[ویکی فقه] آیات و روایات فراوانی در فضیلت رجا رسیده که بخشی از آنها انسان را از یاس و نومیدی از رحمت خدا نهی می کند و بخشی در خصوص رجا و امیدواری است.
مردی در حال جان کندن بود. حضرت امیرالمؤمنین علیه السّلام بر بالین او حاضر بود. عرض کرد: خود را می یابم که از گناهان ترسان و به رحمت پروردگار امیدوارم. حضرت فرمود: «در این وقت این ترس و امید در دل بنده جمع نمی شود مگر این که خدا او را به آنچه امید دارد می رساند و از آنچه می ترسد ایمن می کند».
فرمایش امام باقر ع در مورد رجا
امام باقر علیه السّلام فرمود: در کتاب علی بن ابی طالب علیه السلام دیدم که نوشته بود: حضرت رسول در بالای منبر فرمود: «قسم به آن خدایی که به جز او خدایی نیست که به هیچ مؤمنی خیر دنیا و آخرت داده نشده مگر به واسطة حسن ظن او به خدا و امیدواری اش به او و حسن خلق وی و احتراز کردن از غیبت مؤمنان». و فرمود: «قسم به خدایی که غیر از او خدایی نیست، هیچ بنده ای ظن نیکو به خدا نمی دارد مگر این که خدا به ظن او با وی رفتار می کند؛ زیرا خدا کریم است و همه خیرات در دست اوست و شرم دارد از این که بندة مؤمن گمان نیک به او داشته باشد و وی از گمان او تخلف کند و امید وی را برنیاورد. پس گمان خود را به خدا نیکو کنید و به سوی او رغبت نمایید».
موجبات امیدواری مؤمنان
۱. در آیات و روایات تصریح شده که فرشتگان مقرب و انبیای مرسل برای مؤمنان طلب مغفرت می کنند: «والملائکة یسبحون بحمد ربهم ویستغفرون لمن فی الارض». ۲. رسیده است که چون بنده گناهی کند فرشتگان در نوشتن آن تاخیر می کنند تا شاید پشیمان شود و استغفار کند؛ در روایت است به قدر صبح تا شب، اگر استغفار کرد فرشتگان آن را نمی نویسند. ۳. سوم از موجبات امیدواری، شفاعت شافعان در روز قیامت است؛ پیامبر رئوف و امامان معصوم ـ علیهم السّلام ـ از کسانی هستند که دامن شفاعت برمی زنند و کمر عذرخواهی نامه سیاهان امت را بر میان می بندند.۴. بشارت هایی که برای شیعیان شده که دوستی پیامبر و اهل بیت او ـ علیهم السّلام ـ مایه نجات است.۵. آیاتی که دلالت می کند: خداوند جهنم را برای کفار جحود خلق کرد؛ آنها که دشمن خدایند، پس دوستان خدا به جهنم نمی روند: «و اتقوا النار التی اعدت للکافرین». ۶. آنچه وارد شده است در خصوص وسعت عفو و مغفرت خداوند و وفور مهربانی و رحمت او مثل آن جا که فرمود: «وان ربک لذو مغفرة للناس». ۷. روایات بیانگر این معنا که هر بلا، ناخوشی و بیماری ای که در دنیا به مؤمن می رسد، حتی پای او که به سنگی می خورد، کفاره گناهان اوست.پیامبر فرمود: «تب از بوی آتش جهنم است و همین قدر نصیب مؤمنان است از آتش جهنم». ۸. اخباری که در ترغیب امیدواری و حسن ظن به خدا رسیده است؛ چنان که پیامبر فرمود: «خدای تعالی می فرماید: من در پیش گمان بنده خود هستم، پس هرچه می خواهد به من گمان کند».
مردی در حال جان کندن بود. حضرت امیرالمؤمنین علیه السّلام بر بالین او حاضر بود. عرض کرد: خود را می یابم که از گناهان ترسان و به رحمت پروردگار امیدوارم. حضرت فرمود: «در این وقت این ترس و امید در دل بنده جمع نمی شود مگر این که خدا او را به آنچه امید دارد می رساند و از آنچه می ترسد ایمن می کند».
فرمایش امام باقر ع در مورد رجا
امام باقر علیه السّلام فرمود: در کتاب علی بن ابی طالب علیه السلام دیدم که نوشته بود: حضرت رسول در بالای منبر فرمود: «قسم به آن خدایی که به جز او خدایی نیست که به هیچ مؤمنی خیر دنیا و آخرت داده نشده مگر به واسطة حسن ظن او به خدا و امیدواری اش به او و حسن خلق وی و احتراز کردن از غیبت مؤمنان». و فرمود: «قسم به خدایی که غیر از او خدایی نیست، هیچ بنده ای ظن نیکو به خدا نمی دارد مگر این که خدا به ظن او با وی رفتار می کند؛ زیرا خدا کریم است و همه خیرات در دست اوست و شرم دارد از این که بندة مؤمن گمان نیک به او داشته باشد و وی از گمان او تخلف کند و امید وی را برنیاورد. پس گمان خود را به خدا نیکو کنید و به سوی او رغبت نمایید».
موجبات امیدواری مؤمنان
۱. در آیات و روایات تصریح شده که فرشتگان مقرب و انبیای مرسل برای مؤمنان طلب مغفرت می کنند: «والملائکة یسبحون بحمد ربهم ویستغفرون لمن فی الارض». ۲. رسیده است که چون بنده گناهی کند فرشتگان در نوشتن آن تاخیر می کنند تا شاید پشیمان شود و استغفار کند؛ در روایت است به قدر صبح تا شب، اگر استغفار کرد فرشتگان آن را نمی نویسند. ۳. سوم از موجبات امیدواری، شفاعت شافعان در روز قیامت است؛ پیامبر رئوف و امامان معصوم ـ علیهم السّلام ـ از کسانی هستند که دامن شفاعت برمی زنند و کمر عذرخواهی نامه سیاهان امت را بر میان می بندند.۴. بشارت هایی که برای شیعیان شده که دوستی پیامبر و اهل بیت او ـ علیهم السّلام ـ مایه نجات است.۵. آیاتی که دلالت می کند: خداوند جهنم را برای کفار جحود خلق کرد؛ آنها که دشمن خدایند، پس دوستان خدا به جهنم نمی روند: «و اتقوا النار التی اعدت للکافرین». ۶. آنچه وارد شده است در خصوص وسعت عفو و مغفرت خداوند و وفور مهربانی و رحمت او مثل آن جا که فرمود: «وان ربک لذو مغفرة للناس». ۷. روایات بیانگر این معنا که هر بلا، ناخوشی و بیماری ای که در دنیا به مؤمن می رسد، حتی پای او که به سنگی می خورد، کفاره گناهان اوست.پیامبر فرمود: «تب از بوی آتش جهنم است و همین قدر نصیب مؤمنان است از آتش جهنم». ۸. اخباری که در ترغیب امیدواری و حسن ظن به خدا رسیده است؛ چنان که پیامبر فرمود: «خدای تعالی می فرماید: من در پیش گمان بنده خود هستم، پس هرچه می خواهد به من گمان کند».
wikifeqh: ارزش_رجا