روح القدس

[ویکی شیعه] رُوح ُ القُدُس به معنای روح پاک از موجودات مقرب الهی است. این کلمه در کتاب مقدس، قرآن و جوامع حدیثی متعدد بکار رفته است. درباره حقیقت روح القدس و اینکه اشاره به چه موجودی است، چند نظر در میان نظریه پردازان اسلامی و مسیحی ارائه شده که از جمله می توان به جبرئیل، موجودی از عالم امر خداوند، انجیل، اسم اعظم خدا، عقل فعال، روح الارواح، اقنوم سوم و موجودی بالاتر از ملائکه اشاره کرد. در منابع دینی کارویژه هایی از جمله خلقت حیات و آفرینش موجودات، ابلاغ پیام خدا به پیامبران، یاری رساندن به مؤمنان، وسیله عبادت و توبه به درگاه خداوند، مبدأ علم انبیا و منشأ القاء حکم و علم به اهل بیت (ع) و اولین شفاعت کننده در روز قیامت به روح القدس نسبت داده شده است.
روح القدس به معنای روح پاک (Holy spirit)، نام خاص یکی از موجودات مقرب الهی است که از عیب ها و نفص ها منزه است. این کلمه از دو واژه «روح» به معنای روان، جان و نسیم و «القدس» به معنای برکت، طهارت و پاکی ترکیب یافته است. این واژه در کتاب های آسمانی ادیان ابراهیمی به ویژه مسیحیت و اسلام آمده و مصادیقی از جمله جبرئیل، اقنوم سوم، نیروی غیبی در وجود همه مومنان، روحی که بر مریم مقدس وارد شد، برای آن ذکر شده است.
بعضی دلیل این نام گذاری را به حیات بخشی و تقدیس قلوب مؤمنین توسط روح القدس مرتبط دانسته اند و به سبب علاقه روح القدس به خدا و مسیح به او نام های روح الله و روح مسیح نیز داده شده است.

روح القُدُس یا جان پاک[ ۱] واژه و مفهومی است که در ادیان ابراهیمی همانند یهودیت، مسیحیت، اسلام و همچنین در بهائیت از آن یاد شده است.
روخ قدش ( به عبری: ) عبارتی است که در عهد عتیق و نوشته های یهودی برای اشاره به روح یهوه بکار رفته است. [ ۲] روح القدس در یهودیت به جنبه الهی نبوت و خرد اشاره دارد. همچنین به نیروی الهی کیفیت و تأثیر خدا بر جهان و آفریده هاش اشاره می کند. [ ۳]
بر اساس آیه دوم و سوم فصل اول کتاب پیدایش، روح خدا ( روح القدس ) به همراه خدای پدر و کلام زنده خدا ( مسیح ) در زمان پیدایش هستی حضور داشته اند و هر سه یک ذات هستند و لذا روح القُدُس به همین ترتیب شخصیت سوم تثلیث و خدا است. مسیحیان اعتقاد دارند که خدا در ذات خود واحد است، اما در عین حال، در عین ذات واحد، در سه شخصیت وجود دارد که هر سه کاملاً خدا هستند.
در نمادشناسی مسیحیت دو نماد از عهد جدید روح القدس در ارتباط هستند: یکی کبوتر سفید[ ۴] ( بر اساس روایت نزول روح القدس به شکل کبوتر در زمان غسل تعمیدی مسیح در رود اردن ) و دیگری «زبانه های آتش» ( بر اساس روایت نزول روح القدس بر حواریون مسیح در عید پنجاهه به شکل زبانه های آتش ) . [ ۵] [ ۶]
در اسلام، روح القدس یکی از فرشتگان مقرب است که در قرآن به عنوان فرشته وحی یا همان جبرئیل نام برده شده است. ( بنابر یکی از تفاسیر ) البته القاب دیگری نیز برای او به کار برده شده است، مانند: روح الامین، [ ۷] شدیدالقوی، [ ۸] ذومره، [ ۹] امین وحی، و مسئول عالم ذر. [ ۱۰] [ ۱۱] البته مفسرینی نیز روح القدس را جُدایِ جبرئیل، امین دانسته اند و وی را مسئول وحی در تمام سطوح ( زنبور عسل و… ) دانسته اند.

روح القدس (دین). روحُ القُدُس (دین)(Holy Spirit)
اُقنوم (به معنی جوهر، شخصیت، خرد) سوم از تثلیث مسیحی در کنار دو دیگر، اب و ابن، خدای پدر و خدای پسر (عیسی). نیز مشهور به پاراکله (فارقلیط) (از یونانی به معنی «تسلی بخش»). معمولاُ به صورت کبوتری سفید تصویر می شود. در عهد عتیق، روح القدس نفخۀ حیات بخش الهی است. در عهد جدید، مسیحیان معتقدند که کار عیسی امکان تولد روح القدس را در انسان پدید آورد و روح القدس خدای جان بخشی است که در کار دنیا دست و دخالت دارد. هنگام تعمید عیسی، یوحنای معمدان گفت که او با آب تعمید می دهد، ولی عیسی با روح القدس. این اتفاق، در اعتقاد مسیحیان، مؤمنان را وارد زندگی تازه می کند و وقتی اعتقادنامۀ نیقیه را می گویند ایمانشان را به روح القدس تأیید می کند. به روایت انجیل ها، عیسی پیش از ترک حواریانش از آنان خواست که کار او را ادامه دهند. او سوگند خورد که همیشه در کنارشان خواهد ماند و روح القدس را برای الهام بخشی و تسلی و هدایت آن ها خواهد فرستاد. آن ها حضور روح القدس را در روز عید یهودی شاووعوت (عید پنجاهه) احساس کردند و از آن پس زندگی شان تغییر کرد. هنگامی که برای موعظه، شفای بیماران و دعوت مردم به دین مسیح از جایی به جایی می رفتند، دست هدایتگر روح القدس را پشتیبان خود احساس می کردند. بسیار کسانی هم که به دین جدید گرویدند، اعتقاد پبدا کردند که به واسطۀ تعمید و دست گذاری، روح القدس در آن ها حلول می کند. عید مسیحی پنجاهه یادروز کلیسای مسیحی به شمار می رود و شش هفته پس از عید قیام/فصح در یکشنبۀ سفید برگزار می گردد. پنجاهه عید گرامی داشت اعطای روح القدس به بشر، حضور خدا در درون انسان و عمل خداوند در زمین است. به سبب سنت دیرینۀ تعمید در عید پنجاهه این روز به یکشنبۀ سفید نیز شهرت یافته، زیرا تعمیدشوندگان جامۀ سپید به تن می کردند. در قرآن چهار بار به این نام اشاره شده است (بقره: ۸۷؛ ۲۵۳؛ مائده: ۱۱۰؛ نحل: ۱۰۲). برخی مفسران مسلمان روح القدس را «اسم اعظم» می دانند و برخی دیگر برآنند که مراد از آن جبرئیل است.

روح القدس (نشریه). روحُ القُدُس (نشریه)
نشریۀ سیاسی، اجتماعی، انقلابی، چاپ تهران. به مدیریت شیخ احمد تربتی (ملقب به سلطان العلمای خراسانی) و از روزنامه های معروف صدر مشروطیت بود که دوبار توقیف شد. از ۲۵ جمادی الثانی ۱۳۲۵/۱۲ مرداد ۱۲۸۶ تا ۱۷ جمادی الاول ۱۳۲۶/۲۷ خرداد ۱۲۸۷ هفتگی منتشر می شد و آخرین شمارۀ آن شمارۀ ۲۸ سال اول بود. دیدگاه های اصلاح طلبانه داشت و به سبب مقاله های تند و انقلابی مورد توجه بسیاری از آزادی خواهان بود و دربار و حکومت را سخت می آزرد. در شمارۀ سیزدهم (۲۹ رمضان ۱۳۲۵)، مقالۀ جنجالی «نطق غیبی یا اشارۀ لاریبی» چاپ شد که در آن محمدعلی شاه را قصاب خوانده و با اشاره به داستان انقلاب فرانسه و سرنوشت لوئی شانزدهم (که با گیوتین کشته شد) به مرگ تهدیدش کرده بود. نخستین محاکمۀ رسمی یک روزنامه در دورۀ مشروطه محاکمۀ روح القدس بود. بار دوم هم پس از حمله به مجلس و تعطیل عمومی مطبوعات توقیف شد. در زیر نام و نشان نشریه، این جمله چاپ می شد: «جریده ای است آزاد، علمی، سیاسی و پولتیک بحث می نماید و ابداً شئونات و عناوین ظاهری، مانع از اظهار مطلب نخواهد بود». در ۱۳۶۳، دورۀ روح القدس تجدید چاپ شد.