ایه انذار

در معنای واژه انذار تعابیر گوناگونی در کلام لغت شناسان آمده است، از جمله آن که مفردات معنای انذار را توجه و آگاهی دادن به آینده ای ترسناک آورده است. واژه انذار و مشتقات آن بیش از ۱۲۴ بار در قرآن آورده شده است. از بررسی مجموع آیاتی که این واژه را دارا هستند برمی آید که منذر حقیقی خداست و منذران دیگر نیز پیام خداوند را ابلاغ می کنند و در اصل منذر یکی از اسمای خداوند است. همچنین از مسئولیت ها و اهداف و مخاطبان و … پیامبران به ویژه پیامبر اسلام سخن به میان آمده است.
محتوای آیه می رساند که خداوند به محمد این چنین فرمان داده که پیش از آغاز دعوت عمومی، ابتدا توحید و رسالت را به خاندان خود عرضه دارد و ایشان را از عذاب الهی بیم دهد.
روایت های ذیل این آیه حاکی از آن است که پیامبر خویشان خود را در مجلسی دعوت نمود و پس از اطعام ایشان پیام الهی را به آنان ابلاغ نمود و سپس از خویشاوندانش تقاضای یاری کرد ولی هیچ کس جز علی بن ابیطالب درخواست یاری پیامبر را پاسخ نگفت و رسول خدا پس از اتمام حجت با خاندانش، علی را برادر و وصی و خلیفه خود در میان مردم خواند و دیگران را به اطاعت از او دعوت نمود.
در تفاسیر فریقین بیش از ۴۰ حدیث آورده شده که به بررسی شان نزول آیه پرداخته اند. تاریخ نزول آیه نیز به سه سال نخست دعوت پیامبر بازمی گردد که به سبب آن دعوت علنی پیامبر — پس از سه سال دعوت پنهانی — آغاز گشت. در تفاسیر تعبیر مختلفی از خویشان نزدیک پیامبر آمده است. عده ای آن ها را تنها بنی هاشم یا بنی عبدالمطلب دانسته اند و عده ای منحصراً بنی عبدالمطلب را عنوان کرده اند و گروهی نیز در کنار بنی مطلب، بنی هاشم را نیز نام برده اند. مفسرین بزرگ، هم از علمای اهل سنت و هم از بزرگان شیعه مانند طبری، احمدبن حنبل، ابن ابی الحدید، بخاری و علامه طباطبایی در باب این آیه و دعوت پیامبر اسلام و وقایع مربوط به آن سخن رانده اند.
به گزارش مکارم شیرازی، مفسر شیعه، متن و ترجمه آیه چنین است:
﴿وَأَنْذِرْ عَشِیرَتَکَ الْأَقْرَبِینَ﴾ ( سورهٔ شعراء - آیهٔ ۲۱۴ ) و خویشاوندان نزدیکت را انذار کن.