حجه الاسلام

[ویکی فقه] حجة الاسلام. حجّت الاسلام، لقب خاص برخی عالمان مسلمان و از القاب عام روحانیان شیعه در دوره اخیراست.
واژه عربی حجت به معنای دلیل آشکار، برهان و آنچه موجب مغلوب شدن طرف دعوا شود، به کار رفته است. مفهوم این واژه را در قرآن نیز همین دانسته اند.
مراد از آن در احادیث
در احادیث شیعه مراد از حجت یا مصداق مهم آن، پیامبران و امامان علیهم السلام معرفی شده اند. گاه ترکیب کلمه حجت با تعابیر دیگر برای تکریم عالمان، قضات و صاحب منصبان دینی، به عنوان لقب خاص یا عام، به کار می رود.
در میان اهل سنت
در میان اهل سنّت ، حجت الاسلام لقب ویژه محمد بن محمد غزالی (متوفی ۵۰۵) است البته شرح حال نگاران اهل سنّت، در پاره ای موارد این تعبیر را برای عالمان دیگری از جمله مسلم بن حجاج نیشابوری ( محدّث ، متوفی ۲۶۱)، ابن خشاب عبداللّه بن احمد (متوفی ۵۶۷)، اسماعیل بن موهوب ( ادیب ، متوفی ۵۷۵)، صدرالدین محمد بن عمر (فقیه شافعی ، متوفی ۶۱۷) و شمس الدین احمد بن خلیل خویی ( حکیم و طبیب ، متوفی ۶۳۷) به کار برده اند. همچنین لقب عام حجت الاسلام در برخی اسناد نمونه اداری و قضایی و حکومتی ــکه منهاجی أسیوطی، عالم شافعی مصری (متوفی ۸۸۰)، در کتابش از دوران خود گزارش داده است ــ دیده می شود.
در سده های پیشین
...

[ویکی شیعه] حجة الاسلام. حجّت الاسلام، لقب خاص برخی عالمان مسلمان و از القاب عام روحانیان شیعه در دوره اخیر است. رواج کاربرد لقب حجت الاسلام برای علمای شیعه از دوره فتحعلی شاه قاجار آغاز شد و گاه برای تکریم بیشتر، تعبیر حجت الاسلام و المسلمین ذکر می شد. امروزه حجت الاسلام به روحانیانی گفته می شود که بخشی از دروس عالی فقه و اصول را به پایان رسانده اند و برخلاف دوره مشروطه، برای روحانیان عالی مقام به کار نمی رود.
واژه عربی حجت به معنای دلیل آشکار، برهان و آنچه موجب مغلوب شدن طرف دعوا شود، به کار رفته است. مفهوم این واژه را در قرآن نیز همین دانسته اند. در احادیث شیعه مراد از حجت یا مصداق مهم آن، پیامبران و امامان(ع) معرفی شده اند. گاه ترکیب کلمه حجت با تعابیر دیگر (مانند حجت الدین، حجت الحق و حجت الاسلام) برای تکریم عالمان، قضات و صاحب منصبان دینی، به عنوان لقب خاص یا عام، به کار می رود.

[ویکی اهل البیت] حجة الاسلام. حجّت الاسلام، لقب خاص برخی عالمان مسلمان و از القاب عام روحانیان شیعه در دوره اخیر.
لقبی است که به برخی روحانیان عالی مقام و فقها می دهند. والمسلیمن عنوانی برای علمای دینی که از جهت علم و مقام پایین تر از آیت الله است.
واژه عربی حجت به معنای دلیل آشکار، برهان و آنچه موجب مغلوب شدن طرف دعوا شود، بکار رفته است. مفهوم این واژه را در قرآن (از جمله: سوره بقره: 150؛ سوره نساء: 165؛ سوره انعام: 149) نیز همین دانسته اند.
در احادیث شیعه مراد از حجت یا مصداق مهم آن، پیامبران و امامان علیهم السلام معرفی شده اند.گاه ترکیب کلمه حجت با تعابیر دیگر (مانند حجت الدین، حجت الحق و حجت الاسلام) برای تکریم عالمان، قضات و صاحب منصبان دینی به عنوان لقب خاص یا عام بکار می رود.
در میان اهل سنّت، حجت الاسلام لقب ویژه محمد بن محمد غزالی (متوفی 505) است. البته شرح حال نگاران اهل سنت در پاره ای موارد این تعبیر را برای عالمان دیگری بکار برده اند، از جمله مسلم بن حجاج نیشابوری (محدث، متوفی 261)، ابن خشاب عبداللّه بن احمد (متوفی 567)، اسماعیل بن موهوب، صدرالدین محمد بن عمر و شمس الدین احمد بن خلیل خویی . همچنین لقب عام حجت الاسلام در برخی اسناد نمونه اداری و قضایی و حکومتی ــ که منهاجی أسیوطی، عالم شافعی مصری (متوفی 880)، در کتابش از دوران خود گزارش داده است ــ دیده می شود.
در سده های پیشین به ندرت تعبیر حجت الاسلام برای برخی عالمان شیعه در تجلیل و احترام آنان بکار رفته است، از جمله در نوشته شیخ بهائی در حق شیخ صدوق (متوفی 381) در نامه یوسف بن حاتم شامی (عالم امامی، متوفی 676) به استادش سید رضی الدین ابن طاووس ، عمادالدین حسن بن علی طبری (عالم قرن هفتم) درباره ابن حمزه محمد بن علی طوسی (فقیه قرن ششم) و حسن بن ابی طالب مشهور به فاضل آبی (متوفی 695) درباره محقق حلی . با این همه، کاربرد لقب حجت الاسلام برای عالمان شیعه چه به عنوان لقب عام و چه به عنوان لقب خاص، تا سده های اخیر چندان رایج نبوده است.
به نظر می رسد رواج کاربرد لقب حجت الاسلام برای علمای شیعه از دوره فتحعلی شاه قاجار آغاز شده است. سید محمدباقر شفتی (متوفی 1260) از نخستین فقهایی است که به این لقب خوانده و مشهور شده است.
حتی در عصر صفویه که اعطای برخی القاب و عناوین حکومتی به علمای شیعه (مانند شیخ الاسلام، صدر و قاضی) نظیر القاب علمای اهل سنّت در حکومت عثمانی، رواج یافت، کاربرد لقب حجت الاسلام متداول نبود. از موارد نادری که از این دوران گزارش شده، استفاده از این عنوان در حکم شاه طهماسب اول در خطاب به علی بن عبدالعالی کرکی، فقیه مشهور امامی در 939 است.

[ویکی اهل البیت] حجّة الإسلام. این صفحه مدخلی از فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام است
به حجی که به اصل شرع (فرمان مستقیم و ابتدایی شارع مقدس) تنها یک بار در طول عمر بر مستطیع (استطاعت) واجب می شود، حجة الاسلام گویند. در مقابل حجی که با نذر و مانند آن بر مکلف واجب می گردد که سبب وجوب آن مکلف است که با ایجاد سبب (نذر) مسبب (حج) را بر خود واجب می کند؛ هر چند سبب وجوب، شرعی است.
منشأ کاربرد عنوان یاد شده در کلمات فقها روایات است و علت نامیدن آن به «حجة الإسلام» بنابر آنچه در کلام برخی آمده، روایاتی است که می گوید: اسلام بر پنج پایه استوار است: نماز، زکات، حج، روزه و ولایت.
جمعی از پژوهشگران زیر نظر سید محمود هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، جلد 3، ص 242.

[ویکی فقه] حَجةُ الاسلام به حج واجب شده به اصل شرع رامی گویند.
به حجی که به اصل شرع (فرمان مستقیم و ابتدایی شارع مقدس) تنها یک بار در طول عمر بر مستطیع واجب می شود حجة الاسلام گویند. در مقابل حجی که با نذر و مانند آن بر مکلف واجب می گردد که سبب وجوب آن مکلف است که با ایجاد سبب (نذر) مسبب (حج) را بر خود واجب می کند؛ هرچند سبب وجوب، شرعی است.
منشأ کاربرد عنوان حَجةُ الاسلام
منشأ کاربرد عنوان یاد شده در کلمات فقها روایات است و علت نامیدن آن به حجة الإسلام بنابر آنچه در کلام برخی، آمده، روایاتی است که می گوید:اسلام بر پنج پایه استوار است: نماز، زکات،حج، روزه و ولایت.

حجة الاسلام. رجوع شود به:آیت الله

حُجَّةُ الاِسْلام (کتاب)
کتابی کلامی ـ فلسفی، به فارسی، تألیف ملاعلی نوری. این اثر در ردّ بخش سوم کتاب میزان الحق پفاندر، به روایت هنری مارتین است که در آن اعجاز قرآن انکار شده است. آخوند ملاعلی نوری و بسیاری از معاصرانش به ردّ آرای مارتین پرداختند. ردّیۀ نوری بیشتر ناظر به مباحث کلامی است تا دین پژوهی و بدین سبب او به اثر خود لقب «برهان الملّة» داده است. این اثر به تصحیح حامد ناجی اصفهانی به چاپ رسیده است.