[ویکی فقه] تعارض اضمار و تخصیص، تنافی میان احتمال دو حالت اضمار و تخصیص در یک کلام را می گویند.
هرگاه در کلامی هم احتمال تخصیص و هم احتمال اضمار وجود داشته باشد، تعارض تخصیص و اضمار پیش می آید.
مثال
برای مثال در آیه: ﴿وَلَکُمْ فِی الْقِصاصِ حَیاةٌ یا اُولِی الْاَلْبابِ﴾ دو احتمال وجود دارد:احتمال اول آن است که معنای آیه، «و لکم فی مشروعیة القصاص حیاة» باشد، که در این صورت، خطاب در آیه متوجه قاتل ، مقتول ، ورثه و غیر آنها خواهد بود.احتمال دوم آن است که معنای آیه، «لکم فی القصاص نفسه حیاة یا ورثة القتیل» باشد، که در این صورت، اضماری در کار نیست، ولی خطاب مخصوص ورثه مقتول می شود.
حکم
در چنین صورتی، بیشتر اصولیون به ترجیح تخصیص بر اضمار معتقدند.
هرگاه در کلامی هم احتمال تخصیص و هم احتمال اضمار وجود داشته باشد، تعارض تخصیص و اضمار پیش می آید.
مثال
برای مثال در آیه: ﴿وَلَکُمْ فِی الْقِصاصِ حَیاةٌ یا اُولِی الْاَلْبابِ﴾ دو احتمال وجود دارد:احتمال اول آن است که معنای آیه، «و لکم فی مشروعیة القصاص حیاة» باشد، که در این صورت، خطاب در آیه متوجه قاتل ، مقتول ، ورثه و غیر آنها خواهد بود.احتمال دوم آن است که معنای آیه، «لکم فی القصاص نفسه حیاة یا ورثة القتیل» باشد، که در این صورت، اضماری در کار نیست، ولی خطاب مخصوص ورثه مقتول می شود.
حکم
در چنین صورتی، بیشتر اصولیون به ترجیح تخصیص بر اضمار معتقدند.
wikifeqh: دوران_بین_تخصیص_و_اضمار