[ویکی فقه] اسوه در قرآن. اُسوه، الگو ، پیروی و اقتدا ، خصلت و روش شایسته پیروی را می گویند
.اسوه، اسم ثلاثی مجرّد است که معنای مصدری نیز از آن فهمیده می شود و از ریشه «ا س و» و اسا به معانی مداوا ، اصلاح ، اندوه ، مداوای جراحت و صبر آمده است.کلمه اسوه در لغت به معنای سرمشق ، پیشوا ، پیشوا در مهمّات، خصلتی که شخص بدان لایق مقتدایی شود ، آنچه بدان شخص اندوهگین تسلی یابد ، حالت و روشی که شایسته پیروی است و حالت پیروی انسان از دیگران آمده است؛ خواه پیروی، نیک و سودمند یا بد و زیانبار باشد.
اسوه در فرهنگ اسلامی
در فرهنگ اسلامی ، اسوه به معنای پیروی نیک و سودمند است. کاربرد اسوه در قرآن با وصف « حسنه » و در برخی از روایات بدون وصف حسنه در پیروی از الگوهای شایسته، مانند پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) می تواند گواه بر این معنا باشد چنان چه در روایتی از امام حسین (علیه السلام) نقل شده:«لی و لکلّ مسلم برسول الله اُسْوه». واژه اسوه در قرآن کریم سه بار آمده است:یک بار در آیه ۲۱ سوره احزاب در مورد پیامبراسلام (صلی الله علیه وآله وسلم) و دو بار در آیات ۴ و ۶ سوره ممتحنه درباره ابراهیم خلیل (علیه السلام) و همراهان او.برخی واژه های متقارب و مرتبط با اسوه در قرآن کریم عبارت است از:« اقتدا »، « امام »، « شهید »، «مثل». واژه « اقتدا » که از امر به آن در آیه ۹۰ سوره انعام امر به تأسی فهمیده می شود به مفهوم اسوه نزدیک است. در این آیه خداوند پس از نام بردن از چند پیامبر و برشماری صفات و ویژگی های آنان، به رسول گرامی خویش می فرماید:به هدایت آنان اقتدا کن.افزون بر عنوان اسوه و اقتدا در برخی موارد از عناوین دیگری مفهوم اسوه برداشت می شود؛ مانند:«امام» که در مورد حضرت ابراهیم و انبیا به کار رفته است و به مقتدا و پیشوا بودن آنان اشاره دارد و «شهید» که به یک معنا بر الگو اطلاق شده است، چنان که معنای دیگر آن گواه است و نیز مواردی که خداوند متعالی افرادی را به عنوان مَثَل و نمونه برای مؤمنان معرفی می کند.
راز ارائه الگو
ارائه الگو به انسان ها می تواند رازهای گوناگونی داشته باشد:۱. با توجه به این که حیات انسان از آغاز تا انجام با رنج و مشقت آمیخته است:«لَقَد خَلَقنَا الاِنسنَ فی کَبَد» ، «اِنَّکَ کادِحٌ اِلی رَبِّکَ» ( ارائه الگویی موفق که در مسیر زندگی بر مشکلات فائق آمده و راه سعادت را پیموده باشد می تواند مایه تأسی و موجب آرامش خاطر انسان شده و روح تلاش و کوشش را در او تقویت کند، چنان که بررسی سیاق آیاتی که در آن ها واژه اسوه به کار رفته و سخن از سختی ها و ناملایمات جنگ و پیامدهای ناشی از بیزاری جستن از کافران به میان آمده می تواند مؤید این راز باشد.۲. طبق آیه ۱۲ سوره لیل :«اِنَّ عَلَینا لَلهُدی» و آیه ۹ سوره نحل :«وعَلَی اللّهِ قَصدُ السَّبیلِ» خداوند سبحان هدایت انسان ها و ارائه راه راست به آنان را بر عهده گرفته است و معرفی الگوی هدایت شده و راهنمای راه یافته می تواند از عوامل مؤثر در جهت هدایت انسان ها محسوب گردد.۳. خصلت تأثیرپذیری انسان از عوامل تأثیرگذار نیز می تواند راز دیگری جهت ارائه الگو برای او باشد، چنان که قرآن کریم پشیمانی حسرتبار گروهی از ستمکاران را از عدم همراهی با رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم):«یلَیتَنِی اتَّخَذتُ مَعَ الرَّسولِ سَبیلا)» و از دوستی با انسان های ناشایست:«لَیتَنی لَم اَتَّخِذ فُلانًا خَلیلا» ( متذکر می شود. از نظر تربیتی نیز معرفی الگو از بهترین روشهای عملی تربیت به شمار می آید که برخی اثر بخشی آن را از سخنان زیبا فزون تر می دانند.
الگوهای شایسته
...
.اسوه، اسم ثلاثی مجرّد است که معنای مصدری نیز از آن فهمیده می شود و از ریشه «ا س و» و اسا به معانی مداوا ، اصلاح ، اندوه ، مداوای جراحت و صبر آمده است.کلمه اسوه در لغت به معنای سرمشق ، پیشوا ، پیشوا در مهمّات، خصلتی که شخص بدان لایق مقتدایی شود ، آنچه بدان شخص اندوهگین تسلی یابد ، حالت و روشی که شایسته پیروی است و حالت پیروی انسان از دیگران آمده است؛ خواه پیروی، نیک و سودمند یا بد و زیانبار باشد.
اسوه در فرهنگ اسلامی
در فرهنگ اسلامی ، اسوه به معنای پیروی نیک و سودمند است. کاربرد اسوه در قرآن با وصف « حسنه » و در برخی از روایات بدون وصف حسنه در پیروی از الگوهای شایسته، مانند پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) می تواند گواه بر این معنا باشد چنان چه در روایتی از امام حسین (علیه السلام) نقل شده:«لی و لکلّ مسلم برسول الله اُسْوه». واژه اسوه در قرآن کریم سه بار آمده است:یک بار در آیه ۲۱ سوره احزاب در مورد پیامبراسلام (صلی الله علیه وآله وسلم) و دو بار در آیات ۴ و ۶ سوره ممتحنه درباره ابراهیم خلیل (علیه السلام) و همراهان او.برخی واژه های متقارب و مرتبط با اسوه در قرآن کریم عبارت است از:« اقتدا »، « امام »، « شهید »، «مثل». واژه « اقتدا » که از امر به آن در آیه ۹۰ سوره انعام امر به تأسی فهمیده می شود به مفهوم اسوه نزدیک است. در این آیه خداوند پس از نام بردن از چند پیامبر و برشماری صفات و ویژگی های آنان، به رسول گرامی خویش می فرماید:به هدایت آنان اقتدا کن.افزون بر عنوان اسوه و اقتدا در برخی موارد از عناوین دیگری مفهوم اسوه برداشت می شود؛ مانند:«امام» که در مورد حضرت ابراهیم و انبیا به کار رفته است و به مقتدا و پیشوا بودن آنان اشاره دارد و «شهید» که به یک معنا بر الگو اطلاق شده است، چنان که معنای دیگر آن گواه است و نیز مواردی که خداوند متعالی افرادی را به عنوان مَثَل و نمونه برای مؤمنان معرفی می کند.
راز ارائه الگو
ارائه الگو به انسان ها می تواند رازهای گوناگونی داشته باشد:۱. با توجه به این که حیات انسان از آغاز تا انجام با رنج و مشقت آمیخته است:«لَقَد خَلَقنَا الاِنسنَ فی کَبَد» ، «اِنَّکَ کادِحٌ اِلی رَبِّکَ» ( ارائه الگویی موفق که در مسیر زندگی بر مشکلات فائق آمده و راه سعادت را پیموده باشد می تواند مایه تأسی و موجب آرامش خاطر انسان شده و روح تلاش و کوشش را در او تقویت کند، چنان که بررسی سیاق آیاتی که در آن ها واژه اسوه به کار رفته و سخن از سختی ها و ناملایمات جنگ و پیامدهای ناشی از بیزاری جستن از کافران به میان آمده می تواند مؤید این راز باشد.۲. طبق آیه ۱۲ سوره لیل :«اِنَّ عَلَینا لَلهُدی» و آیه ۹ سوره نحل :«وعَلَی اللّهِ قَصدُ السَّبیلِ» خداوند سبحان هدایت انسان ها و ارائه راه راست به آنان را بر عهده گرفته است و معرفی الگوی هدایت شده و راهنمای راه یافته می تواند از عوامل مؤثر در جهت هدایت انسان ها محسوب گردد.۳. خصلت تأثیرپذیری انسان از عوامل تأثیرگذار نیز می تواند راز دیگری جهت ارائه الگو برای او باشد، چنان که قرآن کریم پشیمانی حسرتبار گروهی از ستمکاران را از عدم همراهی با رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم):«یلَیتَنِی اتَّخَذتُ مَعَ الرَّسولِ سَبیلا)» و از دوستی با انسان های ناشایست:«لَیتَنی لَم اَتَّخِذ فُلانًا خَلیلا» ( متذکر می شود. از نظر تربیتی نیز معرفی الگو از بهترین روشهای عملی تربیت به شمار می آید که برخی اثر بخشی آن را از سخنان زیبا فزون تر می دانند.
الگوهای شایسته
...
wikifeqh: اسوه_در_قرآن