر از بزرگان و معاریف حوزه. خصوصیات و روحیات مـرحوم آیة الله محقق داماد، فرد زاهد و پارسا و بسیار صریح اللهجه،خوش مجلس و شیرین سخن بـودنـد هـرگـز بـه مـقامات صوری و مناصب ظاهری اهمیت نمی دادند از تواضع و ادب خاصی بـرخـوردار بودند او در ایام ماه رمضان در مسجد بازار قم به وعظ و ارشاد می پرداختند، و سخنان وی تاثیر عمیقی در دل شنوندگان باقی می گذاشت. آثار از آثـار عـمـده ایشان، حواشی بر العروة الوثقی مرحوم یزدی، به قلم خودش می باشد ولی تقریرات دروس فقه و اصول ایشان توسط جمعی از فضلای جلسه درس ایشان تحریر و تالیف، و به مرحله چاپ رسیده است. ۱ ـ مـباحث حج، صلوة، صوم، اعتکاف، خمس و قسمت عمده زکات توسط حضرت آیة الله جوادی آملی تقریر و تحریر به چاپ رفته است دوره کتاب الحج درسه جلد چاپ و نشر و کتاب صلوة نیز. ۲ ـ استاد بزرگوار آیة الله مکارم شیرازی دوره درس اصول ایشان را نوشته اند. ۳ ـ آیة الله طاهری اصفهانی، مبحث طهارت و دوره اصول ایشان را تقریر وتحریر نموده اند. ۴ ـ آیة الله شیخ محمد مؤمن، بحث صلوة ایشان را تقریر و تحریر نموده اند. ۵ ـ آیة الله جوادی آملی بحث حج ایشان را تقریر و تحریر نموده اند. وفات مـرحـوم آیة الله العظمی محقق داماد، پس از عمری تلاش و کوشش در راه انجام وظیفه الهی، و پس از تربیت جمعی از شاگردان مجتهد و شایسته، روز چهارشنبه ۲ذی الحجة الحرام سال ۱۳۸۸ ه ق بر اثر سکته قلبی، پس از ۷۵ روز بیماری دار فانی راوداع گفت، و در مقبره ای از مقابر سمت شـرقـی صـحـن مطهر حضرت معصومه (س) باتجلیل و تشییع کم سابقه مدفون گردید . منبعسایت اندیشه قم
[ویکی شیعه] سید محمد محقق داماد (۱۳۲۵ - ۱۳۸۸ق) فقیه، اصولی و از مدرسین حوزه علمیه قم بود. بسیاری از روحانیونی که در انقلاب نقش داشتند و در جمهوری اسلامی مسئولیت پذیرفتند از شاگردان او محسوب می شوند. وی داماد آیت الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی موسس حوزه علمیه قم بود و به همین دلیل لقب داماد را به او دادند. سید علی و سید مصطفی محقق داماد فرزندان او هستند.
سید محمد محقق داماد در سال ۱۳۲۵ق در احمد آباد اردکان به دنیا آمد. پدرش قبل از تولد او برای زیارت به عتبات عالیات رفته و در همین سفر درگذشت. در شش سالگی مادرش را نیز از دست داد. سید محمد پس از تحصیل علوم مقدماتی در اردکان راهی شهر یزد شد.
در حوزه یزد در درس آقا سید احمد مدرسی ، حاج سید یحیی واعظ و سید محمد علیرضا حائری حاضر شد و بعد از اقامت نه ساله در یزد، بنا به پیشنهاد شیخ غلامرضا یزدی در سال ۱۳۴۱ق به قم نقل مکان کرد و در حوزه ی درس اساتید بزرگ حوزه علمیه قم از قبیل میرسید علی کاشانی ، سید محمد تقی خوانساری ، میرزا محمد همدانی ، سید محمد حجت و شیخ عبدالکریم حائری شرکت کرد. آیت الله داماد مورد توجه و عنایت آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری قرار گرفت و با دختر آیت الله حائری ازدواج کرد و به داماد ملقب شد.
سید محمد محقق داماد در سال ۱۳۲۵ق در احمد آباد اردکان به دنیا آمد. پدرش قبل از تولد او برای زیارت به عتبات عالیات رفته و در همین سفر درگذشت. در شش سالگی مادرش را نیز از دست داد. سید محمد پس از تحصیل علوم مقدماتی در اردکان راهی شهر یزد شد.
در حوزه یزد در درس آقا سید احمد مدرسی ، حاج سید یحیی واعظ و سید محمد علیرضا حائری حاضر شد و بعد از اقامت نه ساله در یزد، بنا به پیشنهاد شیخ غلامرضا یزدی در سال ۱۳۴۱ق به قم نقل مکان کرد و در حوزه ی درس اساتید بزرگ حوزه علمیه قم از قبیل میرسید علی کاشانی ، سید محمد تقی خوانساری ، میرزا محمد همدانی ، سید محمد حجت و شیخ عبدالکریم حائری شرکت کرد. آیت الله داماد مورد توجه و عنایت آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری قرار گرفت و با دختر آیت الله حائری ازدواج کرد و به داماد ملقب شد.
wikishia: سید_محمد_محقق_داماد