زغال سنگ

زغال سنگ نام کانی سیاه رنگی است که از پسماند مواد گیاهی دوران های قدیم زمین شناختی ( میلیون ها سال پیش ) تشکیل شده است و به عنوان سوخت و نیز مادهٔ اولیهٔ برخی صنایع شیمیایی برای تولید گاز، کُک، روغن، قطران و غیره استفاده می شود.
برخی از زمین شناسان بر این باورند که زغال سنگ کانی نیست. بخش بزرگی از جِرم زغال سنگ کربن است. از دیگر ترکیبات زغال سنگ میتوان به هیدروژن، نیتروژن، اکسیژن و گوگرد اشاره کرد . انواع زغال سنگ در دوران های گوناگون زمین شناسی و تحت شرایط مختلفی به وجود آمده اند. پوده ( تورب ) ، نخستین مرحله تشکیل زغال سنگ است.
پس از آن به ترتیب لیگنیت، زغال سنگ نیمه بیتومینه، زغال سنگ بیتومینه و زغال سنگ آنتراسیت با درجات مختلف درون داشت مواد تشکیل دهنده قرار دارند.
زغال سنگ از فشرده شدن و تحمل گرما برخی گیاهان به وجود می آید که اکثراً از گیاه سرخس است. [ ۱]
در ذغال سنگ همچنین مقادیر کمی از فلز های گوناگون مانند نیکل، مس، الومنیوم، سرب، ارسنیک و جیوه وجود دارد. مقدار جیوه در ذغال سنگ ppm۵۰_۲۰۰ است و با این توصیف نیروگاه هایی که آن را می سوزانند روزانه هزاران گرم جیوه به هواکره وارد می کنند. [ نیازمند منبع]
زغال سنگ کانی پر انرژی است، که از بقایای درختان، بوته ها و سایر گیاهان زندهٔ میلیون ها سال پیش به وجود می آید. نشو و نمای این گیاهان در دوره هایی که آب و هوای زمین ملایم و مرطوب بود، صورت گرفت. زغال سنگ، یک سنگ رسوبی است. به زغال سنگ ابتدایی که پوک است و مواد فرار زیادی دارد تورب می گویند تورب نامرغوبترین نوع زغال سنگ است قسمت اعظم این ذخایر تقریباً ۲۵۰ میلیون سال پیش پدید آمدند. سپس اوضاع برای رشد سرخس های دانه دار گرمسیری بسیار عظیم و درختان بدون گل غول پیکر، در باتلاق های وسیع فراهم شد. این گیاهان بعد از خشک شدن و از بین رفتن به داخل باتلاق ها می افتادند و بر اثر خروج اکسیژن، فساد بی هوازی تسریع می شد. پوشش گیاهی به ماده ای لجن مانند، به نام پیت ( Peat ) تبدیل شد. پیت در زیر فشار خشک و سخت شد و به زغال سنگ پیت ( لنیت یا لیگنیت، که به زغال سنگ قهوه ای نیز موسوم است ) تبدیل شد. فشار بیشتر و گذشت زمان، زغال سنگ قیردار را به وجود آورد، که هر ۶ متر ضخامت رسوب گیاهان نخستین به ۰٫۳ متر زغال سنگ تبدیل شده بود که به آن بیتومین می گویند و در نهایت سخت ترین و مرغوب ترین نوع زغال سنگ، یعنی آنتراسیت ( Anthracite ) را به وجود آورد.

زُغال سنگ (coal)
مادّۀ معدنی سیاه رنگ یا متمایل به سیاه، حاصل از تراکم مواد گیاهی دیرینه در شرایط باتلاقی گرمسیری. زغال سنگ مادّه ای سوختی است و در صنایع شیمیایی نیز کاربرد دارد. زغال سنگ را برحسب میزان کربنموجود در آن طبقه بندی می کنند. انواع اصلی زغال سنگ عبارت اند از آنتراسیتکه براق است و حدود ۹۰ درصد کربن دارد، زغال سنگ قیریکه براق با لکه های کدر است و حدود ۷۵ درصد کربن دارد، و لیگنیتکه چوبی و دارای حدود ۵۰ درصد کربن است و رفته رفته به توربتبدیل می شود. سوزاندن زغال سنگ یکی از علل اصلی بارش باران اسیدیاست.
تشکیل زغال سنگ. زغال سنگ در جایی تشکیل می شود که مواد گیاهی انباشته می شوند، اما کاملاً نمی پوسند و لایه های تورب تشکیل می دهند. با گذشت زمان، تورب مدفون و فشرده می شود و لیگنیت حاصل می شود. افزایش فشار و دما سبب تولید زغال سنگ قیری با درصد کربن بالاتر می شود. در اعماق زیاد و با افزایش دما، متان احیا می شود و آنتراسیت با درصد کربن بسیار بالا به دست می آید.