اوتاد

[ویکی فقه] اوتاد، در اصطلاح متصوفه به کسانی گفته می شود که در سلسله مراتب اولیا مقامی فروتر از قطب و امامان و افراد، و فراتر از ابدال و ابرار و اخیار دارند.
اوتاد در لغت به معنی میخ هاست . در قرآن کریم از کوه ها به عنوان اوتاد ارض یاد شده است که در کتب روایات آن را به گروه های مختلف اولیا تعبیر و تفسیر کرده اند.
روایات
درباره جای گاه و مرتبه اوتاد نیز اختلاف نظر دیده می شود. اکثر متون جای گاه آنان را فراتر از ابدال و فروتر از امامان یا نقبا یا افراد معرفی می کنند. اما برخی از صوفیه آنان را بالاتر از ابرار و فروتر از ابدال می دانند.
جانشینی در طبقات اولیا
...

[ویکی شیعه] اوتاد، در روایات شیعی، هم بر پیامبر و امامان دوازده گانه اطلاق شده و هم بر گروهی از اولیای الهی که محبوب خداوند هستند. زمین به واسطه وجود این افراد محافظت می شود و به برکت آنان، به بندگان روزی داده می شود. از لغزش و خطا برحذر هستند و لحظه ای از یاد خداوند غافل نیستند. در اصطلاح تصوف، نیز به کسانی گفته می شود که در سلسله مراتب اولیا، مقامی پائین تر از قطب و امامان و افراد و بالاتر از ابدال و ابرار دارند.
اوتاد در لغت به معنی میخ ها است. در قرآن کریم از کوهها به عنوان میخ های زمین یاد شده است. در کتاب های روایی، این اوتاد به گروه های مختلف اولیا تفسیر شده اند.
در روایات شیعه واژه اوتاد بر دو گروه اطلاق شده است:

(مفرد آن وَتَد، در لغت به معنای اساس و پایه و میخ) در اصطلاح عرفان گروه چهار نفری از اولیای خدا که چهار رکن عالم اند. اعضای این گروه مقامی فراتر از ابدال و فروتر از امام و قطب دارند. در باور شماری از عارفان، اوتاد چهار نفرند که موکل بر چهار جهت عالم اند. بدین ترتیب که هریک از نواحی شرق، غرب، شمال و جنوب عالم تحت تدبیر و تربیت یکی از این چهار تن است و خداوند چهار سوی جهان را به وسیلۀ آنان نگاه می دارد. به اعتقاد اینان، چون یکی از اوتاد درگذرد، یکی از ابدال دوازده گانه ـ و یا بُدَلاء هفت گانه ـ جانشین او می شود. بدین ترتیب ممکن است که اوتاد تا مقام قطبیّت نیز ارتقا یابند. شایان ذکر است که هرچند متعدّدبودن درجات اولیا امری است صحیح، این تفاصیل که هیچ دلیلی بر آن ذکر نشده و خصوصاً امکانِ رسیدن اوتاد به مقام قطبیّت عالم، که مخصوص و منحصر در وجود امامان دوازده گانه است، امری است که بنابر اعتقاد صحیح شیعه پذیرفتنی نیست.