یاسه چا

روستای یاسه چای، واقع در استان چهارمحال و بختیاری ، شهرستان سامان، بخش زاینده رود و دهستان هوره است. در ۵۴ کیلومتری شهرکرد و ۸۰ کیلومتر اصفهان واقع است.
پیش از این که یاسؽ چای تبدیل به روستا گردد، مزرعهٔ ییلاقی ( سردسیر ) خانواری از ایل قشقایی و مهاجرین آذربایجانی بوده است. افرادی که در فصول گوناگون به دلیل عدم وجود پل به ناچار از درون رودخانهٔ زاینده رود عبور می کرده اند پس ناگزیر به عبور از نقطه و محلی بوده اند که آب عمق کم تری نسبت به نواحی دیگر داشته باشد تا خود و محصولات و نیز دام هایشان آسیب کم تری ببینند. روبه روی این مزرعه ( یاسه چاه ) چنین موقعیت مناسبی وجود داشته است. [ ۱]
برگزاری مراسم عروسی مردم روستای یاسه چا با نغمه ها و ترانه های زیبای محلی هم راه است. موسیقی در میان مردم این روستا جای گاه ویژه ای دارد و مهم ترین آلات موسیقی روستائیان شامل کَرنا، سُرنا، ساز، نِی، دُهُل، تُم بَک، کَمان چه و… می باشد. قالی های خوش طرح و نقش و رنگ مهم ترین محصول صنایع دستی روستای یاسه چاه به حساب می آید. آش دوغ، آش رشته، کاچی و… از خوراک های خوش طعم و لذیذ یاسه چای می باشند.
روستای یاسؽ چای براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۷۰۲ نفر ( ۲۲۲خانوار ) بوده است[ ۲]
پیشهٔ اهالی روستای یاسؽ چای کشاورزی و باغ داری و بعضاً دام داری می باشد که با شروع بهار تلاش آن ها برای رسیدگی به زمین ها و درختان آغاز می شود. بانوان این روستا علاوه بر کارهای روزمرّه منزل هم راه و پا به پای مردان به فعالیت های زراعی و دام داری و هم چنین به بافت قالی مشغول هستند که جلوه ای از تلاش خستگی ناپذیر مردمان این دیار محسوب می شود. [ ۳]
معروف ترین سوغات روستای یاسؽ چای را خشک بار و انواع میوه جات تَر و خشک تشکیل می دهند. از اصلی ترین محصولات روستا می توان به گردو، بادام، هلو و… اشاره کرد که جزو محصولات با کیفیت و صادراتی کشور می باشد. از دیگر محصولات روستا زردآلو، آلبالو، گیلاس، آلوچه ( گوجه سبز ) ، انگور، فندوق، گلابی، سیب درختی و… و گندم، جو، بنشن و… از محصولات باغی روستای یاسؽ چای به شمار می رود. [ ۴]
روستای تاریخی یاسه چاه در مختصات جغرافیائی ۵۰ درجه و ۵۱ دقیقه طول شرقی و ۳۳ درجه و ۳۷ دقیقه عرض شمالی در ۲۷ کیلومتری شمال غربی بخش سامان، ۱۵ کیلومتری شمال شهر بن و ۳۵ کیلومتری شهر شهرکرد، مرکز چهارمحال و بختیاری استقرار یافته و بافت مسکونی متراکمی دارد. ارتفاع این روستا از سطح دریا ۱۹۰۹ متر است که در تابستان دارای آب و هوای ملایم، معتدل و مطبوع و زمستان های بسیار سرد و سخت و پربارش است. رودخانهٔ پرآب زاینده رود در شرق، شمال شرق و جنوب شرق روستا جریان دارد. تنوع گل ها و گیاهان خودرو هم راه با گونه های متنوع جانوری از قبیل گراز، شغال، گرگ، روباه، خرگوش، قرقی، کبک و… جلوهٔ جالب توجهی به محیط روستا بخشیده است. بافت تاریخی روستای یاسه چای به عنوان نخستین بافت تاریخی روستائی کشور تحت عنوان روستای بدون کوچه در فهرست آثار ملی پذرفته و ثبت گردیده است. [ ۴] و بعنوان روستای بدون کوچه یران شناخته میشود، آذربایجان کوچک از دیگر لقبهای روستای یاسه چای می باشد.