[ویکی فقه] تفسیر علی بن ابراهیم قمی، تفسیری مأثور از علی بن ابراهیم بن هاشم قمی (زنده در ۳۰۷)، محدّث و فقیه امامی می باشد.
تفسیر قمی از تفاسیر کهن و از معروف ترین مصادر تفسیری امامیه به شمار می آید که به روش تفسیر مأثور، روایات تفسیری را جمع آوری کرده است. کلینی در کافی و دیگران در برخی از مجامع روایی، از این کتاب روایت کرده اند; اما طبق تحقیقات جدیدی که پس از حاج آقا بزرگ تهرانی در الذریعه انجام شد، کتاب موجود نمی تواند تماماً از آن علی بن ابراهیم قمی باشد و مانند تفسیر منسوب به امام حسن عسکری - علیه السلام - تألیف دیگری است; با اعتراف به اینکه بخش بسیاری از روایات این کتاب از تفسیر علی بن ابراهیم گرفته شده است. دلایل و شواهد بر اینکه این کتاب از علی بن ابراهیم نیست، فراوان است; از جمله مقدمه این کتاب که مؤلف به گونه ای مباحث را طرح می کند که گویی کسی دیگر سخن می گوید و گاه حتی از علی بن ابراهیم هم نقل قول می کند.خط کلی تفسیر، نقل اخبار تفسیری از اهل بیت پیامبر - صلی الله علیه وآله - است و احیاناً نکات تفسیری هم از علی بن ابراهیم نقل شده و بخشی از روایات بر اساس تأویل، انطباق، جرح و تطبیق است. مؤلف در آغاز تفسیر، مقدمه ای نگاشته که با طرح عناوین کلی آن می توان سمت گیری و چگونگی روش او را شناخت. در این مقدمه مباحث فضیلت قرآن، تمسک به اهل بیت - علیهم السلام - ، اشتمال قرآن بر ناسخ و منسوخ و محکم و متشابه، تحریف، تأویل و رد مذاهب و فرق بحث شده و به مناسبت هر موضوع روایاتی آمده است.
مؤلف کتاب تفسیر قمی
این کتاب در رجال نجاشی و فهرست طوسی به علی بن ابراهیم نسبت داده شده است و منقولاتی از آن در کتب قدما دیده می شود، از جمله در تهذیب الاحکام شیخ طوسی ، مجمع البیان و اعلام الوری طبرسی و مناقب ابن شهرآشوب .
نسخه موجود تفسیر علی بن ابراهیم
اکنون نسخه ای با عنوان تفسیر علی بن ابراهیم در دست است که نخستین بار حسن بن سلیمان حِلّی به نقل از شهید اول (متوفی ۷۸۴) منقولاتی از این نسخه را دیده و سپس در کتب متأخر، مانند بحارالانوار ، روایات آن در ابواب مختلف پراکنده شده است. در این نسخه بار ها عباراتی دیده می شود که به تفسیر علی بن ابراهیم ارجاع می دهد. بعلاوه این تفسیر از معاصران علی بن ابراهیم، همچون احمد بن ادریس (متوفی ۳۰۶) و حسین بن محمد بن عامر و حُمَید بن زیاد (متوفی ۳۱۰) و محمد بن جعفر رزّاز (متوفی ۳۱۶)، نیز روایاتِ بسیار دارد و حتی احادیثی از محدّثان متأخر از وی، همچون ابن عُقْده (۲۴۹ـ۳۳۲) و محمد بن عبداللّه بن جعفر حِمْیری و ابن همّام اِسکافی (متوفی ۳۳۶)، در این کتاب دیده می شود که خود علی بن ابراهیم در هیچ سندی از آن ها روایت نمی کند.
مشایخ علی بن ابراهیم در تفسیر قمی
...
تفسیر قمی از تفاسیر کهن و از معروف ترین مصادر تفسیری امامیه به شمار می آید که به روش تفسیر مأثور، روایات تفسیری را جمع آوری کرده است. کلینی در کافی و دیگران در برخی از مجامع روایی، از این کتاب روایت کرده اند; اما طبق تحقیقات جدیدی که پس از حاج آقا بزرگ تهرانی در الذریعه انجام شد، کتاب موجود نمی تواند تماماً از آن علی بن ابراهیم قمی باشد و مانند تفسیر منسوب به امام حسن عسکری - علیه السلام - تألیف دیگری است; با اعتراف به اینکه بخش بسیاری از روایات این کتاب از تفسیر علی بن ابراهیم گرفته شده است. دلایل و شواهد بر اینکه این کتاب از علی بن ابراهیم نیست، فراوان است; از جمله مقدمه این کتاب که مؤلف به گونه ای مباحث را طرح می کند که گویی کسی دیگر سخن می گوید و گاه حتی از علی بن ابراهیم هم نقل قول می کند.خط کلی تفسیر، نقل اخبار تفسیری از اهل بیت پیامبر - صلی الله علیه وآله - است و احیاناً نکات تفسیری هم از علی بن ابراهیم نقل شده و بخشی از روایات بر اساس تأویل، انطباق، جرح و تطبیق است. مؤلف در آغاز تفسیر، مقدمه ای نگاشته که با طرح عناوین کلی آن می توان سمت گیری و چگونگی روش او را شناخت. در این مقدمه مباحث فضیلت قرآن، تمسک به اهل بیت - علیهم السلام - ، اشتمال قرآن بر ناسخ و منسوخ و محکم و متشابه، تحریف، تأویل و رد مذاهب و فرق بحث شده و به مناسبت هر موضوع روایاتی آمده است.
مؤلف کتاب تفسیر قمی
این کتاب در رجال نجاشی و فهرست طوسی به علی بن ابراهیم نسبت داده شده است و منقولاتی از آن در کتب قدما دیده می شود، از جمله در تهذیب الاحکام شیخ طوسی ، مجمع البیان و اعلام الوری طبرسی و مناقب ابن شهرآشوب .
نسخه موجود تفسیر علی بن ابراهیم
اکنون نسخه ای با عنوان تفسیر علی بن ابراهیم در دست است که نخستین بار حسن بن سلیمان حِلّی به نقل از شهید اول (متوفی ۷۸۴) منقولاتی از این نسخه را دیده و سپس در کتب متأخر، مانند بحارالانوار ، روایات آن در ابواب مختلف پراکنده شده است. در این نسخه بار ها عباراتی دیده می شود که به تفسیر علی بن ابراهیم ارجاع می دهد. بعلاوه این تفسیر از معاصران علی بن ابراهیم، همچون احمد بن ادریس (متوفی ۳۰۶) و حسین بن محمد بن عامر و حُمَید بن زیاد (متوفی ۳۱۰) و محمد بن جعفر رزّاز (متوفی ۳۱۶)، نیز روایاتِ بسیار دارد و حتی احادیثی از محدّثان متأخر از وی، همچون ابن عُقْده (۲۴۹ـ۳۳۲) و محمد بن عبداللّه بن جعفر حِمْیری و ابن همّام اِسکافی (متوفی ۳۳۶)، در این کتاب دیده می شود که خود علی بن ابراهیم در هیچ سندی از آن ها روایت نمی کند.
مشایخ علی بن ابراهیم در تفسیر قمی
...
wikifeqh: تفسیر_قمی
[ویکی شیعه] تفسیر علی بن ابراهیم قمی مشهور به تفسیر قمی از تفاسیر کهن شیعی، اثر علی بن ابراهیم قمی (متوفای ۳۰۷ق) فقیه و محدث نامی شیعه، معاصر امام هادی(ع) و امام عسکری(ع) و از مشایخ و اساتید کلینی است. تفسیر وی یکی از مهم ترین مصادر تفسیری شیعه و در زمره تفاسیر روایی است. برخی از بزرگان در انتساب این کتاب به علی بن ابراهیم تشکیک کرده و آن را نپذیرفته اند.
تفسیر قمی از معروف ترین تفاسیر شیعه، و یکی از منابع مهم برای دیگر تفاسیر امامیه به حساب می آید و کمتر تفسیری می توان یافت که از این کتاب، حدیث نقل نکرده باشد.
روش کلی مؤلف، نقل احادیث تفسیری از ائمه معصومین(ع) است. مؤلف در مقدمه ای که بر تفسیر نوشته، مبنا و سبک تفسیری خود را بازگو می کند.
تفسیر قمی از معروف ترین تفاسیر شیعه، و یکی از منابع مهم برای دیگر تفاسیر امامیه به حساب می آید و کمتر تفسیری می توان یافت که از این کتاب، حدیث نقل نکرده باشد.
روش کلی مؤلف، نقل احادیث تفسیری از ائمه معصومین(ع) است. مؤلف در مقدمه ای که بر تفسیر نوشته، مبنا و سبک تفسیری خود را بازگو می کند.
wikishia: تفسیر_علی_بن_ابراهیم_قمی