گاه شمار تاریخ طبیعی

گاه شمار تاریخ طبیعی به بررسی وقایع مهم کیهان شناسی، زمین شناسی و زیست شناسی از آغاز شکل گیری گیتی تا ظهور انسانها می پردازد.
در این گاه شمار Ma ( از واژهٔ megaannum یا مگا - سال ) واحدی از زمان است که یک میلیون ( ۱۰۶ ) سال را دربر دارد.
• ۱۳٫۷ ± ۰٫۲ میلیارد سال پیش {۱۳، ۷۰۰ میلیون سال پیش}: سن محاسبه شدهٔ گیتی مطابق با نظریهٔ مه بانگ
• ۱۳، ۶۰۰ - ۱۳، ۵۰۰: اولین ستارهها شروع به درخشش کردند
• ۱۳، ۲۰۰ Ma: سن قدیمی ترین ستارهٔ موجود در کهکشان اچ ای ۱۵۲۳ - ۰۹۰۱.
• ۱۳، ۱۰۰ Ma: کهکشان ها شروع به شکل گیری می کنند
• ۱۲، ۷۰۰ Ma: سن اختروش CFHQS 1641+3755
• ۹، ۰۰۰ Ma: اولین فلزیگی و ستاره های همانند خورشید
در تاریخچهٔ آغاز منظومهٔ شمسی، خورشید، سیارات و غول های گازی شکل گرفتند. بخش درونی منظومه شمسی آهسته تر از بخش بیرونی جمع می شود، به همین دلیل سیارات سنگی همانند زمین و ماه هنوز شکل نگرفته اند.
• حدود ۴، ۵۷۰ Ma: انفجار یک ابرنواختر بزرگ باعث ایجاد موجی شوکی در منطقه ای متراکم در کهکشان راه شیری می شود.
• ۴، ۵۶۷ ± ۳ Ma: فروپاشی سریع هیدروژن باعث ایجاد سومین نسل فلزیگی و خورشید می شود که در منطقه ای قابل سکونت حدود ۲۵، ۰۰۰ سال نوری از مرکز کهکشان راه شیری رخ می دهد. [ ۱]
• ۴، ۵۶۶±۲ Ma: یک دیسک گازی ( که زمین بعداً از آن تشکیل می شود ) به دور خورشید جوان که در حالت تی ثوری قرار دارد، می چرخد.
• ۴، ۵۶۰–۴۵۵۰ Ma: زمین در منطقهٔ سردتر قابل سکونت منظومه شمسی تشکیل می شود. ثابت خورشیدی در این مرحله ۷۳ ٪ بود، با این وجود گفته می شود که آب در این زمان روی زمین وجود داشت که به دلیل اثر گلخانه ای شدید از گازهای متان و کربن دی اکسید به وجود آمده بود.
عصر هادئن به انگلیسی Hadeon Eon نامیده می شود. EON اندازه ای از زمان است که در مقیاس زمانی زمین شناسی از آن استفاده می شود. Eonها شامل دوره های مختلفی هستند که به Period ( دوره ) ، Epochs ( عصر ) و Ages تقسیم می شوند.
• ۴، ۵۳۳ Ma: بنابر فرضیهٔ «برخورد بزرگ» بعد از شکل گیری زمین، ماه از زمین به وجود می آید. زمین در این زمان اندازهٔ کوچکتری از حال حاضر دارد ( به دلیل این برخورد ) به واسطهٔ این برخورد بزرگ، مواد سنگی بسیار زیادی از زمین خارج شده و در مدار آن شروع به چرخش می کنند که چند میلیون سال به عنوان یک حلقه در گردش دور زمین باقی می ماند و در نهایت ماه در طول چند میلیون سال از این حلقه شکل می گیرد. در این زمان زمین توسط اقیانوسی از مواد مذاب به عمق ۲۰۰ کیلومتر پوشیده شده است. در این زمان هیچ اثری از زندگی روی زمین دیده نمی شود. تخلیهٔ گاز از سنگ ها به زمین اتمسفری کاهش شده شامل متان, نیتروژن, هیدروژن, آمونیاک و بخار آب، با مقادیر کمی از سولفید هیدروژن و بعدها کربن دی اکسید می دهد. با تخلیهٔ گاز در سال های آتی با دمای بیش از ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ کلوین، نیتروژن و آمونیا کاهش می یابند و جای خود را به متان، کربن مونوکسید، کربن دی اکسید، بخار آب و هیدروژن می دهند.
• ۴۴۵۰ Ma: در طول ۱۰۰ میلیون سال از تشکیل ماه آنورتوزیت در سطح ماه تشکیل شده است. در زمین عصر بارانی آغاز می شود که لایهٔ زمین را از وجود مواد مذاب خنک کرده و اجازهٔ تشکیل اقیانوس ها را می دهد.