گرد و غبار

گرد خاک یا ریزگرد ( به انگلیسی: Dust ) توده ای از ذرات جامد ریز غبار و گاه دود و … است که در جو پخش شده و دید افقی را میان ۱ و ۲ کیلومتر محدود می کند و برای بیماران تنفسی بسیار زیان آور است. ریزگرد همچنین گاه باعث بروز پدیدهٔ ماه آبی می شود.
در مریخ ریزگرد رویدادی تقریباً همیشگی است که گاه تا ارتفاع ۳۰ کیلومتری ( بیش از ۵ برابر ارتفاع کوه دماوند از سطح دریا ) بالا می رود و در فصل تابستان شدت گرفته و طوفان های دیدی را ایجاد می کند. یکی از دلایل بسیاری از انقراض های بزرگ تاریخ - از جمله انقراض دایناسورها - پدیدهٔ ریزگرد است، زیرا این پدیده در موارد بحرانی با جلوگیری از تابش نور خورشید به زمین موجب زمستان جهانی می شود. نمونه ای از چنین رویدادی در تاریخ بشر در سال ۱۸۱۶ میلادی و به دنبال فوران کوه تامبورا روی داد که سال بی تابستان نام گرفت.
در ایران سرچشمهٔ اصلی ریزگرد باد شُمال است. این باد که از خرداد تا شهریور فعال است، در شمال خاورمیانه شکل می گیرد و با گذر از کوه های ترکیه و شمال عراق، مانند قیفی به بیابان های عراق و سوریه سرازیر می شود و تا خلیج فارس و رسیدن به آب های آزاد پیش می رود. جریان های خشک هوای عربستان و عدم توجه به محیط زیست و بیابان زدایی در عراق باعث خشک شدن بسیاری از باتلاق های عراق و ایجاد نواحی غبارساز شده است. در گذشته سه کشور ایران، عراق، و عربستان به صورت مشترک هزینه های مالچ پاشی این زمین ها را تأمین می کردند و تمام زمین ها در فصل خاصی از سال مالچ پاشی می شدند. مالچ نوعی فراوردهٔ چسبندهٔ نفتی است که برای تثبیت شن های روان در بیابان ها استفاده می شود. جنگ عراق و تغییر رویهٔ این دولت ها در دههٔ ۲۰۰۰ میلادی سبب فراموشی این کار، و در نتیجه افزایش ریزگرد در خوزستان، غرب ایران، و سرانجام تقریباً در سراسر ایران شد. توفان اخیر، که به گفتهٔ برخی اهالی بغداد بدترین توفان غبار زندگیشان بوده است، سبب بیشترین میزان ریزگرد در سه دههٔ اخیر ایران شد و ترکیب غبار با آلاینده های شهری ریزگرد خطرناکی را تولید کرد که صدها شهروند را به بیمارستان کشاند.
طی چند دهه اخیر بین کشور عراق و ترکیه کشمکش فراوانی بر سر به دست آوردن منابع آب وجود دارد که باعث شد ترکیه با ساختن چندین سد به روی رود دجله باعث کاهش شدید آب این رودخانه شود. همچنین دولت عراق در زمان صدام با کانال کشی و انتقال آب رود دجله باعث شد آب رود دجله به شدت کاهش و در نتیجه این کاهش تعدادی از تالاب های منطقه دچار آسیب و خشکی شود و بیابان های عراق رشد فراوانی کنند. از سوی دیگر کشور عربستان که در رؤیای تبدیل شدن به بزرگترین صادرکننده گندم جهان بود شروع به استخراج آبهای فسیلی از عمق ۱۰۰۰ متری زمین کرد که پس از مدتی با تمام شدن منابع آب این رؤیا ناتمام ماند اما تأثیر بدی در سفره های آب زیر زمینی داشت که خود عامل افزایش بیابان بود. همچنین توقف چند ساله عملیات مالچ پاشی باعث شده با کمترین وزش باد که متأسفانه جهت آن همیشه از سمت عراق به ایران است غبار بزرگی بلند شود که امروزه حتی تا نواحی مرکزی ایران هم می رسد.

گرد و غبار (فیلم ۱۹۸۵). «گرد و غبار» ( انگلیسی: Dust ( 1985 film ) ) فیلمی در ژانر درام است که در سال ۱۹۸۵ منتشر شد. از بازیگران آن می توان به جین برکین و تروور هاوارد اشاره کرد.

گرد و غبار (فیلم ۲۰۰۱). گرد و غبار ( مقدونی: Прашина ) یک فیلم است که در سال ۲۰۰۱ منتشر شد.
• جوزف فینز
• دیوید ونهام
• ورا فارمیگا
• ادرین لستر
• مت روس
• رزمری مورفی

گرد و غبار (فیلم ۲۰۰۵). «گرد و غبار» ( روسی: Пыль ) یک فیلم است که در سال ۲۰۰۵ منتشر شد.

گرد و غبار (فیلم ۲۰۰۹). «گرد و غبار» ( انگلیسی: Dust ) یک فیلم است که در سال ۲۰۰۹ منتشر شد.