اشعث بن قیس کندی

اَشْعَث بن قَیْس کِنْدی (حضرموت ح ۱۲ قبل از بعثت ـ۴۱ق)
از بزرگان قبیله کِنْده و از چهره های حادثه ساز در تاریخ اسلام. وی قبل از ایمان آوردن به اسلام، به خونخواهی پدرش با قبیله بنی مراد به جنگ برخاست و به اسارت درآمد و از آن جایی که او از قبیلۀ پرنفوذ و ثروتمند کِنده بود فدیه اش را که ۳ هزار شتر بود پرداخت و آزاد شد. اشعث (مرد ژولیده موی) لقب او بود. در ۹ق اشعث به همراه بزرگان کِنده به مدینه آمد و اسلام آورد، که البته اسلام آوردنشان دیری نپایید و در زمان پیامبر (ص) به مرتدان پیوستند. پس از درگیری اشعث با سپاهیان زیاد و شکست وی و حیله گری اشعث و امان گرفتن فقط برای خود و خانواده اش، از طرف قبیله کِنده به «عرف النار» به معنی پیمان شکن نامیده شد و مورد لعن و نفرین قبیله اش قرار گرفت. او را در اسارت به مدینه بردند ولی ابوبکر آزادش کرد و خواهر خود را به ازدواج با او درآورد گرچه بعداً پشیمان شد. از این به بعد او در اغلب جنگ ها ازجمله قادسیه و نبرد با سرکشان شام و عراق شرکت کرد ولی امام علی (ع) نسبت به او و اطرافیانش بی اعتماد بود. اشعث در زمان خلافت عثمان، عامل آذربایجان بود. امام بعد از به خلافت رسیدن و پس از واقعۀ جمل، از وی خواست که اموال آذربایجان را تسلیم کند و او از همین زمان به بعد مایل به پیوستن به معاویه بود اما اطرافیانش مانع شدند ولی اشعث با معاویه در مکاتبه بود. تا این که پس از جریان حَکَمیت که در ضمن آن مخالفت هایی با امام داشت، خستگی را بهانه کرد و از جنگ با معاویه سر باز زد. به گزارش برخی روایات او در توطئه شهادت حضرت علی (ع) توسط ابن ملجم نیز نقش داشت. چون او و خانواده اش از بزرگان قبیلۀ کِنْده بودند نفوذ بسیاری در کوفه داشتند. فرزند بزرگ او، محمد، حاصل ازدواجش با ام فروه خواهر ابوبکر، در دستگیری حجر بن عدی و یاران حضرت علی (ع) نقش فعال داشت. او از امیران مورد اعتماد ابن زیاد بود و در دستگیری و قتل هانی بن عروة و مسلم بن عقیل شرکت داشت. قیس، فرزند دیگرش پس از این که امام حسین (ع) را به کوفه دعوت کرد به شامیان پیوست و منکر مکاتبه خود با امام شد و همو بود که پس از شهادت امام (ع) جامه از تن آن حضرت ربود. جعده، دختر اشعث که با نیرنگ پدر به همسری امام حسن (ع) درآمد، نیز به فریب معاویه امام را مسموم کرد. این خانواده تا قرن ۳ق در کوفه، به نفع حاکمان وقت نقش داشتند و همواره به نیرنگ بازی شهره بودند و چون یکی از آنان خواست به خدمت امام صادق (ع) برسد، آن حضرت نپذیرفت. تاریخ مرگ اشعث پس از صلح امام حسن (ع) گزارش شده است.