[ویکی نور] الشافی فی الإمامة رساله ای است به زبان عربی از سید مرتضی علم الهدی (متوفای 436 ه.ق)، فقیه و متکلم نامدار شیعی.سید مرتضی این رساله را در نقد فصل امامت کتاب «المغنی فی ابواب التوحید و العدل» نوشتۀ قاضی عبدالجبار همدانی (متوفای 415 ه.ق) از متکلمان نامدار معتزلی به نگارش درآورده و دیدگاه های او را دربارۀ مسألۀ امامت به چالش کشیده است.در واقع «الشافی» اثری بس گرانقدر در تاریخ مبارزات فکری امامیه با دیگر مذاهب اسلامی در سده های چهارم و پنجم هجری است از این رو توجه به مطالب مندرج در آن مستلزم در نظر گرفتن پیشینۀ مباحث مطرح دربارۀ امامت نزد معتزله و امامیه است.
سید مرتضی در آغاز این کتاب به درخواست یکی از شیعیان امامی که کتاب قاضی عبدالجبار را خوانده و از او درخواست نگارش پاسخی در این باره را داشته، اشاره کرده و آنگاه به نقل سخنان قاضی عبدالجبار در المغنی و پاسخ یک به یک آنها همت گماشته است.بدین ترتیب الشافی در شمار مبسوطترین آثاری است که در آن مسألۀ امامت به عنوان یک مسألۀ نظری مورد بحث و تحلیل قرار گرفته است.در این کتاب،سید مرتضی به ذکر تفاوتهای زیدیه و امامیه از سویی و معتزله و امامیه از سوی دیگر توجه نشان داده و به ردّ بسیاری از اتهامات واردشده بر شیعه مبادرت ورزیده است؛ اتهاماتی مانند عقیده به فزونی علم امام بر علم پیامبر اسلام(ص).عقیدۀ نسبت داده شده به شیعه مبنی بر اینکه در صورت نبودن امام، آسمانها برجای نخواهند ایستاد، عقیدۀ شیعه دربارۀ ضروری بودن همۀ معارف، عقیدۀ شیعه دربارۀ بداء و تفاوت اجماع نزد شیعه و دیگر مذاهب اسلامی.
کتاب الشافی محصول دوران پختگی علمی و ثمرۀ سالها مجاهدت او در کسب علوم مختلف است.
به همین دلیل هم به جز مباحث مربوط به مسألۀ امامت، این کتاب در بازنمود بسیاری از رخدادها و طرح تصویر دقیق تر بسیاری از رجال مسلمان نیز قابل استفاده است و حتی بر مبنای آن می توان به نادرستی بسیاری از مباحث مطرح در باب برخی رجال مسلمان از طرف دیگران پی برد.
معتزلیان در برابر پاسخهای سید مرتضی بر کتاب «المغنی» قاضی عبدالجبار خاموش نمانده و در دفاع از او به نقض و ردّ سخن سید مرتضی پرداختند.از جمله، شاگرد قاضی به نام ابوالحسین بصری کتابی به نام نقض الشافی فی الامامة در ردّ سید مرتضی نگاشت که دانشمند نامدار شیعه ابویعلی سلار بن عبدالعزیز در همان هنگام حیات سید مرتضی با نگارش النقض علی النقض به او پاسخی درخور و مناسب داد.درواقع مداقّه و تأمل در آثار کلامی برجای مانده نشان می دهد که اثر سید مرتضی نه تنها در میان شیعیان مورد توجه خاص واقع شد، بلکه نزد اهل سنت نیز از موقعیت درخور توجهی برخوردار شد و در سده های بعد هم نیز مورد توجه ایشان بود.آنچه در فرجام سخن در مورد کتاب الشافی می توان گفت آن است که با این کتاب شیعه به استدلالات کلامی در دفاع از معتقدات خویش مجهز شدند.بدین ترتیب تألیف الشافی در کنار تألیفات شیخ مفید و دیگر متکلمان شیعی، سرآغاز تازه ای در تاریخ کلام امامیه را بنیاد نهاد.
سید مرتضی در آغاز این کتاب به درخواست یکی از شیعیان امامی که کتاب قاضی عبدالجبار را خوانده و از او درخواست نگارش پاسخی در این باره را داشته، اشاره کرده و آنگاه به نقل سخنان قاضی عبدالجبار در المغنی و پاسخ یک به یک آنها همت گماشته است.بدین ترتیب الشافی در شمار مبسوطترین آثاری است که در آن مسألۀ امامت به عنوان یک مسألۀ نظری مورد بحث و تحلیل قرار گرفته است.در این کتاب،سید مرتضی به ذکر تفاوتهای زیدیه و امامیه از سویی و معتزله و امامیه از سوی دیگر توجه نشان داده و به ردّ بسیاری از اتهامات واردشده بر شیعه مبادرت ورزیده است؛ اتهاماتی مانند عقیده به فزونی علم امام بر علم پیامبر اسلام(ص).عقیدۀ نسبت داده شده به شیعه مبنی بر اینکه در صورت نبودن امام، آسمانها برجای نخواهند ایستاد، عقیدۀ شیعه دربارۀ ضروری بودن همۀ معارف، عقیدۀ شیعه دربارۀ بداء و تفاوت اجماع نزد شیعه و دیگر مذاهب اسلامی.
کتاب الشافی محصول دوران پختگی علمی و ثمرۀ سالها مجاهدت او در کسب علوم مختلف است.
به همین دلیل هم به جز مباحث مربوط به مسألۀ امامت، این کتاب در بازنمود بسیاری از رخدادها و طرح تصویر دقیق تر بسیاری از رجال مسلمان نیز قابل استفاده است و حتی بر مبنای آن می توان به نادرستی بسیاری از مباحث مطرح در باب برخی رجال مسلمان از طرف دیگران پی برد.
معتزلیان در برابر پاسخهای سید مرتضی بر کتاب «المغنی» قاضی عبدالجبار خاموش نمانده و در دفاع از او به نقض و ردّ سخن سید مرتضی پرداختند.از جمله، شاگرد قاضی به نام ابوالحسین بصری کتابی به نام نقض الشافی فی الامامة در ردّ سید مرتضی نگاشت که دانشمند نامدار شیعه ابویعلی سلار بن عبدالعزیز در همان هنگام حیات سید مرتضی با نگارش النقض علی النقض به او پاسخی درخور و مناسب داد.درواقع مداقّه و تأمل در آثار کلامی برجای مانده نشان می دهد که اثر سید مرتضی نه تنها در میان شیعیان مورد توجه خاص واقع شد، بلکه نزد اهل سنت نیز از موقعیت درخور توجهی برخوردار شد و در سده های بعد هم نیز مورد توجه ایشان بود.آنچه در فرجام سخن در مورد کتاب الشافی می توان گفت آن است که با این کتاب شیعه به استدلالات کلامی در دفاع از معتقدات خویش مجهز شدند.بدین ترتیب تألیف الشافی در کنار تألیفات شیخ مفید و دیگر متکلمان شیعی، سرآغاز تازه ای در تاریخ کلام امامیه را بنیاد نهاد.
wikinoor: الشافی_فی_الإمامة
[ویکی شیعه] الشافی فی الامامه (کتاب). الشافی فی الإمامة و ابطال حجج العامة، کتابی کلامی درباره امامت تألیف سید مرتضی علم الهدی(۳۵۵ق ـ۴۳۶ ق). سید مرتضی این کتاب را در پاسخ به شبهات قاضی عبدالجبار معتزلی دربارۀ امامت نوشت.
کتاب الشافی مورد توجه علمای اسلام بوده و سید مرتضی نیز در سایر کتاب هایش مثل تنزیه الأنبیاء به آن استناد کرده است. این کتاب بارها در زمان حیات مؤلف تلخیص شد، اما مهمترین تلخیص آن با نام تلخیص الشافی به دست شیخ طوسی صورت گرفت. قدیمی ترین نسخۀ چاپی الشافی، به صورت چاپ سنگی، متعلق به سال ۱۳۰۱ق در ایران است.
نویسنده، الشافی سید مرتضی (۳۵۵ق-۴۳۶ق)، فقیه و متکلم امامی و برادر بزرگ تر سید رضی گردآورنده نهج البلاغه است. وی حامی شیعه و نقیب طالبیان در بغداد و امیر الحاج و مظالم پس از برادرش رضی بود که پیشتر منصب پدرشان بوده است.
کتاب الشافی مورد توجه علمای اسلام بوده و سید مرتضی نیز در سایر کتاب هایش مثل تنزیه الأنبیاء به آن استناد کرده است. این کتاب بارها در زمان حیات مؤلف تلخیص شد، اما مهمترین تلخیص آن با نام تلخیص الشافی به دست شیخ طوسی صورت گرفت. قدیمی ترین نسخۀ چاپی الشافی، به صورت چاپ سنگی، متعلق به سال ۱۳۰۱ق در ایران است.
نویسنده، الشافی سید مرتضی (۳۵۵ق-۴۳۶ق)، فقیه و متکلم امامی و برادر بزرگ تر سید رضی گردآورنده نهج البلاغه است. وی حامی شیعه و نقیب طالبیان در بغداد و امیر الحاج و مظالم پس از برادرش رضی بود که پیشتر منصب پدرشان بوده است.
wikishia: الشافی_فی_الامامة_(کتاب)