ابن ملجم مرادی

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] اِبْن مُلْجَم، عبدالرحمان مرادی (م ۴۰ق/۶۶۱م)، مردی از خوارج و قاتل امام اول شیعیان امیرالمؤمنین حضرت علی (علیه السلام) می باشد.
بلاذری به نقل از کلبی او را عبدالرحمان بن عمرو بن ملجم خوانده است. گفته اند تبار وی به اعراب حمیری می رسد. ابن ملجم از قبیله مراد بود که با بنی جبّله از قبیله کنده هم پیمان بودند. برخی نیز او را از قبیله تجوب ، یکی از قبایل حمیری و هم پیمان قبیله مراد خوانده اند، اما بلاذری گوید که تجوب جد او بوده است.
زندگینامه
از زندگی ابن ملجم اطلاع روشنی در دست نیست، زیرا نامش تنها در آخرین روزهای زندگی و در نتیجه به شهادت رساندن علی بن ابی طالب (علیه السلام) زبانزد شد. قدر مسلم این است که ابن ملجم از پیروان حضرت علی (علیه السلام) بود که پس از ماجرای حکمیت در جنگ صفین به خوارج پیوست.ابن حجر گوید که او جاهلیت را درک کرده است، همو از قول ابوسعید بن یونس در تاریخ مصر، آورده است که ابن ملجم در گشودن مصر شرکت داشت. عمروبن عاص ، فرمانروای مصر، وی را که از سواران و قاربان بود و قرائت قرآن را از معاذبن جبل آموخته بود، از مقربان و همراهان خود قرار داد.گفته اند هنگامی که عمروبن عاص از خلیفه عمر درباره مشکلات قرآن یاری خواست، عمر طی نامه ای به وی فرمان داد که عبدالرحمان ابن ملجم را در کنار مسجد جای دهد تا او قرآن و فقه به مردم بیاموزد. عمرو خانه ای را در کنار خانه ابن عدیس به ابن ملجم اختصاص داد. اگر این دو روایت ابن حجر درست باشد، باید پذیرفت که ابن ملجم هنگام مرگ چندان جوان نبوده است. نیز روشن می گردد که وی در قرائت قرآن و معارف دینی آن روزگار چندان مهارت داشت که خلیفه مسلمانان و عمروبن عاص او را رسماً به کار تعلیم قرآن گماردند.
انگیزه قتل امیرالمؤمنین
درباره چگونگی شهادت امام علی (علیه السلام) و انگیزه ابن ملجم، روایت مشهوری هست که تمامی مورخان و محدثان با تفاوت هایی آن را نقل کرده اند.
← روایت ابن سعد
...

[ویکی شیعه] عَبدالرّحمن بن عمرو بن مُلْجَم مُرادی معروف به إبن مُلْجَم مُرادی از خوارج نهروان و قاتل علی بن ابی طالب(ع)، امام اول شیعیان، است. ابن ملجم پس از به خلافت رسیدن علی(ع)، با او بیعت کرد، در جنگ جمل در کنار او جنگید و پس از جنگ صفین و پایان حکمیت، به خوارج پیوست. او در جنگ نهروان با علی(ع) نبرد کرد و از معدود افراد بازمانده از این جنگ بود. به نقل مشهور، ابن ملجم، در ۲۱ رمضان با یک ضربت شمشیر امام حسن(ع) قصاص شد. وی بنا بر روایات اهل بیت(ع)در بین شیعیان به «اَشقَی الاَولّینَ وَ الآخرین» و «اشقی الاشقیاء» شهرت دارد.
از تاریخ ولادت ابن ملجم خبری گزارش نشده است. اما گفته اند وی جاهلیت را درک کرده است. ابن سعد درباره نسبش می نویسد: وی از اعراب حِمیری و از قبیله مراد بود که با بنی جبله از قبیله کنده هم پیمان بودند. برخی نیز او را از قبیله تجوب، یکی از قبایل حمیری و هم پیمان قبیله مراد خوانده اند. بلاذری می گوید: تجوب جد ابن ملجم بوده است.
درباره شهادت علی بن ابی طالب(ع) توسط ابن ملجم و انگیزه آن روایت های متفاوتی بیان شده است.

دانشنامه آزاد فارسی

ابن مُلْجَم مرادی ( ـ کوفه ۴۰ق)
(یا: عبدالرحمان بن ملجم مرادی) قاتل امام علی (ع). در قبیلۀ مراد از تبار اعراب حمیری به دنیا آمد. وی نخست از پیروان علی بن ابی طالب (ع) بود و در جنگ صفّین با وی همراهی کرد. ولی پس از ماجرای حَکَمیت به گروه مخالف آن حضرت، موسوم به خوارج، پیوست. در پیِ سرکوبی خوارج در نهروان، ابن ملجم، بُرَک بن عبدالله تمیمی و عمرو بن بُکَیر تمیمی بر آن شدند که همزمان علی (ع)، معاویه و عَمروعاص را به قتل برسانند. به گزارش ابن سعد، دلباختگی ابن ملجم به زنی به نام قُطام که در پی انتقام خون پدر و برادرش در نهروان بود، او را بیشتر ترغیب و تحریک به قتل علی بن ابی طالب (ع) کرد. به گزارش ابن اعثم، انگیزۀ ابن ملجم از قتل حضرت علی (ع)، عشق وی به قطام و شرط قطام برای ازدواج با وی بوده است. پس از شهادت حضرت علی (ع) ابن ملجم را برای قصاص نزد امام حسن (ع) بردند. جسد وی را در قسمت غربی کوفه دفن کردند. ابن بطوطه در قرن ۸ گزارش کرده است که مردم هرساله به مدت هفت روز بر سر گورش هیزم می سوزاندند.

پیشنهاد کاربران

بپرس