تعارض اشتراک و مجاز

[ویکی فقه] تعارض اشتراک و مجاز، تنافی میان احتمال دو حالت اشتراک و مجاز در یک لفظ را می گویند.
تعارض اشتراک و مجاز در صورتی پیش خواهد آمد که در یک واژه هم اشتراک احتمال داده شود و هم مجاز، مانند لفظ « نکاح » در آیه: ﴿وَلا تَنْکِحُوا ما نَکَحَ آباؤُکُمْ﴾. که در مورد آن، دو احتمال داده می شود: یک احتمال این است که لفظ «نکاح» که معنای حقیقی آن وطی است، از باب مجاز، در مسبب وطی ، یعنی « عقد »؛ به کار رفته باشد و احتمال دیگر این است که لفظ نکاح میان معنای وطی و عقدمشترک لفظی باشد.
حکم
در تعارض اشتراک و مجاز، درباره تقدم و ترجیح هر یک بر دیگری، میان اصولی ها اختلاف است؛ جمهور اصولیون شافعی ، حنبلی و شیعی ، به تقدم مجاز بر اشتراک ، وبرخی دیگر به تقدم اشتراک بر مجاز معتقد هستند.