سال جهانی ژئوفیزیک

سال جهانی ژئوفیزیک ( فرانسوی: Année géophysique internationale ؛ انگلیسی: International Geophysical Year ) یک پروژهٔ علمی بین المللی بود که از ۱ ژوئیهٔ ۱۹۵۷ تا ۳۱ دسامبر ۱۹۵۸ ادامه داشت. این پروژه نشانگر پایان یک دورهٔ طولانی در خلال جنگ سرد بود که در آن تبادل علمی میان جهان غرب و جهان شرق به طور جدی قطع شده بود. اگرچه سرزمین اصلی جمهوری خلق چین، به عنوان یک استثناء قابل اشاره، به حضور جمهوری چین ( تایوان ) در این پروژه معترض بود، اما در مجموع شصت و هفت کشور در پروژه های سال جهانی ژئوفیزیک شرکت کردند. شرق و غرب توافق کردند که مارسل نیکولت بلژیکی را به عنوان دبیر کل سازمان بین المللی مربوطه نامزد کنند. [ ۱] [ ۲]
این پروژه دربرگیرندهٔ یازده عمل از علوم زمین بود: شفق قطبی، هواتاب، پرتو کیهانی، میدان مغناطیسی زمین، گرانش، فیزیک یونوسفر، اندازه گیری طول جغرافیایی و عرض جغرافیایی ( نقشه برداری دقیق ) ، هواشناسی، اقیانوس نگاری، لرزه شناسی و فعالیت های خورشیدی. [ ۲] زمان بندی سال جهانی ژئوفیزیک به طور ویژه در تناسب با مطالعهٔ برخی از این پدیده ها تنظیم شده بود؛ چرا که این بازهٔ زمانی، اوج چرخه خورشیدی ۱۹ را پوشش می داد.
هم اتحاد شوروی و هم ایالات متحده، به مناسبت این رویداد ماهواره هایی مصنوعی را به فضا پرتاب کردند؛ اسپوتنیک - ۱ شوروی، که در ۴ اکتبر ۱۹۵۷ پرتاب شد، نخستین ماهوارهٔ مصنوعی موفق جهان بود. [ ۳] سایر دستاوردهای قابل توجه سال جهانی ژئوفیزیک شامل اکتشاف کمربند وان آلن توسط اکسپلورر ۱ و توصیف خط الرأس های زیردریایی میان اقیانوسی می شد که تأییدی مهم برای زمین ساخت صفحه ای محسوب می شد. [ ۴] [ ۵] [ ۶]
کشورهایی که در سال جهانی ژئوفیزیک حضور داشتند به شرح زیر هستند:[ ۷]
•   آرژانتین
•   اتریش
•   استرالیا
•   برزیل
•   بلژیک
•   بلغارستان
•   بولیوی
•   برمه
•   کانادا
•   قلمرو سیلان
•   شیلی
•   کلمبیا
•   کوبا
•   چکسلواکی
•   دانمارک
•   دومینیکن
•   اکوادور
•   مصر
•   اتیوپی
•   فنلاند
•   فرانسه
•   آلمان شرقی
•   آلمان غربی
•   غنا
•   یونان
•   گواتمالا
•   مجارستان
•   ایسلند
•   هند
•   اندونزی
•   ایران
•   ایرلند
•   اسرائیل
•   ایتالیا
•   ژاپن
•   کرهٔ شمالی
•   فدراسیون مالایا
•   مکزیک
•   مغولستان
•   مراکش
•   هلند
•   نیوزیلند
•   نروژ
•   پاکستان
•   پاناما
•   پرو
•   فیلیپین
•   لهستان
•   پرتغال
•   فدراسیون رودزیا و نیاسالند
•   رومانی
•   آفریقای جنوبی
•   اتحاد جماهیر شوروی
•   اسپانیا
•   سوئد
•   سوئیس
•   جمهوری چین
•   تایلند
•   تونس
•   بریتانیا
• کنیا
• تانگانییکا
• اوگاندا