حدیث ثقلین

[ویکی فقه] حدیث ثقلین، حدیثی متواتر از پیامبر اکرم در باره ارزش و جای گاه قرآن و عترت نبوی می باشد.
در لغت ، ثَقَلْ به معنای بار و کالای مسافر و هر شیء گران بها و ارزشمندی است که باید در نگهداری آن کوشش شود. برخی از اهل لغت ، ثِقْل و ثَقَل را به یک معنا دانسته اند، اما برخی دیگر میان آن دو تفاوت قائل شده اند. جمع هر دو واژه « اثقال » است.
واژه ثقل در قرآن
واژه ثِقْل یا ثَقَل در قرآن به کار نرفته، اما اَثقال در چند آیه و ثَقَلان فقط در یک آیه به کار رفته است. عموم مفسران مراد از صورت اخیر را دو گروه جن و انس و معدودی از مفسران هم مراد از آن را قرآن و عترت دانسته اند. این واژه در دسته ای از روایات نیز، به تَبَع قرآن، به جن و انس اطلاق شده است. در دسته ای دیگر مراد از این واژه را قرآن و عترت ( اهل بیت ) دانسته اند، که بر گرفته از حدیثِ مورد بحث در این مقاله است.
محتوای حدیث ثقلین
در این حدیث ، پیامبراکرم امت خود را به حرمت نهادن به دو شیء گران قدر ( ثقلین ) سفارش و سپس آن دو را کتاب و عترت (اهل بیت) معنا کرده اند.حدیث، به سبب کاربرد همین واژه، به «ثَقَلَین» یا «ثِقْلَین» مشهور است.برخی مفسران و لغت نویسان ، به پیروی از قرآن، ضبط اول را بر گزیده اند و برخی دیگر ضبط دوم را ترجیح داده اند.
وجه تسمیه عترت و قرآن به ثقلین
...

[ویکی شیعه] حدیث ثقلین حدیثی مشهور و متواتر از پیامبر اسلام (ص) درباره جایگاه قرآن کریم و اهل بیت پیامبر(ص) در دین اسلام پس از آن حضت. بر اساس این حدیث، پس از درگذشت پیامبر (ص)، برای هدایت باید به قرآن و اهل بیت تمسک جست و این دو، همواره در کنار یکدیگرند.
صحّت انتساب این حدیث به پیامبر(ص) را همه مسلمانان، شیعه و سنی، پذیرفته و حدیث را در کتاب های حدیثی خود آورده اند. شیعیان با تکیه بر این حدیث، معتقد به لزوم امامت و عصمت امامان (ع) و نیز دوام امامت در همه زمان ها هستند.
این حدیث در نقل های مختلف، با عبارت های گوناگون آمده، اما محتوای همه آن ها یکی است.

[ویکی اهل البیت] «حدیث ثقلین»، که چون قرآن و اهل بیت در آن ثقلین خوانده شده اند به این نام معروف شده، حدیثی است صحیح که نزد علمای همه مذاهب اسلامی معتبر است و شیعیان آن را از دلایل امامت و خلافت بلافصل امیر المؤمنین علی بن ابی طالب (ع) می شمارند.
مطابق با روایات پیامبر در واپسین روزهای عمر شریف خویش به عنوان وصیتی همیشگی برای امت خود فرمودند: «إنّی تارکٌ فیکم الثّقلین کتاب الله و عترتی لن یفترقا حتّی یردا علیّ الحوض ما إن تمسّکتم بهما لن تضّلوا و لن تزّلوا؛ من در میان شما امت دو چیز نفیس وزین و گرانبهایی را باقی گذرنده ام که کتاب خدا و عترت من، که اهل بیت منند، که این دو هرگز از همدیگر جدا نمی شوند تا وقتی که بر من نزد حوض کوثر وارد شوند. مادامی که به این دو تمسک بجویید گمراه نمی شوید و نمی لغزید».
واژه «ثقلین» دوگونه خوانده می‎شود؛ گاه بر وزن «حَرَمَین» که مفرد آن «ثَقَل» است، خوانده می‎شود، به معنای چیز گرانمایه و پرارزش و به معنای متاع مسافر نیز آمده است و گاه بر وزن «سِبطَیْن» به معنای شیء سنگین وزن می‎آید.
برخی از محقّقان اولی را به معنای گرانمایه معنوی و دومی را به معنای اعم گرفته‎اند.
واژه «ثقلان» در کلام الهی درباره «جن و انس» به کار رفته (الرحمن، آیه 3) و در سخن پیامبر گرامی اسلام - صلّی الله علیه و آله- بیانگر «قرآن و اهل بیت علیهم السلام » است.
«حدیث ثقلین» از پرآوازه‎ترین احادیث گنجینه‎های حدیث مسلمانان است و دانشمندان و بزرگان مذاهب اسلامی در کتاب‎ هایشان، اعم از صحاح و سنن و مسائید و تفاسیر و سیره ها و تواریخ و لغت و غیر این‎ها، از این حدیث یاد کرده‎اند.
گفتنی است حدیث شریف «ثقلین» در مقاطع و زمان‎ها و مکان‎های گوناگونی از پیامبر گرامی اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ صادر شده و با اختلاف‎هایی در الفاظ نقل گردیده است که عموماً در الفاظی چون «کتاب»، «عترت» و «اهل بیت» مشترک‎اند و دیگر الفاظ، در صدر و ذیل روایات اختلافاتی دیده می‎شود.