روان شناسی اجتماعی

روان شناسی اجتماعی مطالعه موضوعات، مشکلات و مسائل مرتبط با روان شناسی و جامعه است. [ ۱] روان شناسی اجتماعی، اثرات حضور دیگران را بر رفتار فرد یا رفتار خود را تحت تأثیر گروه مورد بررسی و مطالعه قرار می دهد. روشن است که تأثیر دیگران بر فرد مستلزم وجود روابط متقابل بین خود با دیگران است. بنابراین به یک تعریف دیگر روان شناسی اجتماعی به عنوان علم مطالعه رفتار متقابل بین انسان ها یا علم مطالعه تعامل انسان ها شناخته می شود.
به عبارت دیگر، روان شناسی اجتماعی روش مطالعهٔ علمی رفتار و واکنش و عملکردهای فرد در حضور جمع یا حضور تلویحی افراد است. تفاوت روان شناسی اجتماعی با جامعه شناسی در این است که جامعه شناسی کلیات جامعه از جمله آمار، مهاجرت، نسبت تعداد افراد براساس جنسیت و حرکت جامعه به سوی گرایش خاص را بررسی می کند اما روان شناسی اجتماعی رفتار فرد در جامعه را بررسی می کند و تفاوت آن با روان شناسی عمومی تنها یک تفاوت اعلام شده است که روان شناسی عمومی به بررسی مسائلی عمومی تر می پردازد. کتاب روان شناسی اجتماعی به تألیف الیوت ارونسون یکی از کتاب های معتبر این رشته است. روان شناسی اجتماعی به مطالعه تمامی حرکات، افکار، رفتارها و کنش ها و واکنش های فرد در فضای جامعه می پردازد که فرد برای رفع نیازهای جنسی و غریزی خود بروز می دهد؛ بنابراین اگر برخی رفتارهای فرد در جامعه ناشی از چیزی غیر از رفع نیاز باشد روان شناسی اجتماعی به آن نمی پردازد مثل اقدام فرد به حل یک مسئله ریاضی یا نفس کشیدن. [ ۲]
واژه های تفکر، احساسات و رفتار شامل متغیرهای رفتاری است که در هر انسانی قابل سنجش است.

روان شناسی اجتماعی (جامعه شناسی). روان شناسی اجتماعی ( به انگلیسی: social psychology ) [ الف] شاخهٔ از جامعه شناسی بوده و روابط میان افراد و اجتماع را مورد مطالعه قرار می دهد. [ ۱] هرچند روانشناسی اجتماعی موضوعات مشابه که در شاخه متناظرش در روان شناسی نیز به آن پرداخته را نیز مورد مطالعه قرار می دهد. این حوزه نسبتاً روی تأثیر ساختار اجتماعی و فرهنگ روی برآمدهای فردی مانند شخصیت، رفتار و موقعیت فرد در سلسله مراتب اجتماعی تأکید بیشتری دارد. محققین به طور گسترده روی تحلیل های سطح بالاتر تمرکز نموده و اساساً به گروه ها و نوع روابط میان مردم می پردازند. این حوزه فرعی جامعه شناسی به طور کلی دارای سه نگرش اساسی است: تعامل گرایی نمادین، [ ب] ساختار اجتماعی[ پ] و شخصیت[ ت] و روانشناسی اجتماعی ساختاری. [ ث] [ ۱]
برخی از موضوعات اصلی که در این حوزه مورد مطالعه قرار می گیرند عبارتند از: پایگاه اجتماعی، قدرت ساختاری، دگرگونی اجتماعی - فرهنگی، نابرابری اجتماعی و پیش داوری، رهبری و رفتار بین گروهی، مبادله اجتماعی، تضاد گروهی، [ ج] مدیریت و تشکیل تأثیر گذاری، [ چ] ساختارهای مکالمه ای، [ ح] اجتماعی شدن، ساخت گرایی اجتماعی، هنجارهای اجتماعی و کج رفتاری، هویت اجتماعی و نقش ها و رنج عاطفی. [ خ]
روش های اصلی برای جمع آوری داده، شامل: نمونه گیری آماری، مشاهدات میدانی، مطالعات حاشیه ی، [ د] آزمایش های میدانی[ ذ] و آزمایش های کنترل شده می باشد.
رویکرد جامعه شناختی از روانشناسی اجتماعی با مطالعهٔ چارلز کولی جامعه شناس، تحت عنوان «طبیعت انسان و نظم اجتماعی»[ ر] در ۱۹۰۲ میلادی ظهور کرد که در آن مفهوم خودشناسی در آینه دیگران[ ز] را معرفی نمود. پس از وی، جامعه شناس «ادوارد آلزورت راس»[ ژ] اولین کتاب درسی در حوزه جامعه شناسی اجتماعی را تحت عنوان روان شناسی اجتماعی[ س] را در ۱۹۰۸ میلادی به چاپ رسانید. جیکوب ال. مورنو، چند دهه بعد نخستین ژورنال دانشگاهی این حوزه را تحت عنوان «جامعه سنجی»[ ش] در ۱۹۳۷ میلادی تأسیس نمود. هرچند نام این ژورنال دانشگاهی در سال ۱۹۷۸ میلادی به روانشناسی اجتماعی تغییر داده شده و سپس یک سال بعد از آن به نام کنونی اش یعنی «فصلنامه روانشناسی اجتماعی»[ ص] تغییر نام شد.
ویلیام و دوروتی توماس در دهه ۱۹۲۰ میلادی، چیزی را معرفی نمودند که نه تنها به یک اصل اساسی در روانشناسی اجتماعی بلکه به یک اصل اساسی در کل جامعه شناسی مبدل گردید. این دو در ۱۹۲۳ میلادی، مفهوم تعریف وضعیت را معرفی نمودند[ ۲] و متعاقب آن قضیه توماس ( یا اصل توماس ) در ۱۹۲۸ میلادی معرفی گردید:[ ۳] [ ۴]

روان شناسی اجتماعی (social psychology)
شاخه ای از روان شناسی دربارۀ رفتار اشخاص در گروه ها، و شیوه های ارتباط آنان با یکدیگر و با جامعه ای که عضوی از آنند. در این شاخه انواع رفتارهای اجتماعی، نگرش ها و فرض های اولیه و معنا دهنده به این رفتارها، مطالعه می شود. دو رویکرد عمده در این زمینه وجود دارد؛ رویکرد نخست اشخاص را ناظر یا ادراک گر محیط اجتماعی تلقی می کند که نکاتی را دربارۀ محیط می آموزند و براساس آن ها نگرش ها و قضاوت هایشان را شکل می دهند. این رویکرد با روان شناسی تجربی عمومی و دیگر علوم زیستی رابطه دارد. بنابر رویکرد دوم، اشخاص در محیط اجتماعی کنش متقابل دارند، یعنی بر محیط اثر می گذارند و از آن تأثیر می پذیرند. بدین ترتیب، این رویکرد با جامعه شناسی و دیگر علوم اجتماعی مشترکاتی دارد.