سید صدرالدین صدر

[ویکی شیعه] سید محمدعلی بن اسماعیل صدر مشهور به سید صدرالدین صدر (۱۲۹۹ - ۱۳۷۳ق) از مراجع تقلید شیعه و متخصص در اصول، رجال، شعر و تفسیر.
او وصی شیخ عبدالکریم حائری یزدی، موسس حوزه علمیه قم بود و پس از وفات استاد خود، به همراه سید محمد تقی خوانساری و سید محمد حجت، سرپرستی حوزه علمیه قم را بر عهده داشت و در حفظ حوزه کوشید. وی پدر امام موسی صدر و سید رضا صدر است.
نام او محمدعلی، کنیه اش ابوالرضا و لقبش صدرالدین بود. با این حال به نام لقبش شهرت یافت و خود نیز همه جا خویش را « صدرالدین » می خواند. در کاظمین به دنیا آمد. نام پدرش آیت الله سید اسماعیل صدر و مادرش صفیه، دختر آیت الله سید هادی صدر بود. دوران کودکی و نوجوانی را کنار پدر و خانواده در سامرا سپری کرد. ریاضیات، ادبیات، منطق و اغلب دروس سطح فقه و اصول را در همان جا نزد اساتید برادر بزرگترش، سید مهدی، فراگرفت. هنگامی که پدرش سید اسماعیل صدر در سال ۱۳۱۴ هجری قمری به کربلا هجرت کرد، او نیز به این شهر رفت و به بهره گیری از پدر و دیگر استادان کربلا پرداخت. سپس به سفارش پدرش، برای تکمیل تحصیلات، رهسپار نجف شد و دروس دوره سطح و خارج را آنجا آموخت.

[ویکی اهل البیت] سید صدرالدین صدر (1299-1373 هـ.ق) از عالمان برجسته و مراجع بزرگی است که در فقه، اصول، رجال، شعر و تفسیر دستی توانا داشت.
او در سال 1299 هـ.ق در کاظمین، در یک خاندان اصیل و شریف به دنیا آمد و راه پیشرفت و رشد و نمو و بالندگی را همانند اغلب ابنا آن خاندان پیش گرفتند. خانواده صدر، یکی از خاندان های پرثمر و اصیل در اسلام می باشد که اصل وتبار به امام موسی بن جعفر علیه السلام می رسانند و شاخه ها و فروع آن در خاورمیانه گسترانده شده است، و در کشورهای ایران، لبنان، عراق، فلسطین، مصر، یمن، عربستان، اردن و دیگر مناطق اسلامی، رجال علمی نامی و شخصیت های بزرگ سیاسی و اجتماعی و سادات جلیل القدر فراوانی را دارند رجالی مانند:
مصلح بزرگ، آیت الله سید عبدالحسین شرف الدین صاحب المراجعات و الفصول المهمه، و آیت الله السید حسن صدر صاحب تاسیس الشیعه لفنون الاسلام، و متفکر بزرگ، امام موسی صدر، و علامه مفضال، مرحوم آیت الله سید رضا صدر، از این شجره طیبه می باشند که همانند ستارگان درخشان و پرفروغ در آسمان علم و دانش و در صحنه سیاست و مدیریت جامعه اسلامی می درخشند و پرتوافکن خاندان خویش و جامعه اسلامی می باشند.‍
ایشان در چنین خاندان اصیل و چنین بیت رفیع و والا قدر چشم به جهان گشود والد عالیقدر ایشان، آیت الله سید اسماعیل صدر، یکی از اکابر علما و فقهای نامی کاظمین بودند که بعدها به کربلا مهاجرت نمودند، وی در عین حالی که گریزان از منصب مرجعیت و فتوی بودند، ولی یک از کاندیداهای آن محسوب می شدند.
ایشان مقدمات علوم را در کاظمین از محضر پدر عالم و بزرگوار و اساتید ادب روز تلمذ نمودند، آن گاه در سال 1328 ه.ق به قصد تکمیل معلومات و تهذیب نفس و تزکیه اخلاق، عازم نجف اشرف گردیدند و در حوزه درس آیت الله العظمی آخوند خراسانی صاحب کفایة الاصول (متوفای 1329 ه.ق) و دیگر بزرگان مانند درس آیت الله العظمی طباطبایی یزدی، صاحب عروة الوثقی (م 1337) و آیت الله نائینی شرکت جستند.
آنگاه در سال 1339 پس از درگذشت والد بزرگوارش به قصد زیارت ثامن الحجج امام رضا علیه السلام عازم ایران گشتند و نزدیک ده سال در مشهد مقدس به ارشاد و اصلاح امور مسلمین پرداختند، و در اثر استقبال طلاب و محصلین، مشغول تدریس شدند و پس از چند سال اقامت در ایران، در سال 1344 به نجف اشرف بازگشتند و ملازم درس آیت الله نائینی گردیدند، و در سال 1349 ه.ق به ایران بازگشته و بنا به درخواست و علاقه مرحوم آیت الله العظمی حائری، مؤسس حوزه علمیه در قم اقامت گزیدند و به عنوان یکی از اساتید و مدرسین مسلم حوزه، مشغول تدریس فقه و اصول گردیدند، و بیشتر به تربیت و تعلیم طلاب پرداختند.
به حدی توجه خاص آن مرحوم را به خود جلب نمودند که او را یکی از دو وصی مورد اعتماد خود قرار دادند که پس از رحلت مؤسس عالیقدر حوزه، با همکاری دو برادر و دو یار وفادار و مجاهد فی سبیل اللّه، آیات عظام: سید محمد حجت کوه کمری، و سید محمدتقی خوانساری به حفظ و نگهداری و حراست از ارزش های حوزه علمیه قم پرداختند، و در تثبیت و ابقای آن کوشیدند، به حدی که در سخت ترین و سیاه ترین ایام با فداکاری لازم و ایثار بی سابقه، دوران فترت را پشت سر گذاشتند و حوزه را به دست زعیم عالیقدر، حضرت آیت الله العظمی حاج آقا حسین طباطبائی بروجردی سپردند.
آیت الله العظمی السید صدرالدین بن سید اسماعیل بن سید صدرالدین الموسوی العاملی الکاظمی، فقیه عظیم الشان و عالم نبیل یکی دیگر از تربیت یافتگان حوزه حائریه می باشد.