اتر

اتر نامی است که به دسته ای از ترکیبات آلی که گروه اتری دارند گفته می شود. این گروه یک اکسیژن است که از دو سو به دو گروه آلکیل یا آریل پیوند دارد.
• نمی توانند بین خودشان پیوند هیدروژنی داشته باشند.
• دمای جوششان نسبت به کتون ها و آلدهیدها و کربوکسیلیک اسیدها پایین است.
• اترها باز لوییس هستند.
روش معمولی نامگذاری اترها به شکل آلکوکسی آلکان است. برای نمونه: ( اتوکسی اتان، CH۳ - CH۲ - O - CH۲ - CH۳ ) . هر چند که روش کم کاربردتری نیز برای نامگذاری اترها هست که در آن نخست نام دو گروه آلکیلی که با اکسیژن پیوند دارند آمده و سپس نام اتر می آید. اتر نامبرده در روش دوم دی اتیل اتر نامگذاری می شود.
از واکنش الکل های نوع اول در محیط اسیدی می توان اتر تولید کرد. البته اتر تولید شده متقارن خواهد بود. به طور مثال دی اتیل اتر با گرم کردن مخلوطی از اتیل الکل و اسیدسولفوریک تا ۱۴۰ درجه سانتی گراد به دست می آید. این واکنش با خروج دائمی آب از محیط و افزایش تدریجی اما مداوم الکل همراه است تا نسبت واکنش دهنده ها تقریباً ثابت باقی ¬بماند. سنتز اتر به روش ویلیامسون به دلیل تنوع پذیری آن، بسیار مهم و کاربردی است و می توان آن را برای سنتز اترهای متقارن و نامتقارن به کار برد. در سنتز اتر ویلیامسون، اتر از واکنش هسته دوستی سدیم آلکوکسید با آلکیل هالید بدست می آید. آلکوکسیدها هسته دوست های بسیار خوبی هستند و معمولاً از واکنش سدیم هیدرید ( NaH ) با الکل در حلال قطبی غیرپروتونی مانند DMSO، تهیه می شوند.
اترها بسته به گروه کربنی که به اکسیژن آن ها پیوند داشته باشد در این سه گروه جای می گیرند. در این جا از هر نوع یک نمونه آورده شده است. یک اتر نوع اول: دی اتیل اترCH۳ - CH۲ - O - CH۲ - CH۳. یک اتر نوع دوم:دی ایزوپروپیل اتر ( CH۳ ) ۲CH - O - CH ( CH۳ ) ۲ و یک اتر نوع سوم: دی ترسیوبوتیل اتر ( CH۳ ) ۳C - O - C ( CH۳ ) ۳.
دی متیل اتر، یک اتر نوع اول، نوع دوم، نوع سوم
• اتیلن اکسید، کوچک ترین اتر حلقوی:
• دی متیل اتر: یک افشانهٔ آئروسل منفجره:
• دی اتیل اتر: یک حل کنندهٔ پرکاربرد با دمای جوش پایین:
• دی متیلوکسی اتان، یک حل کننده با دمای جوش بالا:
• دی اکسان، یک اتر حلقوی که حل کننده ای با دمای جوش بالاست.

اتر (بلژیک). شهر اتر ( به فرانسوی: Attert ) در شهرستان ارلن ( بلژیک ) در استان لوکزامبورگ در منطقه فدرال والوون در کشور بلژیک واقع شده است.

اتر (فیزیک). اتر یا گوهر پنجم: در سدهٔ ۱۹ میلادی می پنداشتند واسطهٔ گسیل نور محیط با واسطه ای به نام اتر گوهر پنجم یا اتر است که فضا را پر می کند. امروزه این نظریه که برای انتشار پرتو الکترومغناطیس، وجود محیط اتری لازم است دیگر پذیرفتنی نیست. بر اساس این نظریه، نور آشوب اتر محسوب می شد که به موجب آن، اتم هایش به طرز خاصی مرتعش شده و موجب گسیل نور می شوند. [ ۱]
نیوتن و ماکسول معتقد به نظریه اتر بودند. [ ۱] تا سال ۱۸۶۵ نظریه شایسته و مناسبی به جز نظریهٔ اتر، برای انتشار نور تدوین نگردید ولی در آن سال ماکسول معادلات خود را ارائه کرد. بر اساس این نظریه، امواج الکترومغناطیس یا نور، با سرعت ثابتی در فضا گسیل می شوند و این سرعت ثابت را نسبت به یک ماده نامرئی به نام اتر که در سراسر گیتی و حتی در فضای تهی نیز وجود دارد سنجیدند. تحقیقات ماکسول نشان داد که نور انتشار یک موج الکترومغناطیسی است. ماکسول نظریه ریاضی بسیار جالبی پیش بینی کرد که تمام پدیده ها را، شامل نور، الکتریسیته و مغناطیس به یکدیگر مرتبط می ساخت. اما به رغم تمام موفقیت ها فیزیکدانان آن را برای توصیف خواص این محیط مرموز جهانی، آن چنان که محیط های مادی معمولی از قبیل گازها و مایعات و جامدات توصیف می شوند، غیرممکن و ناتوان یافتند و آنچه در این راه تلاش کردند به تضادهای شدیدی منجر شد. تا سال های پایانی سده نوزدهم، دانشمندان می پنداشتند که فضا از این مادهٔ پیوسته و غیرقابل دیدن آکنده است. پرتوهای نور و سیگنال های رادیویی امواجی بودند درون اتر ، همچنان که صدا امواج گسیل شونده درون محیط مادی مانند هوا است. برای دستیابی به یک نظریه کامل، تنها کافی بود اندازه گیری های دقیقی از خواص فیزیکی اتر ، مانند خواص کشسانی یا الاستیکی آن انجام شود.
در اواخر سدهٔ نوزدهم به نظر رسید اگر اتر وجود داشته باشد، باید بتوان به گونه ای سرعت باد اتر را در اثر گردش زمین به دور خود و خورشید، مشخص کرد. برای نمونه سرعت نور باید با آن ترکیب شود. [ ۲]
بدیهی است که پدیده قطبش نور ثابت می کند که در امواج الکترومغناطیسی، با ارتعاشات عرضی سروکار داریم که در آن ماده به پس و پیش و عمود بر امتداد انتشار حرکت می کند. با این حال ارتعاشات عرضی فقط در موارد جامد می تواند وجود داشته باشد که برخلاف مایعات و گازها، در مقابل هرگونه تغییر شکل مقاومت می کنند، به طوری که اتر نور باید به صورت ماده جامدی به شمار آید. اگر چنین است و اگر اثیر جهانی فضای اطراف ما را پر کرده است. چگونه می توانیم بر روی زمین راه برویم یا بدویم؟ چگونه سیارات می توانند میلیون ها سال بر گِرد خورشید بچرخند، بدون آنکه در جایی با مقاومتی روبرو شوند؟ جای تعجب است که فیزیکدانان قرن نوزدهم محقق نداشته اند که اگر اتر جهانی وجود دارد، باید خواصی کاملاً متفاوت با خواص اجسام مادی معمول و متعارف برای ما داشته باشد. در واقع کاملاً معلوم شده بود که قابلیت تراکم گازها، سیالی مایعات، کشسانی جامدات و همه خواص دیگر اجسام مادی مربوط به ساختمان مسکونی آنهاست، و نتیجه حرکت مولکول ها و نیروهایی است که بر آن ها وارد می شود. چنین به نظر می رسد که جز یک نفر شیمیدان روسی، به نام مندلیف، که در جدول تناوبی عناصر خودش عدد اتمی صفر را به اتر جهانی اختصاص داد، شخص دیگری هرگز فکر نکرده بود که شاید اتر جهانی از خود ساختمان ملکولی داشته باشد. در هر حال چنین فرضیه ای فقط به پیچیدگی های بعدی منجر می شد. در پایان سده، تناقضات موجود در اندیشه اتر نمایان شد. سرعت نور را در اتر ثابت می دانستند ولی بر اساس قوانین سرعت نسبی، می پنداشتند که اگر درون اتر همسو با نور حرکت کنید، سرعت نور کمتر و اگر در جهت مخالف نور حرکت کنید، سرعت آن بیشتر به نظر می رسد. [ ۳] برای تأیید این نظریه رشته آزمون هایی انجام شد که البته منجر به شکست این نظر شد. [ ۴] تلاش کلوین فیزیکدان مشهور انگلیسی، لرد کلوین، سعی کرد این تضادهای ظاهری موجود در عالم فیزیک را چنین حل کند که به اتر جهانی خواصی شبیه به خواص چسب و لاک منسوب سازد. این مواد دارای خاصیتی به نام «خاصیت کشسانی هستند. در حالی که همچون شیشه بر اثر یک نیروی قوی می شکنند، بر اثر نیروهای ضعیف تر ( مثل وزن خودشان ) که مدت طولانی بر آن ها وارد می شود، همچون مایعات روان می شوند. کلوین چنین استدلال کرد که در مورد امواج نورانی، که در آن مورد نیرو جهت خود را یک میلیون بیلیون بار در هر ثانیه تغییر می دهد، اتر جهانی می تواند همچون ماده کشسان سخت پایی رفتار کند در حالی که در مورد حرکات خیلی کندتر از مردم، پرندگان، سیارات یا ستارگان ممکن است تقریباً بدون هیچ مقاومتی تسلیم شود.

اتر (فیلم). اِتِـر ( لهستانی: Eter ) یک فیلم درام به کارگردانی کشیشتف زانوسی است که در سال ۲۰۱۸ منتشر شد.
از بازیگران این فیلم می توان به ماوگوژاتا پریتولاک، آندژی خیرا، یاتسک پونیه جاویک و کارولینا پُرکاری اشاره کرد.

اتر (شیمی). اِتِر (شیمی)(ether)
در شیمی، هر یک از مجموعه ترکیبات شیمیایی آلی دارای یک اتم اکسیژن که با اتم های دو گروه رادیکال آزاد هیدروکربن (فرمول کلی'R-O-R) متصل می شوند همچنین نام مشترکی برای اتوکسی اتان۱C۲H۵OC۲H۵ (دی اتیل اتر۲ نیز نامیده می شود). از این ماده به منزلۀ داروی بی هوشی و عامل ضدعفونی کنندۀ سطوح خارجی پیش از انجام عمل های جراحی استفاده می کنند. این ماده همچنین در نقش حّلال، و در استخراج روغن ها، چربی ها، پارافین، رزین، و آلکالوئید۳به کار می رود. اتوکسی اتان مایعی بی رنگ، فرّار، قابل اشتعال و اندکی محلول در آب است که با اتانول ترکیب می شود. این ماده حاصل ترکیب اسید سولفوریک سیرشده، با اتانول در دمای ۱۴۰ درجۀ سانتی گراد یا ۲۴۸ درجۀ فارنهایت است.

اتر (فیزیک). اِتِر (فیزیک)
رجوع شود به:اثیر