ابن ابی داود سجستانی

[ویکی فقه] ابن ابی داوود، ابو بکر عبدالله بن سلیمان بن اشعث بن اسحاق ابن بشیر بن شداد بن عمرو (یحیی) بن عمران ازدی سجستانی (۲۳۰- ۳۱۶ ق/ ۸۴۴- ۹۲۸ م)، قاری، فقیه و از حافظان بنام حدیث در قرن سوم هجری می باشد.
وی در سیستان یا شهری در اطراف کابل یا دهی در بصره زاده شد و در کودکی همراه پدرش ابو داوود سلیمان (۲۰۲- ۲۷۵ ق/ ۸۲۰- ۸۸۸ م)، نویسنده سنن، از زادگاه خویش کوچ کرد و به گفته ابن عماد در نیشابور و دیگر شهرها بالید ، و از شیوخ پدرش در مصر و شام سود جست .
تحصیلات و فعالیتها
با اینکه ابن ابی داوود زمانی دراز زیسته است، اطلاع زیادی از احوال او در دست نیست. همین اندازه گفته شده که وی به شهرهای بسیاری در شرق و غرب سفر کرده و از محدثان و دانشمندان در این سرزمینها دانش و حدیث آموخته است: در بغداد از احمد بن منیع، در بصره از محمد بن بشار، در مصر از احمد بن صالح طبری، در شام از محمد عون حمصی، در نیشابور از محمد بن یحیی ذهلی و در مرو از ابو داوود سلیمان بن معبد سنجی. افزون بر این، ابن ابی داوود به خراسان ، جبال، اصفهان ، فارس ، بصره، کوفه ، مدینه ، مکه ، جزیره و ثغور سفر کرده و از این محدثان و فقیهان نیز حدیث آموخته و نقل کرده است: عیسی بن حماد ، ابو طاهر بن سرح ، محمد بن اسلم ، علی بن خشرم مروزی ، مسیب بن واضح، ابو سعید اشج، سلمة ابن شبیب، احمد بن ازهر نیشابوری، اسحاق بن منصور کوسج، محمد بن مثنی، عمرو بن علی بصری، نصر بن علی بصری، اسحاق بن ابراهیم نهشلی، زیاد بن ایوب، محمد بن عبدالله مخرمی، یعقوب دورقی، یوسف بن موسی قطان، محمد بن عبد الرحیم صاعقه ، محمد بن سلمه مرادی ، عیسی بن زغبه ، سلیمان خلاد، حسن ابن ابح، ابو زید عمر بن شبه، یونس بن حبیب اصفهانی، موسی بن حزام ترمذی، یعقوب بن سفیان فسوی. عباد بن یعقوب رواجنی، محمد بن مصفی حمصی، علی بن حرب موصلی و پدرش ابو داوود سجستانی.
در اصفهان و بغداد
ابن ابی داوود روزگاری در اصفهان اقامت گزید. به گفته ابن بدران برخی از عالمان این شهر بدو رشک بردند و نزد فرمانروای شهر از وی سعایت کردند و او را به دشمنی با امام علی علیه السّلام و وابستگی به ناصبیان و خوارج متهم ساختند، فرمانروا قصد جان او کرد، اما او به یاری یکی از بزرگان به نام محمد بن عبدالله بن حسن از مرگ نجات یافت و اصفهان را ترک گفت. عبدالله در بغداد نیز جایگاهی ممتاز یافت. خلیفه منبری در مسجد به وی اختصاص داد که او از آن به مثابه کرسی تدریس و نقل حدیث بهره می گرفت . وی در روزگار خویش پیشوای محدثان شمرده می شد و بیش تر راویان حدیث آن سامان در سده ۳ ق/ ۹ م و نخستین دهه سده ۴ ق از او حدیث آموخته اند.این گروه اینانند:عبد الرحمن بن ابی حاتم، ابو بکر بن مجاهد، دعلج بن احمد، محمد بن مظفر وراق، دارقطنی، ابو عمر بن حیویه، ابو حفص بن شاهین، ابو بکر وراق، ابو حسین بن سمعون، ابو احمد حاکم، ابو طاهر مخلص، عیسی ابن جراح، محمد بن زنبور، ابو مسلم کاتب، عبد الباقی ابن قانع، ابو بکر شافعی، ابو القاسم بن حبابه، ابو عبدالله بطه، عیسی بن وزیر ، نقاش، عبد الواحد بن عمر، محمد بن احمد بن علی بغدادی، زید بن ابی بلال، محمد بن عبدالله بن شخیر و ابو بکر بن شاذان . از مؤلفین صحاح، حافظ نیشابوری و ابن حمزه اصفهانی، به او استناد کرده اند. . چنانکه از احوال ابن ابی داوود بر می آید او را حافظه ای نیرومند بود و بیش از پدرش حدیث از حفظ داشت. ابن شاهین، یکی از شاگردانش، می گوید که هرگز در دست او کتابی ندیدم، همه احادیث را از حفظ املاء می کرد . گویند که در اصفهان بی آنکه کتابی در دست داشته باشد، ۰۰۰، ۳۰ حدیث بر خواند و خود نیز ادعا کرده است که ۰۰۰، ۳۰ حدیث به یاد دارد.همچنین خود گفته: هر چه ابراهیم حربی از حفظ داشت، من نیز از حفظ دارم . وی افزون بر حدیث و فقه در ستاره شناسی نیز دستی داشت که ابراهیم حربی از آن بی بهره بود .
و ثاقت
...