چکسلواکی

چکسلواکی ( به چکی: Československo؛ به اسلواکی: Česko‑Slovensko ) کشوری در اروپای مرکزی بود که بین سال های ۱۹۱۸ تا ۱۹۹۲ میلادی وجود داشت و در نهایت به دو کشور جمهوری چک و اسلواکی تقسیم شد.
این کشور در پایان جنگ جهانی اول، با فروپاشی امپراتوری اتریش - مجارستان و با الحاق چهار منطقه موراویا، بوهم، اسلواکی و بخشی از روتنیای کارپات تشکیل شد. مساحت این کشور در سال ۱۹۲۱ میلادی یعنی در ابتدای تأسیس ۱۴۰ هزار کیلومتر مربع و جمعیت آن ۱۳٫۶ میلیون نفر بود.
پیش از آغاز جنگ جهانی دوم، پس از واگذاری اجباری بخشی از سرزمین های خود به کشورهای همسایه از جمله مجارستان، در نهایت تمامی بخش غربی این کشور به عنوان تحت الحمایه زیر سلطه آلمان قرار گرفت و در بخش شرقی آن جمهوری مستقل اسلواکی ایجاد گردید. پس از پایان جنگ و شکست آلمان در سال ۱۹۴۵ میلادی، این کشور برای مدتی به اشغال ارتش سرخ درآمد ولی در نهایت با روی کار آمدن حکومتی کمونیستی استقلال خود را بازیافت. بخش هایی از اراضی شرقی این کشور به اوکراین شوروی ملحق شد.
اکثریت مردم این منطقه را چک ها به همراه اقلیت قابل توجه آلمانی زبان ها تشکیل می دادند. در حالی که نیمه شرقی این کشور که از اسلواکی و روتنیا تشکیل می شد منطقه ای کوهستانی و کمتر توسعه یافته بود. این کشور جامعه ای چند قومیتی و چند زبانی داشت. در سال ۱۹۲۱ حدود ۵۰ درصد کشور را چک ها، حدود ۱۶ درصد اسلواک ها، بیش از ۲۲ درصد آلمانی، بیش از ۵ درصد مجار، حدود ۴ درصد روتنیایی، بیش از ۱ درصد یهودی و کمتر از ۱ درصد لهستانی بودند.
تشکیل این کشور حاصل تلاش طولانی چک ها علیه حاکمان اتریشی خود بود. تمرکز صنایع امپراتوری اتریش - مجارستان در این کشور موجب می شد تا از نظر اقتصادی بهترین شرایط را در میان کشورهای جانشین حکومت خاندان هابسبورگ داشته باشد. این کشور در سال های بین دو جنگ جهانی از نظر سیاست خارجی متحد فرانسه بود و یک پیمان دفاع مشترک با رومانی و یوگسلاوی را به امضا رسانده بود. با این حال وجود قومیت های متعدد رقیب و ملی گرا که بازتابی از ضعف درونی امپراتوری هابسبورگ اتریش بود این کشور را به سوی بی ثباتی سوق داده بود. قانون اساسی ۱۹۲۰ این کشور که یک دولت کاملاً تمرکزگرا را پیش بینی کرده بود در حل مسئله اقلیت های قومی این کشور ناتوان بود. آلمانی ها، مجارها، اوکراینی زبان های روسینیا و حتی اسلواک ها به حکومت مرکزی اعتراض داشتند. همین مسئله موجب سقوط این کشور در سال ۱۹۳۸ شد. از سویی آلمانی ها خواهان الحاق مناطق مرزی آلمانی زبان معروف به سودتنلند به آلمان شده بودند، و اسلواک ها نیز خواهان خودمختاری بیشتری بودند. با تجزیه امپراتوری اتریش پس از جنگ جهانی اول، دو سرزمین چک و اسلواکی اختلافات مذهبی خود را ظاهراً کنار گذاشتند و با اتحاد باهم جمهوری چکسلواکی را تشکیل دادند. چکسلواکی در محاصره دو دولت دشمن؛ آلمان نازی که اتریش را هم به خاک خود ضمیمه کرده بود و مجارستان قرار داشت. قدرت های غربی تمایلی به درگیری با آلمان نداشتند و لهستان نیز رابطه خوبی با چکسلواکی نداشت. هیتلر با تهدید به جنگ مناطق آلمانی نشین را به تصرف خود درآورد و لهستان و مجارستان نیز بخش های دارای اقلیت مجار و لهستانی را به تصرف خود درآوردند. دولت این کشور به چک - اسلواکی به سه واحد خودمختار بوهم و موراویا، اسلواکی و روسنیا تقسیم شد. با آغاز جنگ جهانی دوم آلمان بوهم و موراویا را به دولت تحت الحمایه خود تبدیل کرد، اسلواکی نیز به عنوان یک دولت متحد آلمان درآمد و روسنیا به مجارستان داده شد. پس از پایان جنگ جهانی حدود ۳ میلیون آلمانی از این کشور اخراج شدند و قراردادی برای انتقال مجارها به مجارستان و انتقال چک ها و اسلواک ها از آن کشور به چکسلواکی به امضا رسید. [ ۱]