دمشق

[ویکی فقه] دمشق پایتخت کشور سوریه می باشد و طبق نقل ها دمشق محل فرود آدم و همسرش بوده است. شهر دمشق در راستای سیاست توسعه گسترش قلمرو پس از پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم)، در ماه محرم سال ۱۴ه. ق به وسیله سپاهی از مسلمانان، به فرماندهی خالد بن ولید با صلح فتح شد.
در مورد علت نامگذاری این شهر به دمشق، سخنان متعددی بیان شده است. دمشق در لغت به معنای سرعت در عمل است و برخی معتقدند که علت نامگذاری دمشق به این نام، آن است که مردم این شهر در ساخت دمشق سرعت عمل به خرج داده اند. در این میان مورخانی چون ابن کلبی برآنند که نام دمشق برگرفته از نام شخصی است که نام او دماشق بن قانی بوده که وی از نوادگان حضرت نوح بوده است.
بنا کننده شهر دمشق
در مورد کسانی که دمشق را بنا نهاده اند نیز سخنانی چند بیان شده و از افراد مختلفی به عنوان بنا کنندگان این شهر یاد شده است. بیوراسف، جیرون بن سعد، عازر غلام ابراهیم (که نامش دمشق بوده است)، دماشق فرزند نمرود و دمشق بن ارم (که او نیز همچون جیرون بن سعد از نوادگان حضرت نوح است) کسانی هستند که از آنها به عنوان بانیان و پدیدآورندگان شهر دمشق یاد شده است.گفته شده است که جیرون بن سعد پس از بنای شهر نام آن را ارم ذات العماد نامید.در نقلی دیگر آمده است که حضرت هود اولین کسی بود که شهر دمشق را بنیان نهاد و او اولین کسی بود که به دمشق آمد و دیوار جامع دمشق را بنا نهاد. بنا بر برخی از روایات وارده، دمشق دومین مکانی بوده است که بعد از طوفان حضرت نوح در زمین مشخص گردید. به هر روی، دمشق در کنار شهرهایی چون؛ کعبه و مصر از شهرهای قدیمی و با قدمت جهان به شمار می رود. برخی معتقدند که این شهر در سال سه هزار و صد و چهل و پنج که از عمر جهان سپری شده، ساخته شده است.
دمشق در قرآن و روایات
بر طبق نقل ها دمشق محل فرود آدم و همسرش بوده است. همچنین بنا بر برخی اخبار گذشتکان، دمشق محل زندگی حضرت نوح (علیه السّلام) بوده و ایشان کشتی خود را در این منطقه ساخت. بنابر برخی روایات، بعضی از آیات قرآن نیز در ارتباط با شهر دمشق نازل شده است. گفته شده است که تین در آیه «والتین و الزیتون» نام کوهی در دمشق است. اخباری مبنی بر زاده شدن حضرت ابراهیم (علیه السّلام) در اطراف دمشق به ما رسیده است. روایتی نیز وجود دارد که در آن رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) مکان نزول حضرت عیسی در هنگام ظهور حضرت مهدی (عج الله تعالی فرجه) را دمشق دانسته اند. بر طبق برخی اخبار دعا در چند جای دمشق به اجابت می رسد: اول غار خون که در کوه قاسیون واقع شده است و گویا محل عبادت پیامبران الهی بوده است. دوم غار کوه نیرب که جایگاه حضرت عیسی (علیه السّلام) و نمازخانه حضرت ابراهیم است و گفته شده که قبر حضرت موسی (علیه السّلام) نیز در آن مکان واقع است.
ویژگی های شهر دمشق
...

[ویکی شیعه] دِمَشق، پایتخت سوریه، از قدیمی ترین شهرهای اسلامی است که در سال سیزده یا چهارده قمری به دست مسلمانان فتح شد. این شهر، پایتخت خلافت امویان بود. قبرستان باب الصغیر، حرم حضرت زینب (س)، حرم حضرت رقیه، زیارتگاه رأس الحسین و مقام رؤوس شهدای کربلا از اماکن زیارتی دمشق است. برخی منابع، دمشق را زادگاه ابراهیم، محل سکونت نوح، مدفن ۲۷۰۰ پیامبر از جمله موسی و محل نزول عیسی در آخرالزمان شمرده اند.
بر اساس یکی از مشهورترین اسطوره های یونانی، دمسکوس فرزند هرمس، دمشق را به نام خود بنا نهاد. بر اساس روایات اسطوره ای در منابع تاریخی دوره اسلامی، دمشق را فرزند حضرت نوح با نام دمشق یا دماشق بنا گذاشت.
بنابر یافته های باستان شناسان و بر اساس سنگ نوشته های یافت شده در تپه های باستانی دمشق، حیات بشری در دمشق به هزاره نهم پیش از میلاد مسیح می رسد، اما سابقه کاربرد نام دمشق به میانه سال های ۱۴۰۳ تا ۱۳۴۷ پیش از میلاد مربوط است.

[ویکی اهل البیت] کلید واژه: شهرهای اسلامی، دمشق، تاریخ دمشق، اماکن زیارتی دمشق، اماکن سیاحتی دمشق،
شهر دمشق پایتخت کشور سوریه می باشد، این شهر یکی از شهرهای باستانی جهان است که پیشینه ای بسیار کهن دارد. شهر دمشق آثار باستانی، مساجد، زیارتگاه ها و مراقد بسیاری را در خود جای داده است و اصولاً پایتخت هر کشوری، اهمیت زیادی در عرصه آشنایی افراد با آن کشور دارد و معمولاً افراد در هنگام ورود به هر کشوری ابتدا وارد پایتخت آن کشور می شوند، لذا آشنایی کامل با دمشق از جهات فوق الذکر حائز اهمیت است.
واژه «دمشق» یا «دماسکو» «Demascus»، در اصل آرامی، کلدانی یا سریانی قدیم بوده است. در نوشته ای «هیروگلیفی» که از پانزده قرن قبل از میلاد به دست آمده، نام «تمسقو» یا «دماسکو» در آن دیده شده است. همچنین نام دماسکو در آثار معبد «کرنک» متعلق به 18 قرن قبل از میلاد نیز به چشم می خورد.
برای دمشق اسامی بسیار گفته اند. نخستین نام آن «جَلِقْ» و سپس به علت انتساب به جیرون بن سعد بن عاد بن ارم بن سام بن نوح «جیرون» بوده است. «ارم ذات العماد» که در قرآن کریم آمده است و همچنین عذراء، بیت رامون، عین الشرق، باب الکعبه، فسطاط المسلمین نیز از نام های دیگر آن است.
بسیاری از تاریخ نویسان معتقدند که تاریخ بنای شهر دمشق به هزاره سوم قبل از میلاد بازمی گردد و قدیمی ترین اسناد برجای مانده در این خصوص متعلق به تمدن باستانی ایبلا (تپه مریدخ) است که در سال 1975 م. کشف شد و در الواح گلی برجای مانده از این دوران نام شهر دمشق به صورت «دمشقی» آمده است. هیچ گونه اطلاعات مستندی درباره شکل ظاهری شهر در هزار سوم قبل از میلاد و نقش و اهمیت این شهر در آن روزگار وجود ندارد.
تاریخ مکتوب شهر دمشق در نیمه دوم هزاره دوم قبل از میلاد در دوران آموریان آغاز شده است و شهر دمشق در پایان هزاره دوم قبل از میلاد به عنوان پایتخت دولت کوچک آرامی ها وارد عرصه تاریخ می شود. فراوانی آب و زمین های حاصلخیز و آب و هوای معتدل باعث شد که آرامی ها حکومت های محلی کوچک در مناطق مختلف سوریه به وجود آورند. از جمله آن ها حکومت محلی دمشق بود و شهر دمشق به علت وجود رودخانه بردی و مناطق پرباران مورد توجه آرامی ها بود به گونه ای که آرامی ها به آن «دارمیسق» می گفتند که به معنی محل پرآب بوده است.
توسعه شهر دمشق از دوران آرامی ها به تدریج آغاز گردید و روز به روز بر جمعیت و آبادانی آن افزوده شد. در نیمه هزاره اول قبل از میلاد به تدریج آشوری ها قدرت گرفته و امپراتوری خود را بنا نهادند و این امپراتوری توانست دولت کوچک آرامی را در معرض تهدید قرار دهد و بین برخی از پادشاهان آرامی و پادشاهان آشوری جنگ هایی روی داد و عاقبت آشوری ها موفق شدند در سال 841 ق.م بسیاری از زمین های شام را تصرف کرده و خود را به ساحل فنیقیه برسانند و دمشق پس از مدتی محاصره عاقبت در سال 734 ق.م توسط «آدد نیراری سوم» سقوط کرد. احتمالاً بقایای شهر آرامی امروزه در بخش غربی شهر دمشق مدفون شده است. مهم ترین بناهای آرامی در شهر دمشق شامل معبد خدای تندر «خدای حدد» و کاخ سلطنتی بوده است که امروزه مسجد اموی بر بقایای معبد حدد ساخته شده است و اثری از قصر سلطنتی آرامی برجای نمانده است.
در قرن هفتم قبل از میلاد کلدانی ها بر شهر دمشق سلطه یافتند و چندی نگذشت که در سال 538 ق.م این شهر به تصرف ایرانیان درآمد و در حدود دویست سال در تحت سیطره هخامنشیان قرار داشت و یکی از ایالت های ایران به شمار می رفت تا این که عاقبت در سال 333 ق.م اسکندر مقدونی این شهر را به تصرف خود درآورد و پس از وی این شهر در تحت سیطره جانشینان اسکندر یعنی سلوکیان قرار گرفت و آنان توجه زیادی به دمشق داشتند هر چند که پایتخت سلوکیان، شهر انطاکیه بود. در این دوره فرهنگ هلنیستی بر شهر دمشق حاکم بوده و شاهد آمیختگی فرهنگ شرق و غرب در این شهر بوده ایم و در همین دوران زبان یونانی در این شهر رایج و متداول بود. در اواخر دوران یونانی در جنوب سرزمین شام دولت عربی نبطیان که پایتخت آن شهر البتراء بود شکل گرفت، محدوده این دولت شامل زمین های اردن و حوران بود و این دولت موفق شد که در سال 85 ق.م در دوران حکمرانی حارث سوم و در سال 37 م. در دوران حکمرانی حارث چهارم شهر دمشق را به تصرف درآورد.

دِمِشْق (Damascus)
مسجد اموی، دِمِشْق
مسجد اموی، دِمِشْق
مسجد اموی، دِمِشْق
مسجد اموی، دِمِشْق
مسجد اموی، دِمِشْق
مسجد اموی، دِمِشْق
(یا: شام؛ به عربی دِمَشق) پایتخت و بزرگ ترین شهر سوریه، بر کرانۀ رود بارادا، در دامنۀ کوه قاسیون، در ۱۰۰کیلومتری جنوب شرقی بیروت، واقع در جلگۀ سرسبز و حاصل خیز غوطه. ۲,۳۸۱,۸۰۰ نفر جمعیت دارد (۲۰۰۳). بیشتر جمعیت آن مسلمان است، اما اقلیت مسیحی نیز دارد. درآمد مردم شهر و پیرامون آن از کشاورزی، صنایع دستی، صنایع سبک و جهانگردی است. تولیدات آن عبارت اند از ابریشم، کالاهای چوبی، منسوجات، و ظروف برنجی و مسی. در گذشته، دیبا و پولاد دمشق شهرت جهانی داشت. نقل است دمشق قدیمی ترین شهر جهان است که پیوسته مسکونی بوده و حتی در روزگار عهد عتیق نیز شهری باستانی محسوب می شد. این شهر در هزارۀ ۴پ م بنا شد و در قرن ۱۱پ م پایتخت آرامیان بود. در ۷۲۳پ م به دست آشوریان افتاد. در قرن ۶پ م به تصرف ایرانیان درآمد. در ۳۳۲پ م یکی از سرداران اسکندر مقدونی، در ۶۳پ م رومی ها، در ۶۱۲م خسروپرویز، و در ۶۳۵م (۱۴ق) مسلمانان آن را فتح کردند. معاویه دمشق را مقرّ حکومت خود قرار داد (۳۶ق/۶۵۶م). این شهر همچنین چندین بار به اشغال مصری ها، مغول ها، و ترک ها درآمد. فاطمیان، قرامطه، سلجوقیان، ایوبیان، و ترکان بر شام فرمان راندند و عباسیان به نابودی آثار امویان کمر بستند. تیمور در اوایل قرن ۹ق/۱۴۰۱م دمشق را غارت کرد و به آتش کشید و هنرمندان و صنعتگران شهر را با خود به سمرقند برد. پس از سقوط دولت ممالیک بُرجی، ترکان عثمانی بر آن مسلط شدند. در ۱۳۳۷ق/۱۹۱۸م، در جنگ جهانی اول، انگلیسی ها به کمک اعراب آن را از تصرف ترک ها درآوردند. در ۱۳۳۹ق/۱۹۲۰م، پایتخت سوریه شد، که در آن زمان تحت قیمومت فرانسه بود. بعد از جنگ جهانی دوم (۱۹۴۶م) دمشق پایتخت سوریۀ مستقل شد. مهم ترین بنای قدیمی این شهر مسجد اُمَوی (۸۷ق/۷۰۵م) است، که در محل کلیسای جامع مسیحیان (مربوط به قرن ۵م) ساخته شده است. آرامگاه صلاح الدین ایوبی نیز در همین مکان است. قدمت این دژ به ۶۱۷ق/۱۲۱۹م می رسد. زینبیه، که به اعتقاد شیعیان آرامگاه حضرت زینب است، نزدیک دمشق و مدفن دکتر شریعتی است. این شهر در دوره های جدید از مهم ترین مراکز فرهنگی جهان عرب بوده است. ازجمله بزرگانی که در دمشق زیسته یا زاده شده اند عبارت اند از اخطل، شهر زوری، ابن عساکر، عمادالدین اصفهانی، ابن اثیر، و ابن طولون از قدما و آدونیس و نزار قَبّانی از معاصران.