[ویکی فقه] بنوموسی، سه برادر به نام های محمد، احمد و حسن فرزندان موسی بن شاکر، از برجسته ترین دانشمندان و مهندسان کشور ایرانی قرن سوم هجری بوده اند.
با آنکه فهرست نویسان و مورخان بسیاری در آثار خود از این برادران نام برده اند اما دانسته های ما به ویژه درباره زندگی آنان زیاد نیست. این برادران را با لقب بنومنجم و پدر آنها موسی بن شاکر را موسی منجم نیز نامیده اند. بنومنجم لقبی است که بعدها به فرزندان یحیی بن ابی منصور نیز داده شد. از زمان تولد سه فرزند موسی، محمد و احمد و حسن، اطلاعی در دست نیست، اما از آنجا که اسامی آنان همه جا به همین ترتیب ذکر شده است، می توان گفت که توالی سنی آنان نیز به همین ترتیب بوده است. قفطی نیز محمد را بزرگ ترین و حسن را کوچک ترین برادر دانسته است. کنیه محمد را ابوجعفر دانسته اند. اما یافعی ابوعبدالله را کنیه محمد می داند. ابن یونس کنیه احمد را ابوالقاسم نوشته است.
پدر خاندان بنوموسی
موطن پدر آنان خوارزم گفته شده و او را موسی بن شاکر خوارزمی نیز نامیده اند. زندگی موسی بن شاکر را هاله ای از افسانه فرا گرفته است. برابر این افسانه که قفطی آن را ذکر کرده است، موسی نخست راهزن بود ولی از این کار توبه کرد. ابن عبری نیز به این حکایت اشاره ای کرده است. اما نوشته قفطی درباره موسی بن شاکر و احترام مأمون به وی تناقض آمیز به نظر می رسد. موسی بن شاکر منجم مأمون بود و ابن عبری نقل قولی را از یحیی بن ابی منصور درباره طالع استخراج شده پیامبری دروغین از قول موسی بن شاکر نقل کرده است. راهیابی بنوموسی به دربار مأمون نیز از طریق مناسبات نزدیکی که موسی با خلیفه داشت صورت گرفت.
سرگذشت برادران بنوموسی
با مرگ موسی بن شاکر در زمان خلافت مأمون، بنوموسی که خردسال بودند تحت سرپرستی مأمون به فراگیری علوم در بیت الحکمه پرداختند. مأمون نخست اسحاق بن ابراهیم مصعبی و سپس یحیی بن ابی منصور را به سرپرستی ایشان گمارد. احمد یوسف الحسن با توجه به بعضی قرائن چنین نتیجه گرفته است که بنوموسی در اوایل خلافت مأمون بین هفت تا ده سال و در پایان خلافت او بین ۲۷ تا ۳۰ سال داشته اند. به نوشته قفطی این برادران در نوجوانی و حین علم آموزی در زمان مأمون وضع مادی مناسبی نداشتند، اما پس از آن و به ویژه در زمان خلفای پس از مأمون صاحب ثروت و نفوذ فراوان شدند. به نوشته قفطی درآمد سالانه محمد در بغداد و فارس و دمشق و دیگر جاها به حدود چهارصد هزار دینار و درآمد احمد به حدود هفتاد هزار دینار می رسید.
فعالیت های برادران بنوموسی
...
با آنکه فهرست نویسان و مورخان بسیاری در آثار خود از این برادران نام برده اند اما دانسته های ما به ویژه درباره زندگی آنان زیاد نیست. این برادران را با لقب بنومنجم و پدر آنها موسی بن شاکر را موسی منجم نیز نامیده اند. بنومنجم لقبی است که بعدها به فرزندان یحیی بن ابی منصور نیز داده شد. از زمان تولد سه فرزند موسی، محمد و احمد و حسن، اطلاعی در دست نیست، اما از آنجا که اسامی آنان همه جا به همین ترتیب ذکر شده است، می توان گفت که توالی سنی آنان نیز به همین ترتیب بوده است. قفطی نیز محمد را بزرگ ترین و حسن را کوچک ترین برادر دانسته است. کنیه محمد را ابوجعفر دانسته اند. اما یافعی ابوعبدالله را کنیه محمد می داند. ابن یونس کنیه احمد را ابوالقاسم نوشته است.
پدر خاندان بنوموسی
موطن پدر آنان خوارزم گفته شده و او را موسی بن شاکر خوارزمی نیز نامیده اند. زندگی موسی بن شاکر را هاله ای از افسانه فرا گرفته است. برابر این افسانه که قفطی آن را ذکر کرده است، موسی نخست راهزن بود ولی از این کار توبه کرد. ابن عبری نیز به این حکایت اشاره ای کرده است. اما نوشته قفطی درباره موسی بن شاکر و احترام مأمون به وی تناقض آمیز به نظر می رسد. موسی بن شاکر منجم مأمون بود و ابن عبری نقل قولی را از یحیی بن ابی منصور درباره طالع استخراج شده پیامبری دروغین از قول موسی بن شاکر نقل کرده است. راهیابی بنوموسی به دربار مأمون نیز از طریق مناسبات نزدیکی که موسی با خلیفه داشت صورت گرفت.
سرگذشت برادران بنوموسی
با مرگ موسی بن شاکر در زمان خلافت مأمون، بنوموسی که خردسال بودند تحت سرپرستی مأمون به فراگیری علوم در بیت الحکمه پرداختند. مأمون نخست اسحاق بن ابراهیم مصعبی و سپس یحیی بن ابی منصور را به سرپرستی ایشان گمارد. احمد یوسف الحسن با توجه به بعضی قرائن چنین نتیجه گرفته است که بنوموسی در اوایل خلافت مأمون بین هفت تا ده سال و در پایان خلافت او بین ۲۷ تا ۳۰ سال داشته اند. به نوشته قفطی این برادران در نوجوانی و حین علم آموزی در زمان مأمون وضع مادی مناسبی نداشتند، اما پس از آن و به ویژه در زمان خلفای پس از مأمون صاحب ثروت و نفوذ فراوان شدند. به نوشته قفطی درآمد سالانه محمد در بغداد و فارس و دمشق و دیگر جاها به حدود چهارصد هزار دینار و درآمد احمد به حدود هفتاد هزار دینار می رسید.
فعالیت های برادران بنوموسی
...
wikifeqh: خاندان_بنوموسی