[ویکی فقه] این مقاله به بررسی حدیث توقیع دفع بلا از شیعه از امام زمان (علیه السّلام) می پردازد. این حدیث شریف را شیخ صدوق و شیخ طوسی (رحمهما الله) از ابونصر خادم نقل کرده اند.
قال مولانا الامام المهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف):(اَنَا خاتَمُ الاَْوْصِیاءِ، وَبی یَدْفَعُ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ الْبَلاءَ عَنْ اَهْلی وَشیعَتی) من، خاتم اوصیایم. خداوند، به سبب من، بلا را از اهل و شیعیانم دفع می کند.
شرح حدیث
این حدیث شریف را شیخ صدوق و شیخ طوسی (رحمهما الله) از ابونصر خادم نقل کرده اند. ابونصر می گوید:بعد از آن که به خدمت آن حضرت رسیدم، فرمود: «آیا مرا می شناسی؟» عرض کردم: «بلی.» فرمود: «من کیستم؟» عرض کردم: «تو آقای من و فرزند آقای منی.» حضرت فرمود: «من از تو این سؤال را نپرسیدم! » عرض کردم: «خدا مرا فدای تو گرداند! حال خود را، برای من شرح کن.» حضرت فرمود: «من، خاتم اوصیا هستم. خداوند، به سبب من، بلا را از اهل و شیعیانم دفع می کند.در این قسمت از حدیث، حضرت (علیه السّلام) به دو نکته اشاره کرده اند:۱. آن حضرت خاتم اوصیاست و وصایت و امامت، به وجود ایشان ختم شده است. ممکن است منظور از وصایت در این جا، وصایتی باشد که از فرزند حضرت آدم (علیه السّلام)، هابیل یا شیث شروع و به امام زمان (علیه السّلام) ختم شده است و نیز ممکن است مراد از «خاتمیت در وصایت» در قبال وصایتی باشد که از علی ابن ابی طالب (علیه السّلام) شروع شده است. در هر صورت، پس از ایشان، هیچ امامی نخواهد بود و هرکس ادعای امامت کند، باطل، و مدعی آن دروغ گو است.۲. شیعیان حضرت، در طول تاریخ، گرفتار انواع بلاها و مصایب خواهند شد. امام زمان (علیه السّلام) در این حدیث شریف می فرماید:تنها به سبب من است که خداوند اهل بیت و شیعیانم را از گرفتاری و بلاها نجات خواهد داد.این کلام دو احتمال دارد:الف) مراد حضرت، عصر غیبت باشد؛ در این صورت، منظور این است که شیعیان، در دوران غیبت، تنها با توسّل به حضرت می توانند گرفتاری ها را از خود دفع کنند.حضرت (علیه السّلام) در توقیع خود به شیخ مفید (رحمه الله) فرمود:ما در سرپرستی شما کوتاهی و اهمال نکرده و یاد شما را از خاطر نبرده ایم که اگر جز این بود، دشواری ها و مصیبت ها بر شما فرود می آمد و دشمنان، شما را ریشه کن می نمودند. ب) مراد حضرت، عصر ظهور باشد؛ در این صورت، مقصود این است که خداوند متعال با ظهور حضرت و غلبه اش بر تمام ظالمان، بلاها و مصایب را از اهل و شیعیانش دور می کند.جمع بین این دو احتمال نیز ممکن است؛ به این معنا که حضرت (علیه السّلام) هم در غیبت و هم هنگام ظهور خویش گرفتاری را از شیعیان دور می سازد.
قال مولانا الامام المهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف):(اَنَا خاتَمُ الاَْوْصِیاءِ، وَبی یَدْفَعُ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ الْبَلاءَ عَنْ اَهْلی وَشیعَتی) من، خاتم اوصیایم. خداوند، به سبب من، بلا را از اهل و شیعیانم دفع می کند.
شرح حدیث
این حدیث شریف را شیخ صدوق و شیخ طوسی (رحمهما الله) از ابونصر خادم نقل کرده اند. ابونصر می گوید:بعد از آن که به خدمت آن حضرت رسیدم، فرمود: «آیا مرا می شناسی؟» عرض کردم: «بلی.» فرمود: «من کیستم؟» عرض کردم: «تو آقای من و فرزند آقای منی.» حضرت فرمود: «من از تو این سؤال را نپرسیدم! » عرض کردم: «خدا مرا فدای تو گرداند! حال خود را، برای من شرح کن.» حضرت فرمود: «من، خاتم اوصیا هستم. خداوند، به سبب من، بلا را از اهل و شیعیانم دفع می کند.در این قسمت از حدیث، حضرت (علیه السّلام) به دو نکته اشاره کرده اند:۱. آن حضرت خاتم اوصیاست و وصایت و امامت، به وجود ایشان ختم شده است. ممکن است منظور از وصایت در این جا، وصایتی باشد که از فرزند حضرت آدم (علیه السّلام)، هابیل یا شیث شروع و به امام زمان (علیه السّلام) ختم شده است و نیز ممکن است مراد از «خاتمیت در وصایت» در قبال وصایتی باشد که از علی ابن ابی طالب (علیه السّلام) شروع شده است. در هر صورت، پس از ایشان، هیچ امامی نخواهد بود و هرکس ادعای امامت کند، باطل، و مدعی آن دروغ گو است.۲. شیعیان حضرت، در طول تاریخ، گرفتار انواع بلاها و مصایب خواهند شد. امام زمان (علیه السّلام) در این حدیث شریف می فرماید:تنها به سبب من است که خداوند اهل بیت و شیعیانم را از گرفتاری و بلاها نجات خواهد داد.این کلام دو احتمال دارد:الف) مراد حضرت، عصر غیبت باشد؛ در این صورت، منظور این است که شیعیان، در دوران غیبت، تنها با توسّل به حضرت می توانند گرفتاری ها را از خود دفع کنند.حضرت (علیه السّلام) در توقیع خود به شیخ مفید (رحمه الله) فرمود:ما در سرپرستی شما کوتاهی و اهمال نکرده و یاد شما را از خاطر نبرده ایم که اگر جز این بود، دشواری ها و مصیبت ها بر شما فرود می آمد و دشمنان، شما را ریشه کن می نمودند. ب) مراد حضرت، عصر ظهور باشد؛ در این صورت، مقصود این است که خداوند متعال با ظهور حضرت و غلبه اش بر تمام ظالمان، بلاها و مصایب را از اهل و شیعیانش دور می کند.جمع بین این دو احتمال نیز ممکن است؛ به این معنا که حضرت (علیه السّلام) هم در غیبت و هم هنگام ظهور خویش گرفتاری را از شیعیان دور می سازد.
wikifeqh: توقیع_دفع_بلا_از_شیعه